Struintocht WOII Multi-cache

Struintocht WOII op Hof Espelo

Ten noorden van Enschede ligt landgoed Hof Espelo. Het landgoed laat zien hoe mooi cultuurhistorie en natuur met elkaar verweven kunnen zijn. Door de grote afwisseling in het landschap biedt landgoed Hof Espelo geschikte leefomstandigheden voor veel planten en dieren. Hof Espelo is een indrukwekkend monument dat doordrenkt is met geschiedenis. Sinds 1984 is Landschap Overijssel eigenaar en beheerder van het landgoed. De laatste honderd jaar is het aanzien van het landgoed nogal veranderd. Waar mogelijk probeert Landschap Overijssel zoveel mogelijk oude elementen en kenmerken uit de middeleeuwen te herstellen.

De nabijheid van het vliegveld Twenthe heeft veel invloed gehad op Espelo. Tijdens de tweede wereldoorlog is hof Espelo als verlengstuk van de vliegbasis gebruikt. De sporen hiervan zijn nog in het landschap terug te vinden.

Deze cache is gelegd in het kader van de wandeling Struintocht WOII, georganiseerd op 8 mei 2011 door Stichting Landschap Overijssel. Uiteraard is de cache ook na 8 mei nog beschikbaar.


Parkeren

Parkeren kan op het parkeerterrein aan de Weerseloseweg (N737) Coördinaat: N 52°15.114' - E006°52.638'


Honden

Honden zijn, mits aangelijnd, welkom op Hof Espelo. Houdt u zich hier aub aan, vooral in de lente wanneer allerlei dieren jongen hebben.


De Cache

De cache is een multicache van 3,5 km lengte. Op de waypoints moeten vragen opgelost worden waarmee de vindplaats van de cache berekend kan worden. Voor de hele route geldt dat het niet nodig is om buiten te paden te komen en dat er niet gegraven hoeft te worden. De cache is alleen overdag te lopen.

De tocht voert u over Hof Espelo van Landschap Overijssel langs lange lanen en overblijfselen van de tweede wereldoorlog, waar gelukkig de natuur zijn plek heeft teruggevonden. Aan het einde van de tocht is ook een stukje opgenomen langs een beek die door het voortdurend meanderen zijn indruk in het landschap achterlaat.

WP01: Startpunt: N 52°15.218' - E006°52.464'

In het oude koetshuis van het landgoed is natuurinformatiecentrum Hof Espelo gesitueerd. Wandelaars die informatie willen over het gebied kunnen hier terecht voor achtergronden, exposities en excursies. Het natuurinformatiecentrum is in de zomermaanden elke woensdag en zondag geopend van 13.00 tot 17.00 uur.
Het koetshuis behoorde bij de villa die we verderop tijdens de cache nog tegenkomen. Achter het koetshuis is een speelbos voor kinderen gebouwd, waar gespeeld, geklommen en geklauterd kan worden. Zo is er voor iedereen wat wils.

De wandeling begint hier, ga van hier naar WP02. Vergeet niet een pen mee te nemen!!

WP02: N 52°15.333' - E006°52.464'

Aan de rechterkant van het pad staat een huis dat gebouwd is in 1927. Het is een huis van de z.g. Amsterdamse school en gebouwd door de architecten Van der Goot en Kruisweg. Thans is het huis privébezit en niet toegankelijk. In de oorlog was dit huis het Casino, een Duitse Officiersmess. Hier kwamen de Duitse officieren voor de nodige ontspanning. Terwijl iedereen in Nederland honger leed werden hier feesten gegeven met de nodige drank en vrouwen. Het woord Casino komt waarschijnlijk uit het Italiaans waar het woord een dubbele betekenis heeft, enerzijds betekent het Casino maar het kan ook bordeel betekenen. Bovenop het huis staan een aantal stenen schoorstenen.


A = Het aantal stenen schoorstenen.

Tegenover het Casino in het weiland ligt de Vischerij. De boerderij tegenover het koetshuis is een tijd lang in gebruik geweest als een woonhuis voor de hofmeijer, de rentmeester van de bisschop van Utrecht. Volgens de katholieke gebruiken werd er op vrijdag geen vlees gegeten maar vis. In deze gegraven sloot zwom de vis voor elke vrijdag.

Ga van hier naar WP03.

WP03: N 52°15.456' - E006°52.527'

Aan de linkerkant ligt de lange Es. Deze Es is al ca. 1000 jaar gebruikt voor de landbouw. Om de dieren binnen te houden en het wild buiten te houden waren de Essen omgeven met houtwallen. In het Twentse landschap zijn nog vele van dergelijke houtwallen terug te vinden. Helaas zijn een groot aantal houtwallen verdwenen door moderne uitvindingen (daarover later meer). De Lange Es is een van de langste Essen in Overijssel en bijna een km lang. Om de grond vruchtbaar te houden werd er steeds schapenmest uitgestrooid over het land. Door dit jarenlang te doen, kwam een Es steeds hoger te liggen. Dit is op deze plek duidelijk te zien.

