Schrijvers en dichters in Sinnevelt
De wijk Sinnevelt in Haarlem-Noord waar je doorheen gaat lopen, heeft veel straatnamen van dichters en schrijvers uit de periode van de Moderne Letterkunde.
Na 1880 ontstond er een nieuwe stroming in de literatuurwetenschap: het naturalisme (1880-1900). Deze stroming was een uitvloeisel (of volgens sommigen: onderdeel) van het literaire realisme (1840-1880) en wordt gezien als een rechtstreekse tegenreactie op de romantiek (1820-1840).
Grote verschillen tussen de toenmalige romantische tendens enerzijds en het realisme en naturalisme anderzijds zijn de thematiek, weergave en benadering.
Terwijl de romantische kunstenaar vaak het idealistische, bovennatuurlijke en fantastische behandelt, richten de realisten en naturalisten zich op het alledaagse. In de romantiek staan de held en de kunstenaar centraal, bij het realisme en naturalisme wordt dat de man in de straat, de arbeider. De romanticus uit zijn ongenoegen met de werkelijkheid door deze te ontlopen, vlucht in het fantastische en verhevene en verheerlijkt het. De realist stapt van deze verheerlijking af, en keert zich naar de realiteit. De naturalist, op zijn beurt, toont zijn ongenoegen met de maatschappelijke toestanden.
Het centrum van het naturalistisch kunstwerk is het personage in zijn milieu. Dit personage is zwak en vaak ziek, verveeld, somber, decadent. De naturalistische kunstenaar behandelt vaak de ontnuchtering, teleurstelling en ondergang van dit personage, evenals de kwalijke gevolgen daarvan op zijn omgeving. Terwijl dit in het realisme zou gebeuren als een vlakke weergave, staat het naturalisme ook voor een wetenschappelijke onderbouw en studie. Terwijl in de romantische literatuur het goede het opnam tegen het slechte, en deze respectievelijk beloond en bestraft werden, valt deze tegenstelling en duidelijkheid weg in de naturalistische. Het wereldbeeld gaat van zwart-wit naar (donker)grijs.
Start van de wandeling:
Waypoint 1: N52° 24.570 E 004° 38.517
Frans Netscher
Netscher ontdekte het Franse naturalisme en correspondeerde met enkele Franse auteurs die dit genre beoefenden, zoals Émile Zola. Rond 1884 wijdde hij een aantal artikelen aan het naturalisme, maar De Gids (een algemeen cultureel en literair tijdschrift) weigerde ze, wat zijn aversie tegen de gevestigde literaire elite van die dagen vergrootte. Het verzoek om mee te werken aan een op te richten tijdschrift, De Nieuwe Gids geheten, waarin nieuwe literaire stromingen tot gelding konden komen, kwam Netscher dan ook zeer gelegen.
Opdracht 1 Welke nummer staat op de elektriciteitskast? Stapeltel. = A
Waypoint 2: N52° 24.520 E 004° 38.579
Willem Gerard van Nouhuys
Van Nouhuys schreef toneelstukken als Goudvisje, De Sterkste, Eerloos en In kleine kring. Van Nouhuys behoorde tot de eerste critici van Louis Couperus (hem treffen we later in deze wandeling).
Opdracht 2 Welke nummer heeft deze lantaarnpaal? Stapeltel. = B
Waypoint 3: N52° 24.428 E 004° 38.382
Marcellus Emants
Emants wordt gezien als voorloper van de Tachtigers (o.a. dichters: Kloos, Verwey, Gorter en Van Deyssel). Hij deelt hun visie op de autonomie van de kunst (tegen moralisering), maar voelt zich niet aangetrokken tot hun uitbundige taalgebruik. "Ik heb altijd willen hebben, dat, als ik een boek las, ik zoo min mogelijk van de woorden merkte."
