Rondje om 'de Kerk' [Klokkentoren serie] Multi-Cache
Rondje om 'de Kerk' [Klokkentoren serie]
-
Difficulty:
-
-
Terrain:
-
Size: 
(micro)
Please note Use of geocaching.com services is subject to the terms and conditions
in our disclaimer.
Deze cache maakt sinds kort onderdeel uit van de Klokkestoelen serie
Deze cache maakt sinds kort onderdeel uit van de Klokkestoelen serie 
Hier een lijst van alle klokkestoelen die deel uitmaken van deze serie:
Tevens een lijst voor GSAK om zo alles in uw GPS te zetten.
Met deze wandeling komt U langs:
de Westerkerk, de Zuiderkerk, het Stadhuis, de Stadsgevangenis,
en een andere toren.
Cache graag goed klemmend terugplaatsen!
Ca. 20 meter ten Oosten van WP1 vindt U overigens de Wester- of Sint Gomarustoren [Klokketoren]
Wester- of Sint Gommaruskerk
WP1: Ga naar N 52° 42.197 - E 005° 17.228
Zoek het bruine ANWB info bordje van de Wester- of Sint Gommaruskerk
De drie beukige laat-gotische hallenkerk is gebouwd in de periode ?
* trek de jaartallen van elkaar af, en stapeltel de uitkomst tot één cijfer:
Dit is A
WP2: Loop naar N 52° 42.221 - E 005° 17.545
De Wester- of Sint Gommaruskerk in Enkhuizen stamt uit de 16de eeuw en staat in de Top 100 der Nederlandse UNESCO-monumenten. In 1572 werd de Katholieke kerk aan de Hervormden overgedragen. Vanaf dat moment heette de kerk de Westerkerk
Het exterieur Het kerkgebouw bestaat uit drie beuken, ieder 10m breed, en de kerk is 70m lang.
De portalen De as van de kerk ligt op de heilige OW lijn. Het West-portaal was de oorspronkelijke toegang tot de kerk. Nu bevindt zich aan iedere kant van de kerk een toegangsportaal, deze drie werden in de 16de en 17de eeuw aangebouwd.
Toren In de eerste tekeningen komt een toren voor aan de westerzijde, maar die werd nooit gebouwd. Het houten klokkenhuis is uit 1519 en is 20m hoog. De binnenkant is gemaakt van scheepsmasten. Om de buitenkant is een witgeschilderde, houten betimmering gemaakt waardoor niet opvalt dat de toren scheef staat. Het uurwerk is afkomstig van de Zuidertoren en dateert uit 1524. Op de wijzerplaat staat: 'Sic transit gloria mundi' (Zo gaat de grootheid van de wereld voorbij).
Onderzoek In de 20ste eeuw was men het niet eens wanneer de kerk was gebouwd. In 2000 heeft een onderzoek plaats gevonden dat de jaarringen van het gebruikte hout heeft onderzocht. Men heeft vastgesteld dat de bouw rondom 1470 moet hebben plaats gevonden.
Het interieur De kerk is een driebeukige hallenkerk. De kerkbeuken worden gescheiden door 22 pilaren, die het dak en de muren ondersteunen. Binnen is de kerk 17m hoog.
De vloer De vloer bestaat uit grafzerken waaronder 1600 graven liggen. In de napoleontische tijd moesten de titels en wapens worden weggehakt, dus daar is maar weinig van over. De oudste steen is gedateerd uit 1460.
Het koorhek In de 16de eeuw werd het houten koorhek gemaakt in de vroeg-Renaissance stijl. Zeven beeldwerkers hebben het ontwerp van de kunstenaar uitgevoerd. Het wapen van Keizer Karel V staat aan de Oost-kant.Op één van de panelen staat 1542, maar toen de kerk aan de Hervormden werd overgedragen, in 1572, was het laatste paneel nog niet klaar. Tot 1673 heeft het koorhek koperen spijlen gehad. In het begin van de 21ste eeuw wordt de houtworm in het koorhek en de preekstoel bestreden door middel van verhitting met hete lucht van 70 graden.
Het orgel De orgelkas is uit 1547 en zal binnenkort worden gerestaureerd. Het orgel is in 1896 vernieuwd door Steenkuyl. Het mechanische systeem is toen vervangen door een pneumatisch systeem. Het is sinds de 90-er jaren niet meer bespeeld. Na de restauratie van de orgelkas zal ook het orgel onder handen worden genomen.
De preekstoel De preekstoel is uit 1567. Op de zijpanelen staan de vier evangelisten, in het midden Johannes de Doper. Op het achterpaneel staat Mozes, die de tafelen met de tien geboden vast houdt.
