Langs de Brikweg in Pampushout ligt het wrak van een vrachtschip dat in 1974 is ontdekt. De afmetingen bedragen 21 bij 4,5 meter. Het is in gebruik in de tweede helft van de achttiende eeuw. De datering is gebaseerd op vondsten in het schip. Het is niet duidelijk wanneer het is vergaan.
Het wrak is in 1974 onderzocht en in 1981 'herverkend' door leden van de Nederlandse Jeugdbond voor Geschiedenis.
In datzelfde jaar is het ingekuild. Het is sinds 2011 wettelijk beschermd (monumentnummer 528006).
Schipper
Het leven op vrachtschepen is in de loop van de tijden veranderd. In de Middeleeuwen kon een schipper bogen op status. Vaak was hij schipper en handelaar tegelijk en bezat hij een pakhuis en woning op de kade. Maar dat verandert. Schippers nemen hun gezinnen aan boord en veranderen van walbewoners in waternomaden.
In de tweede helft van de 18e eeuw, als dit schip wordt gebouwd, heeft zich dat proces al voltrokken. In die tijd varen er zo’n 8.022 tot 10.144 schepen op de Zuiderzee.
Geregeld
De vaart op de binnenwateren werd na de middeleeuwen vooral gedomineerd door de beurtvaart en schippersgilden. Een beurtschipper voer op gezette tijden tussen vaste bestemmingen op en neer. Er waren allerlei bepalingen zoals vaste tarieven en het aantal schippers dat op een bepaald traject mocht varen.
Op de Zuiderzee was met name sprake van vrije vaart. In de IJsselmeerpolders zijn veel vrachtschepen gevonden die massagoederen vervoerden zoals brandstoffen, bouwmaterialen en landbouwproducten. En dat werd vooral door de vrije schippers vervoerd. Van de vrije vaart is niet zoveel bekend. Er werd tenslotte binnen dit type bedrijfstak weinig geregeld en bepaald, dus zijn er nauwelijks schriftelijke bronnen. Schippers gingen voor eigen rekening en risico op pad.
De opkomst van de vrije vaart en later de komst van de trein lijkt er de oorzaak van te zijn dat steeds meer schippers hun woning aan de wal opgaven en hun gezinnen aan boord haalden.
Vrije vaart betekent een veel minder regelmatig bestaan. Een woning op de wal is dan niet altijd vanzelfsprekend. Wonen op het schip spaart de kosten van een huis uit en meewerkende kinderen kunnen de knecht of de knechten vervangen.
Stookplaatsen
Tot voor kort veronderstelde men dat toenemende gezinsbewoning van schepen pas na 1850 was opgetreden als gevolg van een verlate industriële revolutie in Nederland.
Uit scheepsarcheologisch onderzoek blijkt echter dat al vanaf 1900 een verandering optreedt. Zowel de aantallen gevonden voorwerpen en de aard daarvan duiden er op dat op schepen steeds meer werd geleefd. In de zeventiende eeuw lijkt het aantal opvarenden op een schip zich tot twee te beperken. Daarna moet rekening worden gehouden met twee tot zes mensen aan boord.
Ook aan het schip doen zich veranderingen voor. Tussen 1700 en 1792 zijn zowel in het voor- als het achterschip stookplaatsen te vinden, daarvoor en daarna is er sprake van één stookgelegenheid.