B = Hoe lang wordt de Lange Es al gebruikt voor de landbouw (ongeveer). Stapeltellen. Ga van hier naar WP04.

WP04: N 52°15.668' - E006°52.554'

Om in de tweede wereldoorlog de vliegtuigen tegen bombardementen door de geallieerden te beschermen legden de Duisters door Hof Espelo een rolbaan aan in de vorm van een grote U, met beide uiteinden bij het vliegveld Twente. Over deze rolbaan werden de vliegtuigen getransporteerd naar het bos en weer terug naar het vliegveld. In de bossen werden grote aarden wallen aangelegd in de vorm van een hoefijzer waarbinnen men de vliegtuigen kon parkeren. Een dergelijke plek werd een splitterbox genoemd. Overigens is de oorspronkelijke naam Splitterschutzbox, waarmee bedoeld werd dat de wal ook bedoeld was om de vliegtuigen te beschermen tegen scherven van granaten en bommen die door de geallieerden werden afgeworpen en in het bos vielen. Door over een splitterbox een net te spannen waren de vliegtuigen onzichtbaar voor de geallieerden. Op het vliegveld werden houten modellen geplaatst als afleidingsmanoevre. Voor zover bekend waren op Hof Espelo 12 splitterboxen beschikbaar, maar waarschijnlijk meer.

Aan de linkerkant van het pad is een van deze Splitterboxen terug te vinden. Zoals te zien is in deze splitterbox heeft de natuur alles weer teruggenomen. De bomen op de wal en in de voormalige splitterbox zijn spontaan gegroeid en niet het resultaat van aanplant.

Van de rollerbaan is (nagenoeg) niets terug te vinden. Over de exacte loop van de rollerbanen verschillen de meningen, al is er wel een oude kaart teruggevonden waarop een rollerbaan is aangegeven. Waarschijnlijk liep deze vanaf de hoofdingang van het vliegveld richting het koetshuis en met een grote bocht weer terug naar het vliegveld. De rollerbaan kruiste dit pad in de flauwe bocht van het pad, ongeveer 50 meter terug. Dit bospad is volgens de kaart dus niet te voormalige rollerbaan.

C = Bij de ingang van de splitterbox staat een afgezaagde Europese Eik. Uit hoeveel stammen bestond deze eik. Ga van hier naar WP05.

WP05: N 52°15.763' - E006°52.556'

Om de splitterboxen te kunnen maken was zand nodig, de wallen moesten ca 2-3 meter hoog worden. Dit zand werd hier uitgegraven en daarna over Hof Espelo naar de plaats van bestemming getransporteerd. Het bouwen van de rolbanen en splitterboxen en het transport van zand werd voornamelijk door Volendamse dwangarbeiders gedaan. Het resultaat is een groot zandgat dat in de loop van de tijd vol is gelopen met water.
Het zandgat is helemaal opgegaan in de natuur van Hof Espelo. Bij het waypoint staat een mooie beuk. De gladde bast van de beuk leent zicht uitermate goed voor het inkrassen van namen en symbolen. Helaas niet goed te praten en ongewenst.

D = Het Symbool, ook bekend van vele kaartsporten, dat hier in de bast van de dikste beuk terug te vinden is. Woordwaarde. Ga van hier naar WP06.

WP06: N 52°15.700' - E006°52.395'

In dit gebied van het Hof Espelo groeien in de herfst veel paddenstoelen. Ook qua bomen vinden we hier een enorme verscheidenheid. Je komt bijvoorbeeld lariksen, douglassen, eiken en beuken tegen. Op het laagste punt kruisen we een beekje. De bomen in de omgeving groeien op rillen (kleine walletjes) om te voorkomen dat ze continu in het water staan, alleen zo kunnen ze overleven. Tussen de rillen liggen de zogenaamde groeven waar vaak water in blijft staan.

E = Het aantal planken waaruit het bruggetje bestaat. Ga van hier naar WP07.

WP07: N 52°15.581' - E006°52.420'

Dit is de grootste nog intacte splitterbox. Aan de vliegveldzijde is hij 2 meter hoog en hij loopt af richting de Lange Es, waar de rollerbaan was. Op 8 mei is hiervan een maquette te zien in het Koetshuis. Evenals bij de andere splitterbox zijn alle bomen en struiken die hier groeien van na de tweede wereldoorlog. Door de jarenlange erosie is ook de wand wat minder steil en hoog geworden dan dat deze origineel was.

F = Het aantal verschillende wandelroutes dat aan deze splitterbox voorbij gaat. Ga van hier naar WP08. Links aanhouden, het pad naar rechts loopt dood bij een boerderij.

