Openbare
rustmomenten in het Westfriese landschap
Zelf noemt Ben
Raaijman deze “oculairen” bij gemaal Waakzaamheid
Haakjes in de werkelijkheid, openbare rustmomenten in het
landschap. De twee bouwwerken geven uitzicht op twee heel
verschillende plekken rond de Westfriese Omringdijk. Nieuw land en
eeuwenoude polder worden hier onder de aandacht gebracht.
Opdrachtgever Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier wil zijn
kerntaak “veiligheid” extra zichtbaar maken nadat het
de capaciteit van drie boezemgemalen met 50% heeft vergroot.
Het project Waakzaam gaat in op een zeer oud gebruik; de oculaire
inspectie van de dijkgraaf en zijn landmeters van de dijken.
Waakzaam verbeeldt deze kerntaak van het Hoogheemraadschap en biedt
door een nieuwe uitkijk vanaf de Westfriese Omringdijk
spectaculaire inzichten op het uitzicht.
Mensen op terpen, land achter de dijken, dorpen onder golven,
bedijken na wijken, land was hier zee.
Vele instanties - met de provincie Noord-Holland en de gemeente
Niedorp voorop – hebben meegewerkt aan het realiseren van
Waakzaam.
Ben Raaijman licht
toe
Waakzaam. Het
gemaal de Waakzaamheid is met haar robuuste industriele
architectuur en door haar prachtige ligging kenmerkend voor het
hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier. Op dit punt in het
landschap komen de basislijnen van de Nederlandse ruimtelijke
ordening en haar geschiedenis samen. In mijn voorstel wordt er geen
kunstwerk toegevoegd aan het gebouw of aan de schoorsteen, maar
verleid ik de passant tot kijken, opmerken en overwegen. Het
landschap zelf en het samenwerken van de bevolking wordt
onderwerp
Ik stel voor om ten minste twee uitkijk/terugkijkposten te
plaatsen. De eerste met een blik over de droogmakerij, de ander
gericht naar de spuizijde van het gemaal. Deze uitkijkposten
verheffen zich niet boven het land maar blijven gelijk met de dijk,
op welk lichaam ze steunen. In vorm en uitvoering wordt aansluiting
gezocht met typische waterstaatskunstwerken zoals bijvoorbeeld de
brug bij Kolhorn. Hierdoor functioneert het werk in het landschap
niet storend. De vorm is wel zeer uitnodigend en bijzonder, en
refereert aan de eeuwenoude zogenaamde oculaire inspectie. Op de
dijk haken ze in de alledaagse werkelijkheid en geven ze passanten
onder meer de kans zich te orienteren. Het krachtige woord:
”WAAKZAAM”, maakt dat een ieder weet wat er van hem of
haar wordt verwacht.