De librije De librije is opgericht in 1627. De collectie bestond uit 500 boeken. De oudsten waren uit de 15de eeuw, soms met de hand geschreven. De gehele collectie is in de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag ondergebracht.
De kerkenraadskamer Rond 1700 werd het goudleren behang van deze kamer gemaakt naar een patroon van Daniel Marot. Hetzelfde patroon is gebruikt in Huis ten Bosch. Bij de restauratie in de 50-er jaren is het op linnen geplakt. Achteraf was dit verkeerd, want het linnen en het leer rekken en trekken ongelijk en het begon te scheuren. In 2001 heeft de restauratie € 65.000 gekost. Er zijn ook 27 stoelen met leren bekleding, deze moeten nog worden gerestaureerd.
Cultureel centrum De kerk wordt gebruikt als cultureel centrum. Er worden tentoonstellingen in de kerk gehouden, en ieder jaar is er een lentefair en een winterfair in en om de kerk in het eerste weekend van resp. april en november. De kerkenraadskamer wordt soms verhuurd voor kleine bijeenkomsten.
Bron Wikipedia
Zuider of St. Pancraskerk
WP2: Loop eerst een rondje om de kerk
En zoek daar drie jaartallen twee aan de Noordzijde,
en één aan de Zuidzijde
(boven hekken, deuren, ramen)
* tel alle jaartallen bij elkaar op, en stapeltel de uitkomst tot twee cijfers:
Dit is B
WP3: Loop naar N 52° 42.239 - E 005° 17.687
De Zuider- of Sint-Pancraskerk is een tweebeukige, laatgotische hallenkerk in de Nederlandse plaats Enkhuizen.
De bouw van de kerk, gewijd aan de martelaar Pancratius, moet rond 1423 zijn begonnen, nadat in 1422 de inwoners van Enkhuizen verlof kregen van hertog Jan van Beieren om de buitendijks gelegen kerk van het in 1421 overspoelde Oostdorp af te breken en een nieuwe kerk te bouwen binnen de dijk.
De kerk was in 1458 grotendeels voltooid; ook het onderste deel van de toren was toen gereed.
Het bovenste deel van de toren, die 75 meter hoog is, kwam gereed in 1524. In de toren bevindt zich een carillon van de gebroeders Hemony.
Van de huidige klokken zijn er nog zo'n twintig oorspronkelijk.
In 1484 zijn plafondschilderingen aangebracht van bijbelse taferelen, die echter in 1609 overschilderd zijn: na de Reformatie was de kerk in handen van de protestanten gekomen.
Pas in de twintigste eeuw heeft men deze schilderingen, en enkele muurschilderingen, weer kunnen blootleggen.
De kerk, die een rijksmonument is, is voor het laatst gerestaureerd tussen 2001 en 2004, onder andere vanwege de bonte knaagkever.
Momenteel is de kerk in gebruik voor de eredienst door de Hervormde Gemeente Enkhuizen (een PKN-gemeente).
Bron Wikipedia
Het Stadhuis
WP3: Zoek in bruine ANWB infobordje aan de gevel
Wanneer werd het Poortrecht aan Enkhuizen door de Graaf van Holland verleend?
* schrijf van de maand de letterwaarde van elke letter op (a=1, b=2, c=3 etc.) ,
en trek de éérste letterwaarde van de laatste letterwaarde af:
Dit is C
WP4: Loop naar N 52° 42.241 - E 005° 17.717
Het stadhuis is gebouwd in 1686/1688.
De bouwmeester was Steven Vennekool, een leerling van Jacob van Campen. Enkhuizen had de bloeitijd van zijn economisch bestaan in feite al achter de rug, maar waagde zich toch aan dit prestigieuze project.
Op de eerste verdieping vindt u de Witte- of Burgerzaal, raadszaal met velours d’Utrecht, de burgemeesterskamer met de geschilderde voorstellingen van Romeijn de Hooghe, de trouwzaal en de Weeskamer met de gobelins.
Geschiedenis
Het huidige stadhuis is gebouwd in de jaren 1686/1688 ter vervanging van een veel kleiner stadhuis uit circa 1450, dat in 1685/1686 werd afgebroken.
De plaats van het oude stadhuis wordt gevonden door de voorgevelrooilijn en de achtergevelrooilijn van de achter het stadhuis gelegen stadsgevangenis door te trekken tot aan de Breedstraat.
Dat stadhuis is destijds wel uitgebreid maar was toch veel te klein, bouwvallig en onaanzienlijk voor de bestuurders van een stad van bijna 25.000 tot 30.000 inwoners (nu telt Enkhuizen ongeveer 16.000 inwoners).
Sedert 1556 zijn voorstellen voor nieuwbouw in discussie geweest tot dan eindelijk op 7 september 1686 de eerste steen werd gelegd voor het huidige stadhuis.
