Wierzba polska
Wierzba polska / fot. Karen64
O miejscu:
Wierzba krucha była ważna w gospodarce chłopskiej i uprawiano ją po to, aby ją regularnie ogławiać jako stale odradzające się źródło opału. Jest to jedyne drzewo, które można tak traktować. Chłop cenił tę ofiarę z odrastających gałęzi jako dar boży. Niestety ogławianie wierzb kruchych zanika, przez co zanikają też miejsca lęgowe dla wielu gatunków ptaków. W Rzeszowskiem wierzono, że bydło pędzone na pierwszy wypas powinno odpoczywać pod wierzbami, by zwiększyła się jego płodność. Wierzono u nas, że w starych wierzbach mieszkają demony wodne, diabeł i jego matka, a nawet babka. W dziuplach wierzb mają być ukryte skarby i zdarza się, że siedzący w nich diabeł przelicza w kółko pieniądze opuszczając dziuplę tylko raz w roku w Palmową, czyli Wierzbową Niedzielę. Wtedy dopiero można taki skarb znaleźć. Było to jednak niebezpieczne: „bodaj was diabeł pozamieniał w łozy / córki tej wierzby” - jak to pisał Juliusz Słowacki w „Balladynie”. Przedstawiłem dowody na sakralny charakter wierzby w polskiej kulturze ludowej, by poprzeć tezę, że przed pojawieniem się chrześcijaństwa uosabiała ona dla naszych przodków lunarno-akwatyczno-chtoniczną, wierzbową boginię Babę / Babicę wiązaną ze śmiercią, płodnością, odradzaniem się życia, natchnieniem poetyckim i magią, podobnie jak w systemach wierzeniowych innych ludów Europy, Śródziemnomorza i Azji.
Charakterystyka wybranych drzew – wierzba:
Jest symbolem sił witalnych i corocznie odradzającego się życia, jest wodolubna i rośnie najczęściej na terenach podmokłych, ma związek ze światem akwatycznym, ale próchniejące pnie świadczą o procesach rozkładu, gnicia, destrukcji. Giętkie, zwisające gałęzie pewnej odmiany wierzb mogą nasuwać skojarzenie z rozpuszczonymi włosami.
Według polskiej medycyny ludowej woda, w której ugotowano liście wierzby, może być skutecznym środkiem antykoncepcyjnym. W folklorze słowiańskim pojawia się opowieść jak spróchniałą wierzbą wybierano się do piekieł. W innych przypadkach wierzono, że drzewo to może być pomocne w zdobyciu majątku. W spróchniałych pniach kryły się szatańskie skarby, złoto. Wierzono także, że w samotnych wierzbach miały swoje siedlisko demony, złe duchy i czarownice. Mieszkający tam diabeł mógł zmienić się w puszczyka, a nawet samą śmierć. Takie miejsce polubił także diabeł Rokita, który chętnie zamieszkiwał w wierzbowych zaroślach i stamtąd wydzielał mgłę, unoszącą się nad bagnami. Wierzbowe miotły uznawano za środek lokomocji czarownic podróżujących na sabat.
Wierzba jest uznawana także za drzewo odradzającego się życia, co wynika z obserwacji jej wzrostu – po zimie świeże pędy kiełkują nawet z poobcinanego pniaka. Z tego względu staje się atrybutem świąt wiosennych, a w działaniach magicznych zostaje wykorzystana do zapewnienia płodności ziemi. Etnografowie zanotowali gest uderzania się wierzbowymi gałązkami w czasie świąt wielkanocnych, w trakcie którego wypowiadano formułę: Nie ja biję, Wierzba bije, Bądź zdrów do roku i po roku! (w wariantach tekstu zamiast wierzby do tej czynności używa się także palmy).
Skrytka:
Spory plastikowy pojemnik. Koordynaty +/- 5m. Uważaj na mugoli. Skrytka w terenie ogólnodostępnym.
Powodzenia :-)
