Karczma sądowa i ruiny kościoła św. Mateusza Traditional Cache
Karczma sądowa i ruiny kościoła św. Mateusza
-
Difficulty:
-
-
Terrain:
-
Size: 
(micro)
Please note Use of geocaching.com services is subject to the terms and conditions
in our disclaimer.
Uniemyśl: Rys historyczny i zabytki we wsi
Uniemyśl został założony w XII lub XIII w., w początkach intensywnego rozwoju gospodarczego Sudetów. Górnicy z Europy Zachodniej przybywali w te strony w poszukiwaniu nowych źródeł surowców. Za nimi podążali rzemieślnicy wszelkich specjalności oraz kupcy i rolnicy. Przychylność miejscowych panów – Czechów, którzy w kolonizacji widzieli szanse na powiększenie własnej fortuny, zachęcała do osiedlania się w trudnych, górskich warunkach. W miejscu karczowanych lasów zaczęły powstawać osady. Wśród nich i Uniemyśl. Zasadźcą wsi i pierwszym sołtysem był Berthold, szklarz, który założył we wsi hutę szkła. Od jego imienia wieś wzięła swoją pierwszą nazwę – Berthelsdorf.
Przez stulecia Uniemyśl należał do cystersów z Krzeszowa. Pod ich rządem wieś słynęła z wyrobów lniarskich, kamieni młyńskich i osełek. Od początku istnienia Uniemyśl pozostawał pod panowaniem Czechów, od połowy XVII w. – Austriaków, w połowie XVII w. z całym Dolnym Śląskiem został przyłączony do Prus i należał do państwa niemieckiego do połowy XX w. W okresie międzywojennym ze względu na dogodny dojazd koleją, naturalne piękno i położenie w pobliżu Skalnego Miasta w czeskim Adršpachu, w Uniemyślu rozwinęła się turystyka.
Miesiąc po zakończeniu II wojny światowej w 1945 r. do Uniemyśla przybyli pierwsi polscy osadnicy, którzy zamieszkali pod jednym dachem z niedawnymi wrogami. Ostatecznie, kiedy polska administracja utrwaliła się na Dolnym Śląsku, Niemcy zostali zmuszeni do opuszczenia ich dawnej ojczyzny. Musieli pozostawić cały dobytek. Owoce pracy kolejnych pokoleń przypadły w udziale Polakom. Niestety władzę w Polsce przejęli komuniści, a ich kolejne rozporządzenia likwidujące prywatny biznes, nacjonalizacja części rolnictwa, nieudolne zarządzanie, brak poszanowania cudzej własności i dobra wspólnego doprowadziły do degradacji wsi. Poruszanie się w terenach przygranicznych utrudniono do tego stopnia, że ruch turystyczny zupełnie zanikł. Zniknął pensjonat z restauracją, zlikwidowano kolej, zamknięto piekarnię, sklep i szkołę. Wkrótce spłonął kościół, zrujnowano karczmę sądową, a ostatni zakład produkcyjny uległ likwidacji. Z 85 gospodarstw zostało 31. Liczba mieszkańców zmalała trzykrotnie.
Obecnie nadzieją miejscowości znów jest jej piękne, naturalne położenie i turystyka. Spacer po Uniemyślu skłania do refleksji o minionych czasach, o polonizacji tych ziem i losie pierwszych osadników, którzy przyjechali do Uniemyśla z różnych stron Polski.
Kościół św. Mateusza
Kościół św. Mateusza zbudowano w latach 1746-48. Budowniczym kościoła był sławny wówczas mistrz Józef Antoni Jentsch, autor m. in. Przebudowy bazyliki krzeszowskiej i planów odbudowy Lubawki po pożarze w 1735. Józef i jego ojciec Kaspar przyczynili się do stworzenia charakterystycznego rysu barokowych świątyń sudeckich. Kościół w Uniemyślu jeszcze po II wojnie światowej służył wiernym. Pod koniec lat 60. XX wieku został zamieniony na magazyn. W niewyjaśnionych okolicznościach spłonął 27 lipca 1972 roku. Od tamtego dnia, dzieło wybitnego mistrza pozostaje w stanie ruiny.
Kościół św. Mateusza ma konstrukcję jednonawową z nieznacznie wydzielonym prezbiterium. Nad kruchtą wznosi się ośmiokątna wieża pierwotnie przykryta dzwonowym hełmem. Dach był pokryty łupkiem. Kościół otoczony jest murem kamiennym z budynkiem bramnym. Wokół kościoła znajduje się zdewastowany cmentarz.
XVIII w. Karczma sądowa – Sudecka Stacja Terenowa Klubu Przyrodników
Zabytek o przysłupowo-zrębowej konstrukcji z połowy XVIII w., tzw. „dom przysłupowy”. Ideą takiego rozwiązania architektonicznego jest wieniec przysłupów okalający drewnianą izbę – salę karczemną, na którym spoczywa konstrukcja dachu. Ściany izby drewnianej nie pełnią funkcji nośnej, na zasadzie szuflady zostały „wsunięte” w bryłę obiektu. Sercem zabytku jest sala karczemna – pierwotnie roszarnia lnu. W centrum izby zachował się piękny modrzewiowy słup wspierający imponującej długości belkę z jednego pnia modrzewia. W późniejszych latach budynek został przebudowany na karczmę sądową i był dziedziczoną siedzibą sołtysów wsi. Obecnie jest tu Stacja Terenowa Klubu Przyrodników – organizacji działającej na rzecz ochrony i edukacji dziedzictwa przyrodniczego.
Więcej informacji na www.uniemysl.kp.org.pl.
Kesz to mały plastikowy pojemnik, zawiera tylko logbook.
Zabierz coś do pisania!
Wejście do środka kościoła surowo wzbronione!
Obiekt grozi zawaleniem!
Additional Hints
(Decrypt)
cbq zherz / haqre jnyy