Bouw
De bestuurders van Enkhuizen wilden laten zien dat Enkhuizen een belangrijke stad was.
Ze kozen tot bouwmeester Steven Vennekool uit Amsterdam.
Steven Vennekool, 29 jaar oud toen hij de opdracht kreeg, was zelf een leerling van Van Campen, en dat was weer de bouwmeester van het Paleis op de Dam, misschien wel het meest prestigieuze stadhuis in de Nederlanden.
Er bestaat dan ook een treffende gelijkenis tussen het Enkhuizer stadhuis en het paleis op de Dam in Amsterdam.
Bijzonder is dat de kasboeken van de bouw van het stadhuis zijn bewaard gebleven, zodat nu nog na te gaan is wie wat deed en tegen welke prijs.
Restauratie
Even lang als de bouw duurde, duurde de (eerste) restauratie die werd uitgevoerd van 1980-1982. De gehele voorgevel werd weggebroken, van een steviger fundering voorzien en weer opgebouwd.
Ook het interieur werd bij deze gelegenheid gerestaureerd.
Gevel
Boven de ingang is een balkon waarop de burgemeesterskamer uitkomt.
De balustrade van dat balkon is versierd met gekruiste lictorstaven, een zwaard en het boek dat het stadsrecht vermeldt.
Aan weerszijden de stedenmaagden die het wapen van Enkhuizen dragen.
Drie zilveren haringen met gouden kronen op een blauw veld, met twee gouden sterren.
Boven de deuren van de burgemeesterskamer is een cartouche aangebracht met het devies "Candide et Constanter"; rechtschapen en volhardend.
In het midden van de daklijst een attiek met het stadswapen (nu met stedenkroon), geflankeerd door gebeeldhouwde vazen en beelden van Van der Plasse.
Interieur
De begane grond was van oudsher het domein van het personeel in dienst van de stad.
De eerste verdieping was het domein van de stadsbestuurders.
Een hardstenen trap voert naar de eerste verdieping en naar de Witte- of Burgerzaal.
Wit vanwege het marmer van de vloer.
Dat marmer werd als scheepsballast aangevoerd uit Italië en voor de ballastprijs aan de gemeente verkocht.
De dikke platen werden doormidden gezaagd zodat de bladen symmetrisch aan elkaar sloten.
Recht tegenover de trap de Zwijnenjacht van de Enkhuizer Paulus Potter; daartegenover een portret van de schilder (origineel hangt in het Mauritshuis).
Boven de burgemeesterskamer een schilderstuk van Theodorus (Dirck) Ferreris (geboren in Enkhuizen in 1643). De triomf van de Vrede, terwijl Mars met ontbloot zwaard op de voorgrond ligt geknield.
Boven de deur naar de Burgemeesterskamer in houtsnijwerk symbolen van de macht van de overheid: een hond, een haan en een leeuw (trouw, waakzaamheid en kracht).
Burgemeesterskamer
Van de wandschilderingen bestaan nog de oorspronkelijke tekeningen waarbij ook de verklaring van de afbeelding is vermeld.
Tegen de Witte zaal zijn de waardigheden, functies en oppermeesterschappen van de burgemeesters afgebeeld.
Te herkennen zijn: de rechtspraak, het voorzitterschap van de raad, schatkistbewaarder, de zorg voor de wapenen en het toekennen van burger(poorter)recht.
Enig zelfvertrouwen kan het bestuur uit die tijd niet ontzegd worden: S.P.Q.E. Senatus Populus Que Enkhuzanus (Raad en Volk van Enkhuizen) is een afgeleide van SPQR, Raad en Volk van Rome, zoals het bestuur van het Romeinse Rijk zich noemde. Tegenover de schoorsteen de burgemeester als oppergezaghebber van het leger uitgebeeld met Romeinse zinnebeelden.
Afgebeeld is burgemeester Quintus Fabius Maximus.
De ontwerper van de schilderstukken in de burgemeesterskamer is Romein de Hooghe (geboren 1645 te Amsterdam, overleden 6-10-1708 te Haarlem).
Hij maakte het werk vlak voor zijn dood.
De schilderstukken zijn een geschenk van de toenmalige burgemeesters Buyskes, Mossel, Moeskoker en Duivensz. De plafondschildering zijn van Ferraris en het schoorsteenstuk van T. van Thulden.
Het kastje dateert van 1700 en diende voor de krijgsstukken.
Raadzaal
Het plafond(ook van Ferraris) laat in het middenstuk een allegorie op de gerechtigheid zien, aan de straatkant de visvangst en aan de andere kant het Paalkistrecht.
