Dit is een offset-multi in Letterbox vorm. De cache ligt op een plaats waar vroeger watermolens stonden. In het landschap kunt u ook nu nog de oude waterlopen herkennen die samenhangen met de standplaatsen van de molens, bijna een eeuw nadat ze zijn gesloopt.
De stempel in deze cache is het molenaarsmerk van Jan Symonsz Jonge Jan.
De Zuidring
Tussen Westgraftdijk en Driehuizen hebben zestien watermolens gestaan, de zogenaamde Zuidring:
In een drietrapsbemaling maalden zij het water uit de binnenboezem op naar de ringvaart. De locatie aan de oostkant van de Schermer was zo gekozen omdat bij overheersende westenwinden het opgestuwde water zich aan deze kant van de droogmakerij verzamelde. Klik HIER voor een historisch filmpje van alle molens nog in gebruik en draaiend in de wind.
Een nieuwe bemaling
In 1925 besloot het polderbestuur van de Schermeer groen licht te geven voor de overgang van molenbemaling op elektrische bemaling. Ondanks het uitgekiende systeem van 50 windmolens bleek de last van onderhoud en menskracht niet meer op te brengen en de voordelen van de nieuwe elektrische gemalen te groot. Met pijn in het hart — omdat een historisch en esthetisch landschap verloren ging — overwoog het polderbestuur de aanblik van de windmolens in twee schilderijen voor het nageslacht te laten vereeuwigen.
Molensentiment
Hoofdingeland M.N. de Koning kwam in de vergadering van hoofdingelanden op 28 augustus 1930 met een voorstel in de rondvraag. Hij stelde voor om “een schilderstukje of zoo iets” te laten maken van de twee molengroepen tussen Westgraftdijk en Driehuizen, en tussen Schermerhorn en Ursem. Deze molenringen waren toen nog net compleet aanwezig. De schilderijen konden dan in de heerenkamer van het Noorderpolderhuis worden opgehangen. Onmiddellijk ontstond er discussie, omdat foto’s wellicht een beter en getrouwer beeld zouden geven. En ook toen al koos met ervoor — zoals het overheden betaamd bij onenigheid — dat een commissie onderzoek zou doen.
Arnout Colnot
Het verslag in de Alkmaarsche Courant van de vergadering trok de aandacht van de in Bergen gevestigde kunstschilder Arnout Colnot. In een brief bood hij zijn diensten aan bij het polderbestuur om de historische doeken te vervaardigen. Ook na enige tijd bleek Colnot de enige schilder die initiatief nam. Het polderbestuur vroeg hem prijsopgave voor twee schilderijen van ongeveer een vierkante meter elk. Colnot bracht een bezoek aan de Schermeer onder begeleiding van de dijkgraaf. Zij identificeerden enkele plekken van waar de molenringen geschilderd konden worden.
In reactie op het bezoek schreef Colnot "Ik kan u verzekeren, dat ik over een paar punten zelfs bijzonder enthousiast ben geworden en dat ik daardoor de overtuiging heb gekregen, dat ik daarvan geslaagde schilderijen kan maken, die waarlijk verdienen voor het nageslacht te worden vastgelegd.” Colnot offreerde ƒ 650 voor één doek, en ƒ 1050 voor beide, inclusief passende lijsten naar zijn eigen keuze.
Twee historische kunstwerken
Aan de voorbereiding had het niet gelegen. Maar toch brandde een levendige discussie los voordat een besluit werd genomen. De vraag werd gesteld of na een paar generaties iemand de molens nog zou missen en of er dan nog wel waarde aan de schilderijen zou worden gehecht. Of dat het Noorderpolderhuis wel af zou kunnen branden en de kunstwerken dan ook verloren zouden zijn. Anderen benadrukten juist de blijvende waarde voor het nageslacht, en dat de financiële waarde wel eens toe zou kunnen nemen. Uiteindelijk bracht de dijkgraaf het voorstel in stemming, en met 11 voor en 7 tegen werd het aangenomen. En met 10 tegen 8 werd voor twee schilderstukken gekozen.
Op 18 augustus 1931 arriveerden de schilderijen in het Noorderpolderhuis. Ze werden aan weerszijden van de schouw opgehangen. Tijdens de vergadering daags daarna spraken de polderbestuurders waarderende woorden over de werken: "De heer Colnot heeft zich op uitstekende wijze van de opdracht gekweten. Het rijke polderland met zijn molens en de Hollandsche luchten zijn er nauwkeurig op weergegeven”.
Elektrische bemaling
In de toelichting bij cache De Schermer Noordring GC537DF kunt u lezen dat ook de besluitvorming over de invoering van elektrische bemaling niet zonder slag of stoot ging.
Dankbetuiging
Voor de tekst en foto's zijn wij dank verschuldigd aan Diederik Aten van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier. In de Bergense Kroniek nr. 2 (2009) kunt u in een artikel van zijn hand meer nalezen over de teloorgang van de Schermer watermolens en de totstandkoming van de kunstwerken van Arnout Colnot.