Gemeente Staphorst - Kijk op Kunst II Traditional Cache

De laatste ronde van de melkrijder

Zaterdag 31 oktober 1998. Aan de Streek klinkt het vertrouwde 'kleng, kleng' met vaste tussenpozen. De melkrijder.
Door de jaren heen vastgenageld in een onherroepelijk patroon kromt hij z'n rug en manouvreert de bus in één soepele beweging op de wagen. 'Kleng'.
Maar het is zijn laatste ronde. Die zaterdag is voor velen een zwarte dag in de geschiedenis van Rouveen.

De melkbus had tientallen jaren symbool gestaan voor Staphorst als agrarische gemeente. Verankerd aan de rijke zuivelindustrie. Een rond, vaak glimmend icoon aan weerszijden van de weg.
Tot die laatste dag van oktober. Toen ging als allerlaatste fabriek in ons land ook de melkinname van CZ Staphorst/Rouveen dicht.
Hiermee werd een belangrijk stukje eigen identiteit ingeleverd. Bekend zijn de verhalen dat de melkstorters op de fabriek de busnummers van veel boeren uit hun hoofd kenden. Het kwam voor dat wanneer over een bepaalde boer werd gesproken niet z'n naam, maar busnummer werd gebruikt. Zozeer was de melkbus verbonden met de agrarische gemeenschap.
Een anekdote: aan het aantal bussen langs de weg was de omvang van het bedrijf goed af te lezen. Soms vergrootte een boer dit aantal door net iets minder melk in de bus te doen. Dat oogde voor de omgeving toch wat beter.

Regelgeving was er de oorzaak van dat de melkkoeltank de melkbus halverwege de jaren tachtig al had verdreven. Het lukt agrarisch Staphorst lange tijd aan deze regelgeving te ontsnappen. De bus paste bij het dorp en zijn kleinschalige traditionele veehouderijen. Maar op die zwarte zaterdag viel het doek dan toch definitief. Het betekende het einde van van een vijftigtal kleine boerenbedrijfjes. In de meeste gevallen, oudere agrariërs met een handvol koeien, die afhankelijk waren van de melkrijder omdat ze een melktank simpelweg niet konden betalen. De opmars van de grootschaligheid zorgde voor veel klein leed.
Schrijnende verhalen waren op te tekenen achter tal van gevels aan de Streek en in het buitengebied. De kleine boeren wilden niet, maar moesten. Stonden met hun rug tegen hun groene staldeuren.

Die bewuste zaterdag maakte de melkrijder z'n laatste vertrouwde ronde door het dorp. Klaterend werden de bussen afgeleverd op het stalen laad- en losperron van de fabriek en later op de dag weer keurig terugbezorgd op de vertrouwde adressen. Daar werden ze met zorg en liefde schoongemaakt, een patroon dat door de decennia heen niet meer dan dagelijks gebruik was.

Ook die dag werden ze op de kop te drogen gezet op de bekende rekken naast de boerderij. Maar deze keer was alles anders. Ze zouden nooit meer worden gebruikt.