Opdracht 3 Welk boek van Marcellus Emants begint met de zin: “Mijn vrouw is dood en al begraven.”? Tel het aantal letters van de titel en stapeltel. = C
Waypoint 4: N52° 24.445 E 004° 38.320
Louis Couperus
Couperus schreef in 1889 zijn debuutroman “Eline Vere”, die hem in één keer beroemd maakte.
Opdracht 4 “Van oude menschen, de dingen, die voorbij gaan” is ook één van de bekende romans van Louis Couperus. Wanneer is deze roman gepubliceerd? Stapeltel dit jaartal. = D
Waypoint 5: N52° 24.411 E 004° 38.234
Top Naeff
Anthonetta Naeff was een schrijfster. In 1900 publiceerde ze haar bekendste boek, "School-idyllen". Ondanks het tragische einde is het een humoristisch meisjesboek waarmee zij haar naam onmiddellijk vestigde en waarvan het succes haar haar verdere leven vergezelde. Haar naam leeft onder meer voort in de Top Naeff-prijs, die onregelmatig wordt uitgereikt aan de beste afstuderende(n) aan de Amsterdamse Theaterschool.
Opdracht 5 Zoek en noteer de E en F.
Waypoint 6: N52° 24.461 E 004° 38.144
Herman Heijermans
Herman Heijermans was een toneelschrijver. Daarnaast schreef hij ook honderden kleine verhaaltjes (Falklandjes, ontleend aan zijn pseudoniem Samuel Falkland). Een ander pseudoniem dat hij gebruikte was Koos Habbema.
Opdracht 6 Welk bekend toneelstuk schreef hij in 1900? Stapeltel de waarde van de eerste letter van de titel. = G
Waypoint 7: N52° 24.563 E 004° 38.310
Jacques Perk en Willem Kloos
Jacques Perk was een dichter. Hij overleed al op 22-jarige leeftijd. Zijn sonnettenkrans Mathilde, uitgegeven door Willem Kloos, vormde de opmaat voor de vernieuwende Beweging van Tachtig in de Nederlandse literatuur.
Willem Kloos legde de nadruk op het op persoonlijke wijze weergeven van emoties door de dichter. Een veel geciteerde "slogan" van Kloos is “dat kunst de allerindividueelste expressie van de allerindividueelste emotie moet zijn”. Vorm en inhoud zijn onscheidbaar; het gaat om l'art pour l'art (kunst om de kunst).
Opdracht 7 Uit hoeveel regels bestaat een sonnet? Trek hier 11 vanaf. = H
Waypoint 8: N52° 24.640 E 004° 38.375
Jan Hendrik Leopold
Jan Hendrik Leopold was een dichter en classicus. Hij was leraar klassieke talen. Met zijn leerlinge Ida Gerhardt, die als dichteres en lerares klassieke talen in zijn voetsporen trad, onderhield hij vriendschappelijke betrekkingen.
Opdracht 8 Wat is het onderwerp in hedendaags Nederlands van onderstaand gedicht van J.H. Leopold? Tel het aantal letters hiervan en stapeltel. = I
REGEN
De bui is afgedreven;
aan den gezonken horizont
trekt weg het opgestapelde, de rond-
gewelfde wolken; over is gebleven
het blauw, het kille blauw, waaruit gebannen
een elke kreuk, blank en opnieuw gespannen.
En hier nog aan het vensterglas
aan de bedroefde ruiten
beeft in wat nu weer buiten
van winderigs in opstand was
een druppel van den regen,
kleeft aangedrukt er tegen,
rilt in het kille licht...
en al de blinking en het vergezicht,
van hemel en van aarde, akkerzwart,
stralende waters, heggen, het verward
beweeg van menschen, die naar buiten komen,
ploegpaarden langs den weg, de oude boomen
voor huis en hof en over hen de glans
der daggeboort, de diepe hemeltrans
met schitterzon, wereld en ruim heelal:
het is bevat in dit klein trilkristal.
Gebruikte bronnen o.a.:
http://nl.wikipedia.org/wiki
http://www.dbnl.org/
De cache ligt op: N 52° 2C.DIA E 004° HB.EGF
Succes!