Deze cache is een wandeling van ruim 8 km door het centrum van Leiden. Er zijn een aantal plekken waar geen vragen hoeven te worden beantwoord, maar die wel de moeite zijn om eens gezien te hebben.
WP01 Burgersdijk & Niermans
In het oude centrum van Leiden, op de hoek tegenover de Pieterskerk, vindt u onze sfeervolle firma, bestaande uit een boekenveilinghuis en een moderne en antiquarische boekhandel. Ooit was hier de bibliotheek van de beroemde veertiende-eeuwse jurist en boekverzamelaar Philips van Leyden gehuisvest. Vanwege de wijsheid hier bijeengebracht, werd het huis toepasselijk de ‘Templum Salomonis’ genoemd. Toen Pieter Burgersdijk en George Niermans in 1894 op deze plek hun zaak openden als een afsplitsing van de befaamde uitgeverij E.J. Brill, brachten zij deze naam opnieuw tot leven, getuige het uithangbord dat nog steeds de gevel siert.
In welk jaar is Philips van Leyden overleden? (A = de som van het jaartal)
WP02 Uitgeversmaatschappij A.W. Sijthoff
Sijthoff vestigde in 1851 een eigen zaak in Leiden na een bezoek aan de voornaamste typografische etablissementen in Parijs. Negen jaar na de oprichting van zijn uitgeverijmaatschappij verscheen bij hem het eerste nummer van het Leidsch Dagblad, dat later door verschillende andere nieuwsbladen gevolgd werd. In 1852 betrok hij een nieuw pand aan de Koepoortsgracht (sinds 1884 Doezastraat), dat in de loop der jaren flink uitgebreid zou worden. In dit nieuwe pand vestigde hij ook een inrichting voor galvanoplastiek en een houtgraveerschool in verband met het drukken van geïllustreerde werken.
Op het gebouw hangt een herinneringsplaat. Neem de woordwaarde van het middelste woord bovenaan de herinneringsplaat. (B = woordwaarde)
WP03 Broodfabriek Ceres
Het gebouw van broodfabbriek Ceres werd in 1894 gebouwd en in 1910 fors uitgebreid door een lagere aanbouw aan de rechterkant. Sinds 1931 was in het pand de socialistische coöperatie 'Vooruit' gevestigd. Deze maakte zich steeds verder los van de socialistische beweging en werd als commercieel bedrijf onder de naam Coöp Rijnland ook buiten Leiden actief. In 1963 volgde een fusie met het Katwijkse 'Helpt Elkander' waarna Vooruit in 1966 werd opgeslokt door Coöp Nederland.
WP04 Wollendekenfabriek gebrs. Van Wijk & Co.
De Leidsche Textielfabrieken Gebroeders Van Wijk & Co N.V. was een Leidse fabrikant van dekens, breigarens en sokken, die bestaan heeft van 1795-1957. Willem Frederik van Wijk kocht in 1863 hier een fabriek die in 1840 was opgericht door Benjamin Adrian. In 1963 werd het bedrijf opgekocht door Reinder Zwolsman, en daarna geliquideerd.
Met welk huisnummer begon de weverij? (C = de som van de uitkomst)
WP05 Meubelfirma Hasselman & Pander
Dit pand werd in 1895 gebouwd in opdracht van de bekende Leidse meubelfirma Hasselman & Pander. Na tien jaar was het pand alweer te klein en verhuisde de firma naar de Breestraat. Het kantoor bleef hier nog wel zitten tot het in 1920 verkocht werd. Hierin gevestigd werd de paraplufabriek Pluvius met een winkel op de Haarlemmerstraat. Vanaf de jaren dertig van de vorige eeuw heeft hier twee generaties lang, tot 1979, de kruidenierswinkel Matze gezeten, waarna het als winkel in gebruik is gebleven.
WP06 Zuidhollandsche bierbrouwerij
In 1894 gebouwd als depot en bottelarij van de Zuidhollandsche bierbrouwerij, tevens was er limonadefabriek. In de jaren zeventig gingen de bierbrouwerijen en grote limonadefabrieken zelf de distributie verzorgen en werd het depot overbodig. Buiten gebruik sinds 1975.
