Nieuwe Hollandse Waterlinie Fort Altena Traditional Cache

De Nieuwe Hollandse Waterlinie "Fort altena"

Let op deze locatie is beperkt open

dinsdag tot zondag van 10 tot 17  zijn ze ontwapend Gastvrij en als de poort open is bent u buiten deze tijden ook welkom

De Nieuwe Hollandse Waterlinie

een stukje geschiedenis over het fort en de waterlinie.

Het verdedigingswerk Fort Altena is in 1847 gebouwd. Het maakte deel uit van de Nieuwe Hollandse Waterlinie, een verdedigingslinie lopend van de voormalige Zuiderzee bij Muiden tot de Biesbosch. Deze moest het rijke westen van Nederland beschermen tegen invallen van buitenlandse legers. Zoals de naam waterlinie al aangeeft, speelde water een centrale rol in de werking van het verdedigingssysteem. In tijden van oorlog of oorlogsdreiging werd over de lengte van de linie (ongeveer 85 kilometer) een 3-5 kilometer brede strook onder water gezet (geïnundeerd). Hiervoor werd mede gebruik gemaakt van speciaal daarvoor aangelegde sluizen en kanalen. Strategische locaties en zwakke plekken in de linie (zoals hooggelegen terreinen die niet onder water konden worden gezet) dienden te worden beschermd door verdedigingswerken. Zo diende Fort Altena de weg Breda-Gorinchem en de Uppelse Dijk af te sluiten.

De bouw en uitbreiding van Fort Altena
In 1847 had het fort nog niet haar hedendaagse vorm. Destijds bestond het alleen uit een bomvrije toren, een ronde aarden verdedigingswal, en een gracht met ophaalburg. De omringende gracht was ongeveer 26 meter breed. Vanaf het dak van het torenfort kon de omgeving worden geobserveerd, en met kanonnen worden beschoten. In de toren waren verder schietgaten aangebracht om aanvallen van dichtbij te kunnen afslaan.

Als gevolg van de ontwikkeling van de militaire techniek en tactiek werden in de periode 1870-1886 de forten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie verbeterd, en werden nieuwe forten aan de linie toegevoegd. Ook Fort Altena werd versterkt (1878-1880). Het torenfort werd uitgebreid tot een bastion; aan weerszijden van de toren werd een kazerne opgetrokken. Tevens werden er vier remises gebouwd, waarin het geschut en de munitie werden opgeslagen. Ten slotte werd in deze periode nog een fortwachterswoning op het terrein gebouwd.
 
De forten achterhaald
De introductie van de brisantgranaat in 1885 maakte de gemetselde forten achterhaald. Deze explosieve projectielen dwongen ook tot nieuwe verdedigingstactieken. In plaats van het geschut te bundelen op forten moest het juist worden verspreid. Er werd besloten de forten niet weer te verbeteren. In plaats daarvan werd gekozen voor de ontwikkeling van een mobiel leger. De forten verloren strategisch belang, maar zouden nog wel de rol kunnen spelen van infanteriesteunpunt.

Het fort in de Eerste en Tweede Wereldoorlog
Tijdens de mobilisatieperiodes van 1914-1918 (Eerste Wereldoorlog) en 1939-1940 (begin Tweede Wereldoorlog) was Fort Altena in staat van paraatheid. Soms waren er tot 300 man aanwezig. Er hebben echter geen gevechten plaatsgevonden. Na de Tweede Wereldoorlog heeft het fort van 28 september 1946 tot 28 februari 1949 nog dienst gedaan als interneringskamp voor collaborateurs.
 
Het fort tijdens de Koude Oorlog
In 1951 verloor Fort Altena (net als de meeste forten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie) haar status van verdedigingswerk. Defensie bleef het fort echter wel gebruiken. In de jaren 1956-1957 werden nog drie voertuigloodsen op het terrein gebouwd. Ergens tussen 1945 en 1992 zou een onderdeel van een organisatie van de Binnenlandse Veiligheidsdienst op Fort Altena gevestigd zijn geweest. Het gaat om een zogenaamde 'stay behind'-organisatie. Een dergelijke organisatie moet in het geval van een bezetting inlichtingen doorgeven aan de gevluchte regering. De organisatie draagt de naam 'Operaties en Inlichtingen', en later 'A en B', maar wordt in de volksmond 'Gladio' genoemd (naar haar NAVO-tegenhanger in Italië). In 1992 is 'A en B' officieel opgeheven. Het is onduidelijk in hoeverre ze werkelijk op Fort Altena actief is geweest, omdat de archieven nog deels gesloten zijn.