WP08: N 52°15.465' - E006°52.399'

We kruisen de Lange Es weer en aan weerszijden is het hoogte verschil door het jarenlang opbrengen van mest heel goed zichtbaar. Hier hebben we ook een heel goed idee van de grootte van de Es. Aan beide kanten van het pad vinden we prikkeldraad, de moderne vervanging van de houtwallen. Prikkeldraad is in 1873 uitgevonden door een Amerikaan (Joseph F. Glidden) die er uiteindelijk ook patent op kreeg.
Prikkeldraad is in de beide wereldoorlogen op grote schaal gebruikt om de vijand te hinderen. Tegenwoordig is het een efficiënte methode om een afscheiding te vormen tussen akkerland en wegen/paden, al dan niet met haken en hoogspanning.

G = Het huisnummer op de paal. Ga van hier naar WP09.

WP09: N 52°15.434' - E006°52.219'

Deze vloeiweide of hooimaat is door het landschap Overijssel aangelegd. Het dient een tweetal doelen, enerzijds de waterretentie om de grondwaterstand te verhogen en anderzijds om de oude productiewijze van de landerijen te verduidelijken. In de winter en de lente stond de vloeiweide onder water dat klei en slik aanvoerde. Daardoor groeide het gras snel en goed waarna het als hooi werd binnen gehaald.
Als we vanaf deze plek in oostelijke richting kijken kunnen we in de winter het Casino zien. In de zomer is het Casino door de begroeiing niet zichtbaar. Op de weide heeft het landschap Overijssel in 1984 een aantal lindes geplant als herinnering aan de aanwinst van hof Espelo. Op alle aanwinsten van Landschap Overijssel is een soortgelijke aanplant gedaan, met steeds hetzelfde aantal lindes.

H = Het aantal lindes op de weide. Ga van hier naar WP10.

Op weg naar WP10 komen we langs een jong eikenbos dat is geplant als vervanging voor zieke lariksen. Door de zure regen zijn deze gestorven en door de nieuwe aanplant wil het Overijssels landschap de natuur weer een nieuwe impuls geven.

WP10: N 52°15.275' - E006°52.254'

De Eschbeek loopt door Hof Espelo en volgt hier zijn natuurlijke loop. Door het voortdurend kronkelen van de beek slijt het water aan de buitenzijde van de bocht het zand weg. Bomen worden zo langzaam ontworteld en kunnen deze omvallen. Dit is op deze plek gebeurd. De plek is ideaal voor kinderen en op geheel natuurlijke wijze ontstaan.

I = De woordwaarde van het werkwoord waarmee het kronkelen van een beek wordt bedoeld om zo zijn natuurlijke weg te vervolgen. Ga van hieruit naar WP11. Ga via het grote pad naar WP11, niet via het smalle paadje langs de beek.

WP11: N 52°15.254' - E006°52.319'

Dit waypoint ligt direct achter het mooie landhek, dat geplaatst is om de kwetsbare natuur te beschermen. Voor fietsers, mountainbikers en een groot deel van de wandelaars is dit gebied verboden waardoor de natuur zijn kans krijgt. Het is tevens een rustgebied voor veel dieren.
Het is verboden om langs het landhek te gaan, maar speciaal voor deze cache is toestemming verleend om even voorbij het hek te gaan, maar niet verder. Als we voorzichtig kijken dan vinden we weer een merkwaardig overblijfsel uit de tweede wereldoorlog. Aan de linkerkant zien we een duiker waarmee de Eschbeek onder het pad wordt doorgeleid. Als we goed kijken zien we aan de rechterkant de uitgang. Deze duiker is aangelegd om de Eschbeek onder de rollerbaan te leggen. Vanaf hier liep de rollerbaan over de weide langs de vischerij richting noorden.

J = De woordwaarde van het materiaal waarmee de linkeringang van de duiker (gezien van het hek) is gemaakt.

Alle informatie die je nodig hebt om de uiteindelijke cachelokatie te berekenen is nu bekend. De cache ligt ongeveer 200m vanaf dit punt.

Breng de cache na het loggen weer netjes in de oorspronkelijke staat terug en denk aan toevallig passerende voorbijgangers. Houdt in het achterhoofd dat de cache ligt verstopt volgens de regels van het Overijssels landschap, dwz dichtbij een pad en zonder schade aan te brengen aan de natuur. Ga nu via WP12 terug naar het Koetshuis.

WP12: N 52°15.242' - E006°52.421'

We komen nu terug bij het koetshuis waar ook deze wandeling begon. Aan de linkerkant van de weg vinden we nog een schuur die in de tweede wereldoorlog een cinema was. Bewoners uit de omgeving werden hier gedwongen om naar propagandafilms te kijken.
We hopen dat u genoten heeft van de wandeling en hopen dat deze cache de aanleiding is om nog vele malen terug te keren naar Hof Espelo of andere terreinen van Landschap Overijssel.

Deze cache is in samenwerking met Landschap Overijssel en de vrijwilligers van Koetshuis Hof Espelo tot stand gekomen. Wil je meer weten over de activiteiten van Landschap Overijssel of het Koetshuis Hof Espelo, kijk dan eens op de volgende sites: