GC405M7 DDT - Oostmahorn (Traditional Cache) in Friesland, Netherlands created by jeroen78

This cache has been archived.

jeroen78: Mooi geweest met de DDT-serie. Tijd om plek te maken voor wat anders.

GC405M7 ▼

A cache by jeroen78 Message this owner

Hidden : 10/24/2012

Difficulty:

Terrain:

Size: Size: micro (micro)

Join now to view geocache location details. It's free!

Watch

How Geocaching Works

Please note Use of geocaching.com services is subject to the terms and conditions in our disclaimer.

Geocache Description:

Dongeradeel's Dorpen Tocht - Oostmahorn

Deze serie is gelegd met toestemming van de Gemeente Dongeradeel, waarvoor dank.

Vergeet bonusgetal/vraag niet, zodat je ook de bonus kan vinden

De gemeente Dongeradeel is gelegen in het noordoosten van de provincie Friesland. Het telt ongeveer 25.000 inwoners verdeelt over een oppervlakte van bijna 267 km2.

de hoofdplaats is Dokkum, welke behoort tot de Friese 11-steden.

de huidige gemeente is ontstaan door een samensmelting van de gemeenten Oost- en Westdongeradeel en de gemeente Dokkum tijdens de gemeentelijke herindeling in 1984.

Naast Dokkum bestaat de gemeente uit een zestal grotere dorpen en een 20-tal kleinere dorpen. Tevens bevindt zich het veer naar Ameland zich in Holwerd.

Oostmahorn

Oostmahorn (Fries (taal): De Skâns) is een dorp in de Friese gemeente Dongeradeel. Het ligt circa 12 km ten noordoosten van Dokkum, aan het Lauwersmeer, en heeft ongeveer 80 inwoners (2004).

Tot de afsluiting van de Lauwerszee vertrok van hier de veerboot naar Schiermonnikoog. Ook was er het KNZHRM-reddingstation Oostmahorn gevestigd, met de beroemde zelfrichtende reddingboot Insulinde. In 1961 werd te Oostmahorn een werkhaven aangelegd in verband met de afsluiting van de Lauwerszee.

De schans
De eerste vermelding van de plaatsnaam dateert van 1543, toen de plaats Oes(t)mehorne werd genoemd. Een horn is een hoek of uitstekende landtong. De naam zou dan ook kunnen worden vertaald als "oosthoek". Een andere mogelijkheid zou kunnen zijn dat de naam is afgeleid van een nu niet meer te traceren plaatsnaam Oostum. De Friese naam De Skâns wordt weinig gebruikt. Vroeger werd vaker in het Fries de benaming Oastmahorn gebruikt. Een poging om de spelling Eastmaherne in gebruik te krijgen haalde het niet.

Bij Oostmahorn is op kaarten uit de vroege 16e eeuw reeds een omwalde vesting te zien. Deze vesting was strategisch gelegen op een uitstekende landpunt en moest de toegangen naar Dokkum (via het Dokkumergrootdiep) en naar Groningen (via het Reitdiep) bewaken. De ingang van beide vaarwegen liep en loopt vlak langs Oostmahorn, waar de geul het diepst is vlak bij de kust.

Vanaf midden 16e eeuw werd het gebied rond de Lauwerszee in toenemende mate geteisterd door aanvallen van kapers en smokkelaars. In 1562 was de situatie zo ernstig geworden dat onder de bevolking stemmen opgingen om de Waddenzee met oorlogsschepen te beschermen. In 1569 kwamen Staatsgezinde opstandelingen hier aan land en plunderden het Klooster Anjum (Sanctea Mariënberch of Mons Sanctae Mariae) waarop besloten werd tot maatregelen. Een nieuwe Staatsgezinde aanval in 1571 kon daarop worden afgeslagen. Het jaar erop zette geuzenkapitein Gijsbrecht echter opnieuw enkele tientallen soldaten aan wal, die vervolgens te voet oprukten naar het 12 kilometer verderop gelegen Dokkum en de stad met hulp van de lokale bevolking bevrijdden. Dit kwam de bevolking duur te staan toen de Spaans-Portugese kolonel Caspar de Robles de geuzen vervolgens verjoeg en grote verwoestingen en een bloedbad aanrichtte onder de bevolking van Dokkum. In 1575 kreeg geus Bartholt Entens van Mentheda van Willem van Oranje de opdracht om met 600 man vanuit Bremen per schip Friesland te veroveren. Hij wist Oostmahorn opnieuw in te nemen op 15 mei 1576 en bouwde de vesting in allerijl uit tot een schans. Een aanval van Robles werd daarop afgeslagen. Bij gebrek aan Staatse legersteun en als gevolg van honger moest Entens Oostmahorn echter al op 18 juni 1576 weer prijsgeven aan de Robles, waarop Rennenberg (toen nog in dienst van de Staatsen) de schans in 1577 liet slechten. In 1578 werd Friesland uiteindelijk toch veroverd door de Staatsen en kwam Oostmahorn definitief in Staatse handen. In 1580 liet graaf Filips van Hohenlohe de schans herbouwen. Dat jaar werd een nieuwe Spaanse poging ondernomen om Friesland in te nemen, maar de nieuwe schans van Oostmahorn werd zwaar verdedigd, waardoor dit deel van Friesland van verdere oorlogsschade verschoond bleef. In 1584 werd graaf Willem Lodewijk stadhouder van Friesland. Onder zijn bewind werd de strijd omgezet van een verdedigingsoorlog naar een aanvalsoorlog. Aan het einde van de 16e eeuw waren er 14 vendels gelegerd van elk een paar honderd man. In 1589 gebruikte Willem Lodewijk de schans als uitvalsbasis voor de verovering van de schans bij Zoutkamp. Met 400 man wist hij de Spanjaarden te overmeesteren tijdens de Slag om Zoutkamp. Met deze slag werd een van de zeeverbindingen van de stad Groningen geblokkeerd. In 1593 voer Willem Lodewijk opnieuw uit vanuit Oostmahorn naar Bellingwolderzijl, waar hij de Oudeschans liet opwerpen. Een jaar later vond de Reductie van Groningen plaats. Daarmee verloor de schans deels zijn strategische waarde, maar nog tot diep in de 17e eeuw werd het strategisch belang van de schans ingezien voor de verdediging van Friesland. Op een kopergravure van Gaspar Bouttats, die met Johannes Peeters meereisde is Oostmahorn te zien als een versterkte vesting met kanonnen.[1] Op de gravure zijn onder andere een kruiskerk, kasteelachtig gebouw, standerdmolen en een baken te zien. Waarschijnlijk is deze prent enigszins overdreven, want van een kerk of kasteel is nooit sprake geweest bij Oostmahorn. Ergens tegen het einde van de 18e eeuw werd de schans versterkt, mogelijk vanwege de Nederlands-Engelse oorlogen. Er werd toen een kustbatterij aangelegd met 6 geschutstukken. Tijdens de Franse Tijd werd Oostmahorn weer versterkt tegen de Engelsen in het kader van het in 1807 afgekondigde continentaal stelsel. Tot 1813 waren er twee Franse detachementen gelegerd, waartoe ook een kazerne werd gebouwd. In 1810 werd de schans versterkt met een kruitmagazijn in de dijk. Deze kruitmagazijn bleef in gebruik tot 1849. De schans zal reeds voor 1840 zijn geslecht, want op de gemeentekaart van Wopke Eekhoff van 1855 wordt aangegeven "voorm. Schans" en Van der Aa beschrijft reeds in 1840 dat alleen nog het kruitmagazijn van de schans is overgebleven.

De cache

Parkeer op onderstaande lokatie. Hiervandaan kunt heeft een geweldig uitzicht over het Lauwersmeer. Aan de andere kant zie U Esonstad. De cache ligt op een 200 meter van de parkeerplek.

Vergeet niet de bonusgegevens te noteren

Neem ook de andere cache mee zou ik zeggen. ;)

Additional Hints (Decrypt)

mjneg, ebqr fgrra

Decryption Key

A|B|C|D|E|F|G|H|I|J|K|L|M
-------------------------
N|O|P|Q|R|S|T|U|V|W|X|Y|Z

(letter above equals below, and vice versa)