Geschiedenis van de Oude Toren

De Oude Toren is een overblijfsel van de oude Sint Lambertuskerk, welke in 1470 werd gebouwd aan het Kerkeind in Haaren. De toren werd in 1472 afgerond. De diensten en het beheer van de kerk werden in die tijd verzorgd door de Abdij van Tongerloo (België).

Door de Vrede van Munster in 1648 werd er een einde gemaakt aan de godsdienstvrijheid. De Katholieke kerken werden gesloten of overgenomen door de Protestantse kerken. De Sint Lambertuskerk werd gesloten. Tijdens deze sluiting werd de inboedel geinventariseerd door afgevaardigden van de Abdij van Tongerloo. Deze inboedel werd in veiligheid gebracht op Kasteel Nemelaer, in een dorpsbrouwerij en bij een rentmeester.

De genoemde inventarisatie, in Oud Nederlands, is door broeder Adelbertus opgezocht in het archief van de Abdij van Tongerloo. Om deze documenten in te zien, klik de link inventarisatie aan:

Inventarisatie inboedel

Doordat de Protestantse kerk geen of weinig onderhoud pleegde aan de Sint Lambertuskerk, is het middenschip van de kerk in 1780 ingestort. De toren en een deel van het koor bleef overeind. Een Franse officier uit het leger van Napoleon heeft van de half ingestorte kerk een schets gemaakt, welk bewaard is gebleven. Zie onderstaande plaatje.

In 1825 besloot koning Willem I dat de kerk, onder bepaalde voorwaarden, aan de Katholieken mocht worden teruggegeven. Deze overdracht werd dit jaar dan ook een feit. Er bestonden toen plannen om de ingestorte kerk te herstellen, dit werd echter doorkruist door nieuwbouwplannen van een kerk aan de "Drie Hoeven". In 1853 werd de rest van de ingestorte kerk afgebroken, maar liet men de toren eenzaam en alleen staan. Deze toren is bekend geworden als de Oude Toren van Haaren.

In de 2e Wereldoorlog (1943) werden de klokken van de Oude Toren door de Duitse bezetters meegenomen naar Duitsland om er wapentuig van te maken.

Na de oorlog is de Oude Toren gebruikt door de Haarense brandweer als slangentoren. Brandslangen waren toen nog van canvas, wat na gebruik gedroogd moest worden i.v.m. rottingsproces van dit natuurlijk materiaal. Ook heeft de Oude Toren nog een tijdje gefungeerd als noodwoning.

De weide om de Oude Toren heen is in de loop van de jaren voor veel verschillende doeleinden gebruikt. Tijdens de oorlog is het een tijdelijke rustplaats voor gesneuvelde Duitse soldaten geweest. Na de oorlog is het terrein gebruikt als opslagterrein en evenemententerrein, voor onder andere de ruitervereniging en jeugdcircus Il Grigio

In het jaar 1968 is de eerste renovatie van de Oude Toren geweest. Het betrof met name werkzaamheden aan het dak en het kleine trappentorentje voor de toren. Ook werd de kerkdoorgang dichtgemetseld. Dat jaar is de Oude Toren tot monument verklaard. Nog een foto van die tijd.

In 1978 zijn de herstelwerkzaamheden aan het uurwerk en de komst van de nieuwe klokken in de Oude Toren een feit. De klokken zijn afkomstig van de Sint Monica kerk te Utrecht, welke toen gesloopt werd.

In 1996-1997 (de 2e renovatie) zijn alle muren van de Oude Toren opnieuw gevoegd. Vanaf eind 1997 tot half 1999 zijn onder leiding van kunstenaar Anton Buijnsters de oude fundamenten van de kerk blootgelegd en opgemetseld. Daarna zijn beelden van het circus en een borstbeeld van pastoor Jansen, die tijdens de reformatie in Haaren is vermoord, geplaatst op de torenwei.