Ik ga lezen
Geschiedenis
We lezen al zolang als er wordt geschreven. En dat is best een hele tijd. Vermoedelijk ontstond het schrift zo'n 5.000 tot 6.000 jaar geleden, rond 3500 v.Chr., in Sumer en later in zeer uiteenlopende gebieden van de wereld, zoals Egypte, de Indusvallei en China en (tussen 1200 en 400 v.Chr.) ook in Meso-Amerika. Waarschijnlijk is het schrift vanuit Mesopotamië verspreid naar de Indusvallei en naar Egypte. Aangenomen wordt dat het Chinese schrift onafhankelijk daarvan is ontwikkeld.
Het schrift werd gebruikt om gebeurtenissen en handelsovereenkomsten op te schrijven. Het is hierdoor een belangrijke bron voor de geschiedenis van volkeren en culturen. Duizenden jaren geleden kwamen de eerste niet-nomadische culturen tot bloei. In plaats van rond te trekken, vingen en domesticeerden deze mensen dieren en ze verbouwden groenten en andere gewassen. Dit bracht vele veranderingen met zich mee, waaronder de mogelijkheid dingen op te slaan en te verhandelen. Hierbij ontstonden de eerste kunstmatige geheugensystemen, waarmee men de handel ging documenteren. Uit deze vroege geheugensystemen ontwikkelde zich ook het schrift. Het schrift maakte het mogelijk ook zaken vast te leggen die niet met de handel te maken hadden, zoals de verhalen die tot dan toe alleen mondeling overgedragen konden worden.
Over het algemeen ziet men in de geschiedenis een ontwikkeling van pictografisch schrift (ieder begrip heeft een eigen schriftteken) via lettergrepenschrift (vereenvoudigd beeldschrift) naar alfabetisch schrift (alleen klinkers en/of medeklinkers hebben een schriftteken) omdat dit laatste gemakkelijker aan te leren is. Alfabetisch schrift heeft maar een paar tientallen tekens nodig om mee te kunnen schrijven en lezen in tegenstelling tot de duizenden tekens van beeldschriften.
Tegenwoordig gebruikte schriftsystemen
Men kan schriften naar het gekozen weergaveprincipe in drie typen verdelen: logografisch of beeldschrift, syllabisch of lettergrepenschrift en alfabetisch schrift.
Beeldschrift
Tegenwoordig is het meest gebruikte beeldschrift het Chinees dat met vele duizenden beeldtekens (karakters of Hanzi) geschreven wordt. Er is tegenwoordig naast het klassieke beeldschrift ook een vereenvoudigd Chinees beeldschrift in gebruik dat iets gemakkelijker aan te leren is. Er zijn in de loop der tijd zo'n 56.000 unieke Hanzi-tekens ontstaan, maar een goed opgeleide, belezen Chinees kent er gemiddeld maar zo'n 7000. Ook het Japans wordt gedeeltelijk met beeldtekens geschreven. Het Japans schrift is eigenlijk een combinatie van drie verschillende systemen waarvan het belangrijkste, Kanji, vrijwel ongewijzigd is overgenomen van het Chinese Hanzi. Ook de cijfers die in de Westerse wereld worden gebruikt zijn in feite beeldtekens.
Lettergrepenschrift
Het syllabisch schrift of lettergrepenschrift komt in de moderne tijd zelden voor, voorbeelden zijn het Cherokee-syllabenschrift, het Oji-Cree Ojibwe, het schift van de Mangyan op de Filipijnen en het Japanse Katakana en Hiragana. Ook diverse Inuit talen hebben een syllabisch schrift. Vroeger waren schriften van dit type vrij algemeen: zoals de hiërogliefen, het Lineair A en het Lineair B en het schrift van de Maya's.
Alfabetisch schrift
Het woord alfabet is afgeleid van alpha en bèta, de eerste twee symbolen van het Griekse alfabet. Als er één uitvinder van het alfabetschrift was, dan was dat een genie: hij ontdekte dat je met circa 25 tekens alles kon schrijven wat nodig is. Waarschijnlijker is het echter dat het alfabetschrift een collectieve uitvinding is. Het alfabetschrift werd uitgevonden door Semitische volkeren, waarvan de Feniciërs de bekendste waren. Via hun contacten met omringende volkeren namen, met de nodige aanpassingen, de Grieken, Hebreeërs en Arabieren dit alfabet over. Via de Grieken namen ook de Romeinen het over en na de nodige aanpassingen werd dit het Latijnse alfabet. Omdat het alfabet oorspronkelijk afkomstig was van Semitische volkeren, bij wie de betekenis van de woorden grotendeels bepaald wordt door de medeklinkers, was het alfabet een consonantenschrift. Toen de Grieken het aanpasten aan hun taal reserveerden ze enkele letters, die in het Grieks niet nodig waren, voor klinkers: de He werd een E, de Samek een O, de Alef een A.
Sommige alfabetten lijken op elkaar. Dit komt doordat volkeren ze van elkaar hebben overgenomen. Zo lijken zowel het Latijnse als het Cyrillische alfabet sterk op het Oudgriekse, doordat de Romeinen en de Oost-Europeanen het van de Grieken hebben overgenomen en aan eigen behoeften aangepast. De Grieken hebben op hun beurt het alfabet van de Feniciërs overgenomen. De kleitabletten in Ugarit laten al ongeveer dezelfde volgorde van de letters zien als het hedendaagse ABC.
Ook in de vele Indiase alfabetten is verwantschap te ontdekken, omdat ze veelal gebaseerd zijn op het klassieke devanagari-alfabet, waarin de heilige taal Sanskriet als eerste werd geschreven.
Ook gebarentalen kunnen opgeschreven worden. Het bekendste gebarenschrift is SignWriting. Voor blinden en slechtzienden is het brailleschrift ontwikkeld, dat een blinddruk is.
De Cache
Hoewel het schrift al meer dan 5.000 jaar bestaat en de mens dus al ruim 5.000 jaar kan lezen, hebben veel geocachers nog steeds problemen met lezen. Zorgvuldig opgestelde listings worden vaak slecht of helemaal niet gelezen. Terwijl het lezen van de listing niet alleen vaak leuk maar ook heel leerzaam kan zijn. En soms is de cache zelfs niets eens te vinden zonder de listing te lezen. Met deze cache wordt de proef of de som genomen en onderzocht hoeveel mensen de listing werkelijk lezen. Als je deze listing goed leest zie je de grootte van de cache: “other”. Dat duidt meestal op een nano. Zo ook hier. Als afleiding is er klemmetje geplaatst waar normaal gesproken een petling in past. Die petling is hier echter nooit aanwezig geweest. Degenen die de listing niet of goed lezen zullen hierdoor aannemen dat de cache is geript. Een deel van hen zal vervolgens ook nog eens gewoon een “found” loggen. Omdat de plaats van de cache immers is gevonden. Niet lang daarna zullen mensen ook een “needs maintenance” log plaatsen. Tijd voor gedegen wetenschappelijk onderzoek …