Kuğulu Park, Ankara şehrinin Kavaklıdere mahallesinde bulunan bir parktır. Park, Tunalı Hilmi Caddesi, Atatürk Bulvarı ve Polonya Caddesi'nin arasındadır. Parkın havuzunda, kuğular, kazlar ve ördekler yer alır.[1]
Kuğulu parkın bulunduğu arazı, park olmadan önce içinden dere geçen kavaklık bir araziydi. Tunalı Hilmi Caddesi'ni de kapsayan Kavaklıdere semti, ismini bu dere ve kavak ağaçlarından alır.[2] Arazinin güney tarafında Polonya Sefaretinin bahçeleri, kuzeyinde ise Kavaklıdere Şarapları'nın sahibi Cenap And'ın 1955'de yaptırdığı Sevda ve Cenap And Evi vardı.[3][4] Kavaklıdere'den arta kalan gölet ve çevresi arazi 1958'de Ankara Belediyesi tarafından park haline getirilmiştir.[5]
1957'de Atatürk Bulvarı'nın genişletilmesi için Polonya Sefareti topraklarının bir kısmı alınmıştı, 1964'te Polonya'nın bu kaybını tazmin etmek için Sefaret topraklarına bitişik başka topraklar ve bu arada Kuğulu Park'ın bir kısmı sefarete verildi.[6]
Başta halktan fazla ilgi görmeyen park, Vedat Dalokay'ın belediye başkanlığı (1973-77) sırasında yeniden düzenlenince popüler bir yer oldu.[5] Parkın adı, kurulduğu yıllarda Viyana Belediyesi tarafından hediye edilen beyaz kuğulardan gelir.[7][5]Kuğulu parkın kuğularından üçü daha sonra Seymenler parkına nakledilmiştir.
Bu kuğular daha sonra değişik zamanlarda Kuğulu Park'a geri dönmek için uçarken yüksek binalara veya ağaçlara çarpma sonucu ölmüşlerdir. Park'ta hâlen bulunan kara kuğular (Cygnus atratus) Çin Halk Cumhuriyeti hükümetinin hediyeleridir ve Pekin'den gelmişlerdir.[9]
Kuğulu Park Ankara'nın sevilen parklarındandır. 2007'de hizmete açılan ve parkın yanından geçen Kuğulu Altgeçidi inşaatı sırasında, parkın kaldırılacağı söylentileri üzerine 2006'da protesto gösterileri düzenlendi.[10][11] 2008 yılında, altgeçitin Kuğulu Park'taki bazı ağaçların kurumasına neden olduğu iddia edilmiştir.[12]
Parktaki havuzun yanısıra, çocuk oyun alanları ve Atatürk Bulvarı'na bakan kısmında bir kafeterya vardır.[13] Parkın girişinde, 2006'da dikilen, Ümit Öztürk'in eseri, Tunalı Hilmi'nin heykeli bulunur.[14] "Öpüşenler" (Muzaffer Ertoran) parktaki bir diğer heykeldir.[15]
Günümüzde kuğuları, kazları ve ördekleri ile bilinen parkta 24 farklı kuş türü bulunmaktadır ve bunlar parkta bir panoda belirtilmiştir.[16] Parkta kavakların yanı sıra, çınar, erguvan ve alıç ağaçları ile çeşitli çalı grupları yer alır.[17]
Tarihi ve doğal güzelliği nedeniyle Kültür Bakanlığı Ankara Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu tarafından sit alanı olarak belirlenmiştir. Parka bitişik olan And Evi ve bahçesi de Anıtlar Kurulu kararı ile koruma altındadır.[18][19]
Kuğulu Parkta parkın simgesi kuğularla birlikte 24 farklı kuş türü bulunmanının yanında[20][21] doğal bitkiler içinde yer alan kavak, leylak, erguvan, çeşitli çalı gruplarıyla birlikte mevsimlik çiçekler de yer almaktadır.[22]