Chełmskie Podziemia Kredowe Kredę w Chełmie zaczęto wydobywać już w XIII wieku, a najstarsze tunele zlokalizowane są w okolicy Góry Zamkowej zwanej także Wysoką Górą. Największe ilości kredy wydobywano w XVI w; w XIX wieku zaczęto zmniejszać jej wydobycie z powodów katastrof górniczych pod powierzchnią ziemi i idących za tym szkód budowlanych bezpośrednio zagrażających mieszkańcom. Na początku XX wieku zakazano wydobycia kredy. W 1995 roku kopalnia została wpisana do rejestru zabytków jako zabytek trzeciej klasy i jako unikatowa pozostałość górnictwa staropolskiego i kredowego w Europie. Ta podziemna kopalnia nigdy nie była prawdziwą kopalnią – górnikami byli niemal wszyscy mieszkańcy Chełma, wydobywali kredę ze swoich piwnic. Z czasem pojedyncze wyrobiska przekształcały się w tunele, a później labirynty. W rezultacie tych prac, powstał jeden wielki, wielopoziomowy labirynt, którego głębokość sięga do 20 m pod ziemią, długość zaś szacuje się na ok. 40 km. Pierwsze pisane wzmianki o podziemiach znajdują się w książce Jakuba Susza pod tytułem „Phoenix tetriato redivivus” drukowanej przez Akademię Zamojską (1646). W języku staropolskim kredę nazywano "krydą"lub „kretą” stąd w kronice czytamy: „w Chełmie kopią i rozwożą kretę po całej Polszce”. Wydobytą kredę sprzedawano kupcom z całego kraju. Była ona cennym surowcem służącym między innymi do produkcji, farb, pudrów kosmetycznych, lekarstw. Materiałem wykorzystywanym w architekturze i ceramice. O tym, że była ona cennym materiałem decydowała jej wysoka, bo aż 97% zawartość węglanu wapnia, który jest odpowiedzialny za jej kolor i właściwości. Grubość skał kredowych pod Chełmem sięga nawet 800 metrów. W podziemiach panuje stała temperatura +9°C, a wilgotność wynosi pomiędzy 70-85%. Dodatkową atrakcją dla dzieci ale nie tylko, jest możliwość spotkania opiekuna kopalni Ducha Bielucha. Kreda, kreda pisząca jest to skała osadowa, wapienna, która powstała na dnie mórz i oceanów. Luźny osad wapienny pod wpływem szeregu procesów określanych jako proces diagenezy przekształca się w litą skałę. Zbudowana jest głównie z mikroskopowych skorupek kokolitów i otwornic oraz drobnoziarnistego mikrytu. W mniejszej ilości występują w niej inne skamieniałości np. igły, gąbki i małże. Kreda jest odmianą dość czystych wapieni. Wzór chemiczny kredy to CaCO₃. Podstawowym składnikiem kredy jest kalcyt. Podane współrzędne prowadzą do wejścia kopalni. Zwiedzanie: turyści indywidualni godziny wejść: 11.00, 13.00, 16.00; grupy zorganizowane do uzgodnienia na 3 dni przed wejściem. W lipcu i sierpniu są dodatkowe godziny wejść 11.00, 12.00, 13.00,14.00,15.00 i 16.00. Tylko z przewodnikiem. Telefon do kopalni: 82 565 25 30
Zadania: 1. Zejdź do kopalni (wejście wyłącznie z przewodnikiem) – określ jej kolor, strukturę, wilgotność. Porównaj właściwości kredy z kopalni z kredą, którą można dostać w sprzedaży. "Chełm na kredzie stoi" w związku z czym nie będzie pewnie problemu z uzyskaniem kawałeczka. Jeżeli nie uda Ci się znaleźć kawałka kredy wystarczy użyć wiedzy zdobytej w kopalni lub/ i wyobraźni
2. W jakiej erze, epoce i wieku geologicznym powstały chełmskie złoża kredy? Ile to lat temu?
3. Jeśli masz ochotę możesz przesłać do nas zdjęcie z wycieczki do Chełma – zadanie opcjonalne (nie wymagane)
English Go down to the mine (entrance only with the guide) – determine its colour, structure and humidity. Compare properties of the chalk from the mine with chalk you can buy. „Chelm is build on chalk”, so there won't be any problems to get a piece of it. If you don't get a piece of chalk, you could use your knowledge from the mine and/or your imagination. In what era, period and age the geological layer of chalk come into existance? How many years ago? You can send us photo from your excursion to Chelm, if you wish – optional task.
Русский Спустись в меловую шахту (вход только с гидом) — определи цвет, структуру и влажность. Сравни мел с шахты с мелом, который можно купить в магазине. "Хелм на мелу стоит" — не должно быть проблем с получением кусочка. Если не найдешь кусочка мела, используй свои знания с шахты или/и фантазию. Когда образовались хелмские месторождения мела — определи эру, эпоху, геологический век? Сколько это лет назад? Если хочешь перешли нам фотку с экскурсии в Хелм — задача для желающих.
Materiał został przygotowany na podstawie uważnego słuchania przewodnika i źródeł internetowych Odpowiedzi prosimy wysyłać za pomocą naszego loginu. Nie trzeba czekać na odpowiedź, można od razu logować. Jeśli coś będzie nie tak, zgłosimy się sami. Logi bez odpowiedzi będą kasowane. Życzymy udanego spaceru i niezapomnianych wrażeń.
