Hidden Riverdunes EarthCache
-
Difficulty:
-
-
Terrain:
-
Size: 
(other)
Please note Use of geocaching.com services is subject to the terms and conditions
in our disclaimer.
Hidden riverdunes
Ontstaan rivierduinen
Rivierduinen zijn een vrij zeldzaam fenomeen in het Nederlandse landschap. De meeste rivierduinen zijn aan het einde van de laatste ijstijd (het Weichselien), zo'n 10.000 jaar geleden, ontstaan. In die periode was het guur en koud. Er stond een harde wind, het landschap was kaal en schaars begroeid.
Tijdens de ijstijd waren de Nederlandse rivieren van het vlechtende type: ze verlegden vaak hun loop, waardoor ze een brede bedding hadden. Tegen het einde van deze ijstijd werd het warmer, natter en minder winderig. De rivieren stroomden rustiger en grote delen van de brede rivierbeddingen kwamen droog te liggen, in elk geval in de zomer. De harde wind zorgde ervoor dat het zand aan de oppervlakte in de bedding werd uitgeblazen en elders weer afgezet. Vlak naast de bedding was de begroeiing door het verbeteren van het klimaat al flink toegenomen. Het zand uit de rivierbedding kon daardoor niet ver komen en werd direct naast de rivierbedding door de begroeiing vastgehouden. Zo ontstonden er direct naast de rivieroever de (relatief hoge) rivierduinen.
Het is opvallend, dat de rivierduinen vrijwel alleen voorkomen op plaatsen waar de overheersende (zuid) westenwind loodrecht op de vroegere rivierbeddingen stond. Waar het zand in de lengterichting van de rivieren werd verplaatst, kwam het in de rivierbeddingen terecht, waardoor eventueel gevormde duinen steeds weer werden weggeërodeerd.
In het westen van het land zijn de meeste rivierduinen later bedekt met andere rivierafzettingen en veen, maar in het oosten van het land liggen de rivierduinen nog wel aan de oppervlakte.
Een rivierduin dat boven de klei uitsteekt noemen we een donk; de topjes van veel grotere rivierduinen die voor het grootste deel onder de grond liggen. Het hoogteverschil dat we nu zien, is een gevolg van het inklinken van het omringende land. Door de steeds voortgaande ontwatering van het veen, gaat de vertering van het veen door en blijft het maaiveld dalen.
Door de vaste zandige ondergrond en de hoge ligging waren donken in de prehistorie en de Middeleeuwen aantrekkelijke plaatsen geschikt voor vroege bewoning. Ze lagen hoog en droog, hun lichte zandgronden waren - ook met primitieve ploegen - goed bewerkbaar en in de direkte omgeving van het duin lag niet alleen de rivier, maar waren ook de rijke weidegronden en weelderige bossen.
Rivierduinen in Nederland
Rivierduinen zijn in Nederland voornamelijk te vinden in Noord-Limburg, het land van Maas en Waal en in de Alblasserwaard. Veel rivierduinen uit de laatste ijstijd zijn onder een laag rivierklei of veenafzetting verdwenen. In het westen van het land zijn nog enkele donken te vinden, bijvoorbeeld in de Alblasserwaard waar de kerken van Hoornaar en Hoog-Blokland op een donk staan. In het oosten van het land (bijvoorbeeld bij Zwolle; de Agnietenberg en in Salland) zijn nog duidelijke rivierduinen te onderscheiden.
Het hoogste, nog actieve rivierduin van Nederland bevindt zich in de Millingerwaard. Op de Waaloever wordt bij extreem hoogwater zand afgezet dat door de wind kan verwaaien tot rivierduinen. Dit proces is nog steeds aan de gang.
Ook in de polder zijn resten ontdekt van rivierduinen.
Rivierduingebied tussen Lelystad en de Ketelbrug, direct na de drooglegging van de polder zijn aangelegd. Ze markeren de vroegere oeverwallen van de IJsseldelta. Door hier gras te planten in plaats van bomen, werden de restanten van prehistorische bewoning op de hoge oevers niet beschadigd. In wat vroeger de rivierbeddingen waren, staan tegenwoordig de bomen. U loopt dus eigenlijk in een omgekeerde wereld! In de vorm van het bosje zijn deze rivierduinen, oftewel slenken, met een geoefend oog nog te herkennen.
Midden in één van de groenstroken alhier werden de resten gevonden van de Swifterbantcultuur. Opgravingen uit 1970 maken duidelijk dat hier ca. ruim zesduizend jaar geleden de eerste jagers leefden die dieren gingen houden; de eerste boeren dus! Er wordt beweerd dat de visweren, de houten geraamtes waarin vissen werden gevangen, her en der nog in dit gebied in de grond zijn geconserveerd. Archeologen proberen dat momenteel te bewijzen.
Nu is het hier zo dat de groenstroken aangeven waar de duinen liggen het gras tussen de bomen rijen in dat is de vroegere rivier loop.
Om de cache te loggen moet u het volgende doen;
Op N52 34.881 – E5 34.810 staat u op een van de oude oeverwallen, hoe breed is hier de rivier geweest?
Op N52 34.856 – E5 34.744 staat een meetstoel maak hier een foto van een van de team leden met de GPSr zichtbaar in de hand.
Mail uw antwoorden via mijn profiel, en log de cache. Zijn de antwoorden niet goed dan zal ik u mailen.
Additional Hints
(No hints available.)