Het Paalkistrecht was het recht om de betonning op de Zuiderzee aan te brengen en te onderhouden en daarvoor betaling te verlangen van passerende schepen.
Ter inning van die belasting had Enkhuizen belastingkantoren in vele andere havensteden.
Het recht werd de gemeente toegekend door Willem van Oranje nadat de stad in 1572 als één van de eerste, de zijde van de prins had gekozen in de strijd tegen Philips II.
De wanden zijn bekleed met velours d’Utrecht met de hand geschoren en daterend uit het begin van de 18e eeuw.
Aan de wand hangen de zilveren schildjes van het turfdragersgilde.
Schepenenkamer
De schepenen hielden zich voornamelijk met justitiële aangelegenheden bezig.
Hun kamer is eveneens bekleed met velours d’Utrecht.
Tegen de wand van de burgemeesterskamer een burgemeestersgezin uit 1700; het gezin telde ook een pleegkind dat haar ogen afgewend laat, en had een kindje verloren, dat kind is afgebeeld als engeltje.
De slag op de Zuiderzee in 1573, is geschilderd door Abraham de Verwer.
Het schoorsteenstuk is van Ferraris en stelt de gerechtigheid voor.
Het plafond beeldt de strijd tussen goed en kwaad, licht en duisternis uit.
Weeskamer
Eigenlijk betreft dit de kamer van de weesmeesters, die het bestuur over de armenzorg voerden.
Het gobelin is een geschenk van de weesmeesters van Rossum, Puyt, De Wit, Poen Ouderwagen en Westwoude.
Het dateert uit het begin van de 18e eeuw.
Het schoorsteenstuk is van Johan (Jan) van Neck (1636-1714) uit 1692.
Het geeft een voorstelling van barmhartigheid: de weduwe met drie kinderen wordt door de stedenmaagd ontvangen.
Bron OMD Enkhuizen
Stadsgevangenis
WP4: Zoek het ANWB infobordje, De .. de - eeuwse cellen zijn nog steeds aanwezig
* gebruik het eeuwse jaartal en tel daar het laatste cijfer van het nummer linksonder op het bordje bij op :
Dit twee cijferige getal is D
WP5: Projecteer 270° en 740 meter vanaf WP4.
De gevangenis werd in 1612 gebouwd, in het begin van de 20e eeuw vertoonde het gebouw een behoorlijke verzakking, in 1903 is daarom een betonfundering aangebracht onder de oostmuur en zijn twee hoge contraforten tegen deze muur geplaatst.
Het merkwaardige hoge smalle gebouw dat geheel van baksteen is opgetrokken op een rechthoekige plattegrond is vrijwel geheel in de staat waarin het gebouwd is bewaard gebleven.
De voorgevel bevat op elke verdieping één smal en twee bredere gekoppelde kozijnen met glas in lood en inwendig van tralies voorzien; op de beganegrond zijn er ramen met roeden ingeplaatst.
De achtergevel bevat enkele kleine vensters.
In de top geeft een luik met halfcirkelvormige ontlastingsboog erboven licht op de zolder.
De gehele westelijke muur is vernieuwd. Inwendig zijn beganegronds en op elke verdieping twee ruime cellen aangebracht, vrijwel verstoken van licht en frisse lucht. Dit komt doordat langs de voor- en achtergevels gangen zijn geprojecteerd, verbonden door een smalle gang langs de oostelijke muur.
De cellen zijn van zwaar eikenhout getimmerd, deuren en vensters voorzien van gesmeed ijzeren beslag en tralies uit de bouwtijd.
Boven de deuren op de eerste verdieping is het bouwjaar 1612 gesneden.
Men bereikt deze verdieping langs een wenteltrap de oostmuur; hogerop zijn steektrappen aangebracht, evenals aan de achterzijde.
In de gevangenis zijn ook nog oude martelwerktuigen terug te vinden.
Bron Enkhuizen Bruist Nu
WP5: Zoek het ANWB informatie bord van de toren.
Wanneer was hier de mislukte overval die hier plaatsvond?
* gebruik alléén het jaartal, en stapeltel de uitkomst op tot één cijfer:
Dit is E
WP6: De Cache is te vinden op:
N 52° ( B + C + C ) . ( E ) ( E ) ( D - B )
E 005° ( B - E ) . ( B - A - E - A - E ) ( E + A + E + A - B ) ( A )
Geen foto's van de cache plaats AUB!
No pictures of the cache location PLEASE!
Zelf schrijfgerei meenemen!
Parkeren in de binnenstad alléén toegestaan bij:
blauwe zones met parkeerschijf (max. 2 uur)
of voor vergunninghouders !
Geo d'Or gekregen van:
Additional Hints
(Decrypt)
[WP6] re baqre