Voorgangers
Al in 1406 word er melding gemaakt van een korenmolen in Wassenaar. In 1439 word deze afgebroken vanwege de dreiging van het historische beleg van Leyden. Ook in Voorschoten word de korenmolen afgebroken om dezelfde reden. Van de restanten van deze molen uit Voorschoten word in 1577 een nieuwe molen gebouwd in Wassenaar. Op 24 mei 1668 kreeg Gerbrantz van Wouw van de Baron van Wassenaer een vergunning om een nieuwe molen te bouwen. De jaarlijkse erfpacht bedroeg 60 carolus guldens en 2 paar kapoenen (gecastreerde hanen). Onderstaande foto is uit 1908, en geeft een goed beeld van de omgeving van de molen in die tijd.
Verwarrende Blikseminslag
Op 16 augustus 1861 werd de molen getroffen door een blikseminslag. Molenaar Mansvelt noteerde hierover het volgende “Bliksem ingeslagen in de molen. Veel verwoesting maar geen brand. Tante Antje uit de wieg genomen door moeder, volgend ogenblik valt de thermometer aan gruzzels in de wieg”. Blijkbaar was deze blikseminslag de oorzaak van nogal wat verwarring, want tot 1990 werd aangenomen dat deze blikseminslag de oorzaak was voor het afbranden van de achtkantige houten stellingmolen op deze plaats. Op 21 augustus 1861 stond al in de Leidse Courant dat het niet waar was, maar toch bleef dit misverstand bestaan, totdat de huidige molenaar Carl Doeke Eisma dit misverstand definitief uit de wereld hielp. De huidige molen is dus van vóór 1861. Sterker nog, Carl Doeke Eisma kwam tot de ontdekking dat de ronde stenen bovenbouw waarschijnlijk dateert van rond 1700. Een detailfoto van de bovenbouw zie je hier;
Vier Generaties
Tussen 1821 en 1962 was de molen gedurende vier generaties eigendom van de familie Mansvelt, die ook de molenaar was. De naam “Windlust” is waarschijnlijk ook door deze familie aan de molen gegeven. De vierde en laatste molenaar Mansvelt zag in de laatste jaren zijn klandizie aan bakkers, maar vooral aan boeren sterk teruglopen. Hij besloot dan ook om op 13 januari 1962 de molen te verkopen aan de gemeente Wassenaar, voor de vriendenprijs van 20.200 gulden. De gemeente restaureerde de molen in de jaren 1962-1963 en ook de huisjes bij de molen aan het eind van de 20e eeuw. Hierbij werd ontdekt dat één van de huisjes veel ouder was, en al in een ver verleden een oude inrijpoort van de molen had vervangen. In deze huisjes is tegenwoordig een kunstgalerie gevestigd. Een aantal leden van de familie Mansvelt poseerde in 1925 voor deze foto;
Van Rand Naar Centrum
Rond 1910 stond deze molen aan de rand van de bebouwde kom, en vormde dan ook de grens van het dorp Wassenaar. Hij was gelegen aan een sloot, deze werd gedempt, en de molen werd omringd door bebouwing. De demping van deze sloot is niet helemaal goed gegaan, want zo is bekend dat een wijnhandel in de nabijgelegen Langstraat bij regenval nog steeds behoorlijk last heeft van vocht in de kelder. De wijnhandelaar zelf weet bijna wel zeker dat dit ongemak te maken heeft met deze voormalige sloot. De bebouwing rondom de molen rukte op, en het dorp groeide gestaag door. Vandaag de dag staat de molen dan ook praktisch in het centrum van Wassenaar. Onderstaande foto werd genomen in de jaren ’30, en vergeleken met die uit 1908, zie je duidelijk dat de omgeving veranderd is.
Windmills, one of the famous features of the Netherlands. Wassenaar used to have much more mills, only 2 survived. Time to give extra attention to this piece of recognizable Holland to the caching community.
Predcessors
Already in 1406 there was a mention of a grainmill in Wassenaar. In 1439 this mill was demolished due to the threat of the historcial seige of Leiden. In the neighbouring town of Voorschoten the same happened to its mill. The remains of this mill in Voorschoten were used in 1577 to built a new mill in Wassenaar. On may 24th, 1668 Gerbrantz van Wouw got a permit from the Baron of Wassenaar, to build a new mill. The yearly leasehold was 60 carolus guilders and 2 ‘kapoenen’ (castrated roosters). The following picture is dated 1908, and gives an idea of the mill’s surroundings back then.
Confusing Lightning
On August 16th, 1861 the mill was struck was lightning. Miller Mansvelt wrote the following about this event: “Lightning struck the mill. Lots of destruction, but no fire. Aunt Antje was taken out of her cradle by mother. The very next moment the thermometer fell to pieces in the cradle”. Appearently, this lightning was the cause of some confusion, because untill 1990 it was assumed this lightning had caused a wooden mill at this location to burn down to the ground. On August 21, 1861 the Leidse Courant (a local newspaper) already reported the mill had survived, but still the confusion remained. Untill the current miller, Carl Doeke Eisma helped to finally solve this longlasting confusion. The current mill dates back to before 1861. Even more, Carl Doeke Eisma discoverd the circular red-bricked top part of the mill probably dates back to around 1700. Here you can see a part of this top part of the mill;
Four Generations
Between 1821 and 1962 the mill was owned and operated by the Mansvelt family. The name “Windlust” (Taste for the wind) was probably given to the mill by this family. The fourth and last miller Mansvelt saw his bussines becoming slow in the last years. Especially among bakers and farmers. This made him decide to sell the mill on January 13th, 1962 to the municipality of Wassenaar for the friendly price of 20.200 guilders. The municipality restored the mill in 1962-1963, and also restored the little houses by the mill at the end of 20th century. During this last restoration they found out one of the houses was much older then assumed, and had replaced an old entrance to the mill in distant past. Nowadays one of this houses is home to an art gallery. A few members of the Mansvelt family posed for a photo in 1925;
From The Edge To The Center
Around 1910 this mill stood on the edge of the town, and was part of the bounderies of the town of Wassenaar. It was situated along a ditch, which was dried, and then the mill was surrounded by new buildings. Removing this ditch wasn’t done properly, because it still causes little floodings during heavy rainfall in the basement of a wineshop in the nearby Langstraat (Highstreet). The owner of this shop blaims this on the old ditch. The number of buildings around the mill grew, and the town expanded. Today the mill is therefore situated in the center of Wassenaar. The next photo was taken in the 1930’s and compared to the 1908 one above, you can see the surroundings are changing.