Aan de gevel hangt een bordje waarop staat vermeld dat de depothouder Regeur in 1894 de opdracht heeft gegeven voor de bouw. Linksonder staat een nummer. Reken deze som uit door alle getallen voor het deelteken bij elkaar op te tellen en vervolgens te delen door het getal erachter. (D = de uitkomst van de som)
WP07 Beeldmerk Dekenfabrikant J.C. Zaalberg & Zoon
Hier staat op een klein huisje nog het beeldmerk van de dekenfabrikant.
Welk dier staat hier afgebeeld? (E = de woordwaarde)
WP08 Dekenfabrikant J.C. Zaalberg & Zoon
Hier bevonden zich de magazijnen van wollen dekens van J.C. Zaalberg & Zoon. De fabriek stond aan de overkant van de straat en was door een loopbrug verbonden met het magazijn. De fabriek is in 1964 gesloten en moest plaats maken voor woningen.
WP09 Het Leids Wevershuisje
Het gemeentebestuur van Leiden heeft in 2003 besloten om één van de laatste wevershuisjes aan te kopen en te restaureren tot een historisch monument. Het pand heeft door toevallige omstandigheden alle kenmerken van een 19e–eeuwse arbeiderswoning behouden. Tijdens de openingstijden wordt er regelmatig geweven op het antieke weefgetouw uit 1830 en/of er wordt gesponnen.
WP10 Stoomvaartmaatschappij De Volharding
In 1853 kreeg de Leydsche Schroefstoombootmaatschappij vergunning voor het maken van een aanlegsteiger voor haar stoomboot aan de achterkant van een toen aan de Haven gevestigde mouterij. Zo ontstonden er lijndiensten tussen Leiden, Amsterdam en Gouda. Het stationsgebouw is omstreeks 1880 tot stand gekomen. Tot 1931 heeft stoombootmaatschappij De Volharding zijn activiteiten gaande gehouden.
Wat staat er op het paaltje vooraan de weg? (F = som van woordwaarde van het tweede woord)
WP11 Leidsche stoom-bierbrouwerij 'De Posthoorn'
De bloeiperiode van de Posthoorn begon in 1851. Toen werd het bedrijf als eerste Nederlandse brouwerij in een naamloze vennootschap omgezet, wat een kapitaalinjectie van een aantal topindustriëlen, beleggers en aristocraten mogelijk maakte. In 1879 werd in een stoommachine geinvesteerd en dat mocht de wereld weten ook: voortaan ging een vernieuwde Posthoorn als Stoombierbrouwerij door het leven. Deze brouwerij werd in 1857 bekroond omdat "de smaak van het bier niet beneden het echte Beiersche bier was". De Posthoorn moest in 1918 definitief de poorten sluiten.
Welke letter staat er afgebeeld in het logo? Neem hier de letterwaarde van. (G = letterwaarde)
WP12 De Blauwe Klok, Jan Zuurdeeg en Zoon
Op 1 augustus 1877 werden na brand in het originele pand de werkzaamheden hervat in de aangekochte Wollen Dekenfabriek van de firma J.J. Krantz en Zoon. In 1930 werd het 125-jarig bestaan gevierd. Ondanks de grote concurrentie werd toen nog gesproken van een steeds toenemende bloei. In verband met de slechte economische toestand werd het bedrijf met ingang van 1 oktober 1933 stilgezet en het personeel, ruim 50 personen, ontslagen. Het gebouw is in 1980 verbouwd tot studentenflats; de “gemoderniseerde” gevel werd teruggebracht in zijn oorspronkelijke staat met kruiskozijnen, terwijl boven de ramen op de verdieping weer het oude opschrift werd aangebracht.
