Dit huidige natuurgebied is in 1953 in eigendom verworven door It Fryske Gea. Vroeger maakte dit gebied bij Nijeberkoop deel uit van de bezittingen van de kerk van Nijeberkoop. De diaconie van deze kerk had het goed met de armen voor; de kerkelijke armenzorg vond dat de plaatselijke bevolking ’s-winters geen kou mocht lijden. Uit de Diakonievene werd daarom turf gegraven. Wat er van deze vervening is overgebleven, zijn de restanten van dat graafwerk in een grote pingo-ruïne.
It Fryske Gea richt het beheer vooral op een spontane ontwikkeling die wordt bijgestuurd door begrazing. De plassen zijn helemaal afhankelijk van regenwater. ’s Winters kan het peil daardoor flink hoog zijn. Naast de bestaande Diakonievene is een stuk landbouwgrond onder handen genomen. De voedselrijke bovenlaag is afgegraven en het oorspronkelijke reliëf is hersteld. Er zijn plasjes gegraven, waarin het water, net als in de slenken, blijft staan. In het gebied zorgt vleesvee, een aantal vriendelijk ogende Galloways voor de begrazing. Het geheel van plassen en heide oefent een geweldige aantrekkingskracht uit op adders. Ringslang, levendbarende hagedis, gewone pad, groene- en bruine kikker en heikikker zijn andere bewoners van dit gebied. Dassen, die jaren geleden in deze omgeving zijn uitgezet, laten zich geregeld in de Diakonievene zien. Ook de vos vindt hier een leefgebied. Op de plassen heeft een kolonie kokmeeuwen een broedplaats gevonden. Deze vogels hebben het hier een tijdje laten afweten, maar ze zijn weer terug. Dodaars, geoorde fuut en kuifeend houden de meeuwen in de broedtijd gezelschap. Door de aanwezigheid van de kokmeeuwen wordt het water bemest. Dat heeft zijn invloed op de vegetatie. Aan de oevers groeit pitrus en in het water komt watervorkje voor. In een nog jong veentje in het gebied groeien veenpluis en eenarig wollegras. Hier en daar kruipt de kleine veenbes over het natte veenmos. Half in de schaduw, langs de bospaadjes, staat hengel, een in Fryslân weinig voorkomende halfparasiet. Rond de plassen staat bos, met vooral eiken en mooie grove dennen. Verder komen in dit bos wilde lijsterbes, sporkehout en hulst voor. Langs de randen staat hier en daar een Amerikaans krentenboompje. Van de roofvogels nestelen hier de sperwer, de havik en de buizerd. Bekende bosbewoners als de kleine bonte specht, de glanskop, de kuifmees en de wielewaal kiezen de Diakonievene als hun broedgebied. Net als de geelgors, een bijzondere bewoner. In de heideveldjes broedt de wintertaling.
Pingo
Een pingo is een bolle heuvel met een bevroren lensvormige ijskern die kan ontstaan in gebieden waar de ondergrond permanent bevroren is (permafrost). Het grondwater onder deze bevroren ondergrond staat onder zeer hoge druk en wanneer er een scheur ontstaat in die bevroren ondergrond dan wordt het water omhoog gedrukt. Het water kan echter niet door de bevroren bovengrond heenkomen, het bevriest en zet uit. Onder dit ontstane ijs blijft het water druk uitoefenen waardoor het ijs en de bovengrond verder omhoog geduwd worden. Zo ontstaat er in het landschap langzaam een heuvel genaamd 'pingo'. Pingo's groeien gemiddeld een paar centimeter per jaar en het kan daarom tientallen jaren duren voordat er een duidelijke heuvel zichtbaar is. Het woord pingo is afkomstig uit de taal van de Inuit (Eskimo's) en betekent letterlijk ‘kleine heuvel die groeit’. Tegenwoordig kan je pingo’s onder andere vinden in de toendragebieden van Groenland, Alaska, Spitsbergen en Siberië, zo tussen de 65º en 75º noorderbreedte.
Pingoruïne
In Nederland heerste een toendra klimaat tijdens het Weichsel-glaciaal, een etage in het tijdvak Pleistoceen, zo’n 116.000 tot 11.500 jaar geleden. Door de permafrost konden ook hier toen pingo’s ontstaan. Toen het klimaat echter tegen het einde van het Weichsel-glaciaal steeds warmer werd, ontdooide eerst langzaam de top van de pingo en later ook de ijskern. waardoor de pingo inzakte en gesteentematerialen (sediment) uit de keileemlaag langs de flanken naar beneden gleden. Uiteindelijk blijft er een krater in het landschap achter (omringd door een wal met van de heuvel afgegleden materiaal); een zogenaamde pingoruïne. Vaak vormt zich in de krater een meertje, dat in de loop van duizenden jaren langzaam opgevuld wordt met veen. In het veen wordt, door de pollen en zaden die er in terechtkomen, informatie opgeslagen over de vegetatie, welke gebruikt kan worden om het klimaat dat tijdens de opvulling heerste te reconstrueren. Pingoruïnes vormen dan ook de best gedocumenteerde geologische klimaatarchieven van dit tijdsbestek in ons land en zijn waardevolle studieobjecten voor kwartairgeologen.
Om deze cache te mogen loggen doe je het volgende:
1. Loop vanaf de parkeerplaats naar de pingoruïne en loop er daarna omheen. Meet vervolgens (alleen) de omtrek van de pingoruïne (je kunt je GPS daarbij gebruiken).
2a. Als je rond de pingoruïne loopt, zie je dan nog aanwijzingen van het feit dat dit lang geleden een pingo was? Noem er een.
2b. Leg uit waarom dat dan volgens jou een aanwijzing is
3a. Je hebt de omtrek van deze pingoruïne gemeten. Maar hoe hoog zou deze pingo geweest kunnen zijn? Geef een schatting (in meters).
3b. Leg uit/vertel hoe je tot je antwoord bent gekomen.
4. Maak een foto van jezelf, je team en/of een persoonlijk item als bijvoorbeeld de GPS waaruit duidelijk blijkt dat je ook daadwerkelijk de Diakonievene hebt bezocht.
Ben je met meerdere teams op locatie dan moet ieder team zijn eigen foto maken. Gezamenlijke foto's (meerdere teams) worden niet geaccepteerd. Ook foto's die bewerkt zijn (knip en plakwerk) worden niet geaccepteerd.
Voeg de foto bij je log.
Voeg de foto bij je log en mail de antwoorden op de vragen via het mailadres in ons profiel (of messagecenter).
Logs zonder goede foto en/of antwoorden worden zonder waarschuwing verwijderd.
We danken It Fryske Gea voor de medewerking bij het realiseren van deze Earthcache. |
|