[PL]
Świdermajer (styl nadświdrzański) – nazwa drewnianej architektury letniskowej pod Warszawą powstającej na przełomie XIX i XX wieku na tzw. linii otwockiej - w miejscowościach znajdujących się w pobliżu Otwocka, wzdłuż linii kolejowej od Wawra po Śródborów. Twórcą tego stylu budownictwa był Michał Elwiro Andriolli mieszkający od 1886 r. w osadzie Brzegi nad Świdrem. Styl ma elementy tradycyjnego budownictwa mazowieckiego o lekkiej konstrukcji i bogato zdobionych pawilonów, inspirowanych warszawską Wystawą Rolno-Przemysłową z roku 1885.
Andriolli sprowadził do Brzegów kilka eksponowanych na wystawie domów. Bolesław Prus pisał o nich: "Są to cacka, jakich Warszawa jeszcze nie widziała w tej ilości i rozmaitości. Każdy z nich bawi oko piękną formą, sztukaterią, rzeźbieniami, tapicerskimi ozdobami albo żywą barwą. Główna bryła budynku kształtowana pod wpływem architektury szwajcarskiej, która w Europie stała się bardzo popularna po wystawie światowej w Wiedniu w 1873 r. Andriolli wzbogacił formę o werandy i przedsionki zaczerpnięte z architektury schronisk alpejskich i rosyjskich daczy. Dla stylu charakterystyczne są drewniane ażurowe zdobienia werand i ganków, szpiczaste zwieńczenia dachów. Kesz magnetyczny.Gdzie czerwone łączy się z zielonym. (Szczególnie dobrze to widać jesienią).
Nazwę "świdermajer", jako żartobliwie podobną do nazwy biedermeier, uwiecznił Konstanty Ildefons Gałczyński w wierszu "Wycieczka do Świdra":
| „ |
One stoją wśród sosen
jak upiory w przedpieklu
i mówią smutnym głosem
o radościach FIN DE SIÈCLE'U;
wzięte z ryciny żywcem:
"ŚWIĄTYNIA BOGINI KALI"
też z drzewa są, jak skrzypce,
na których walce grali.
[ ... ]
Te wille, jak wójt podaje,
Są w stylu "świdermajer"
|
” |
| — Gałczyński, "Wycieczka do Świdra" |
[EN]
Świdermajer (nadświdrzański style) - the name of the wooden architecture of Warsaw summer-emerging in the late nineteenth and early twentieth century, the so-called. Otwock line - in the villages near the Otwock, along the railway line from the Śródborów Wawer. The creator of this style of construction was Michael Elwiro Andriolli lived since 1886 in a colony edges of the drill. Style has elements of traditional construction Mazowieckie lightweight and ornate pavilions, inspired by the Warsaw Agricultural and Industrial Exhibition of 1885.