Welk jaartal staat er op de blauwe klok? Neem hier de som van. (H = som van het jaartal)
WP13 Distilleerderij 'De Fransche Kroon', Hartevelt & Zoon
In 1734 kocht Willem van Aken een suikerraffinaderij op aan de Langegracht te Leiden en begon in De Fransche Kroon een distilleerderij. In 1780 kocht Abraham Harteveld (toen nog met een "d" geschreven) dit bedrijf en gaf het zijn naam. Op 2 november 1917 overleed hij de laatste van het geslacht van distillateurs, dat sinds 1780 onafgebroken het bedrijf had geleid. Op 15 juni 1918 werd de firma een NV. De vanouds bekende naam Hartevelt & Zoon bleef bestaan in de naam Distilleerderij "De Fransche Kroon", v/h Hartevelt & Zoon. In de jaren 1960 was Hartevelt de derde gedistilleerdfabrikant van Nederland met een marktaandeel van zo'n 10% en circa 100 man personeel. De grootste fabrikant, Bols (ca. 50%), had net plannen gerealiseerd voor een nieuwe en zeer ruime locatie in Nieuw-Vennep, ruimte die Hartevelt in de Leidse binnenstad ontbeerde. Bovendien had Hartevelt moeite om kapitaal te vinden doordat het nog een NV was. Begin 1968 gingen de aandeelhouders akkoord met een voorstel van De Erven Lucas Bols tot aandelenruil.
Uit welk jaar dateerde de branderij op deze plek? (I = som van het jaartal)
WP14 Dekenfabriek J. Scheltema Jansz.
De NV fabriek van Wollen Dekens v/h J. Scheltema Jansz. werd aan het eind van de jaren vijftig van de twintigste eeuw geliquideerd.
In welke kleur staat de naam afgebeeld op de gevel? (J = som van de woordwaarde)
WP15 Cooperatieve Broodbakkerij ,,Ons Doel"
Welk jaartal staat er bovenaan de gevel? Neem hier de som van. (K = som van jaartal)
WP16 Stoom- Boek- en Steendrukkerij IJDO
E.H. IJdo (1856-1927) stamde uit een Haags drukkersgeslacht. Zijn vader Hendrik Bernard IJdo (1822-1896) was boekdrukker, letterzetter en lettergieter. Ook twee broers van Eduard, Hendrik Bernard en Jan Bernard Hendrik traden in het voetspoor van hun vader. Hendrik werd lettergieter en Jan eindigde uiteindelijk als gedelegeerd commissaris der N.V. H.B. IJdo's Lettergieterij (Den Haag).
Kijk op de gevel. Wat was de voornaam van de eigenaar? Neem hier het aantal letters van. (L = aantal letters voornaam)
WP17 Boekhandel en Drukkerij E.J. Brill
Brill is waarschijnlijk de oudste uitgeverij van Nederland en is sinds de oprichting door Jordaan Luchtmans in 1683, gevestigd in Leiden. In 1848 was er niemand meer van het geslacht Luchtmans om het bedrijf over te nemen en kwam het in handen van Evert Jan Brill die al jarenlang werkzaam was bij het bedrijf. Gestart aan het Rapenburg kwam Brill via de Oude Rijn uiteindelijk terecht aan de Plantijnstraat. Brill had jarenlang een eigen drukkerij en zetterij, een antiquariaat en boekhandelsvestigingen in diverse landen. In 1989 zijn de zetterij en drukkerij overgedaan, kort daarna werd het antiquariaat verzelfstandigd en werden de buitenlandse vestigingen opgeheven met uitzondering van het kantoor in Amerika. Vanaf 1991 concentreerde de onderneming zich alleen nog op het uitgeven van boeken en tijdschriften.
Boven de deur op de gevel staan romeinse cijfers. Welk jaartal staat hier? Neem hier de som van. (M = som van jaartal)
WP18 Likeurstokerij
WP19 Smederij Van der Geijn
De smidse bestaat al meer dan honderd jaar, maar Smederij Van de Geijn is er gevestigd sinds 1992.
Welk jaartal staat er rechtsboven? (N = som van jaartal)
WP20 Wagenmakerij J.J. de Groot
Wat is het het telefoonnummer? (O = het laatste getal) tel. 071-5147361
De cache kan je vinden op :
N 52. (F-A-3) (E-B+O). H J (I-3)
E 4. (M+1) (K+C). (L-6) (N-3) (D-G-3)
You can check your answers for this puzzle on Geochecker.com.
