Dimpna was de dochter van de heidense Ierse koning Damon en een christelijke moeder van grote schoonheid. Haar moeder liet Dimpna in het geheim dopen door priester Gerebernus. Toen Dimpna amper 14 jaar was stierf haar moeder. De koning was ontroostbaar na het verlies van zijn gemalin; niets of niemand kon hem nog enige vreugde verschaffen. De hovelingen gaven hem daarom de raad een nieuwe vrouw te zoeken die in schoonheid zijn vroegere vrouw zou evenaren. De uitgezonden raadslieden kwamen echter allen onverricht terzake terug, want een dergelijke vrouw was niet te vinden; maar zij raadden de koning aan zijn eigen dochter te huwen. Gegrepen door een duivelse begeerte, vroeg de koning dus zijn dochter ten huwelijk.
De diepgelovige Dimpna werd hierdoor zeer geschokt en wees het aanzoek beslist af. En om aan haar vaders toorn te ontsnappen, vluchtte zij weg samen met haar biechtvader Gerebernus. Over zee en langs de Schelde kwamen zij te Antwerpen, waar zij veiligheidshalve verder het land en de bossen in de Kempen introkken. Te Geel vonden zij een kapel, toegewijd aan St. Maarten. De kapel van de H. Martinus te Geel is dan weldra een bekende plaats. In de nabijheid daarvan bouwden zij zich een nederige hut. Hier leefden ze als kluizenaars en zorgden voor de armen en behoeftigen.
Maar de koning had reeds het spoor van de vluchtelingen gevonden tot in Antwerpen vanwaar hij weer zijn raadslieden het land instuurde om Dimpna te vinden. Zo kwamen de verkenners te Westerlo, dicht bij Zammel. Toen zij daar het gelag betaalden in de herberg, merkte de waard op dat een uitheemse maagd, die een weinig verder woonde, met dezelfde munt betaalde, en dat zij vergezeld was door een oude priester, een man en een vrouw.
Zich niet bewust van zijn onvrijwillig verraad verschafte hij hun nadere inlichtingen over hun verblijf.
Toen de verkenners spoorslags naar Antwerpen terugreden en daar aan de koning boodschapten dat zij Dimpna gevonden hadden, trok deze meteen er op uit om zijn dochter te Geel weer te zien. Ook nu weigerde Dimpna halsstarrig in te gaan op het onmogelijke voorstel van haar vader. De koning ontstak hierop in een waanzinnige woede en onthoofdde eigenhandig zijn dochter. Ook Gerebernus liet hij onthoofden, en beide martelaren werden door de inwoners piëteitsvol begraven. Op die graven werd weldra gebeden tegen waanzin.
Volgens de legende zouden Dimpna en Gerebernus enkele maanden in een hut in Zammel geleefd hebben. In de buurt van deze hut werd in het midden van de 17de eeuw een kapel gebouwd. Deze was al vlug te klein, gezien de grote toeloop van bedevaarders. In 1692 werd daarom begonnen met de bouw van een grotere kapel, die in 1780 grondig herbouwd en gerestaureerd werd. In de kapel staat een altaar met beeld van de Heilige Dimpna daterend uit 1711.