Pomnik poległych - pomnik, który znajdował się na poznańskich Winiarach. Miał formę masywnego sześcioboku opartego na czterech słupach i czterech wolutach, zwieńczonego dużą kulą z krzyżem. Na bocznych ścianach sześcioboku znajdowały się tablice pamiątkowe.
Pomnik upamiętniał dziewięćdziesięciu mieszkańców Winiar poległych w latach 1918-1921, podczas powstania wielkopolskiego, I wojny światowej i wojny polsko-bolszewickiej. Stał na skrzyżowaniu ulic: Winiarskiej, św. Stanisława (na tym odcinku nie istnieje) i Plebańskiej, w pobliżu dawnej szkoły podstawowej nr 17 (rozebranej w 1979 podczas budowy Osiedla Winiary) oraz domu katechetycznego (zachowanego - od 1923 odprawiano tu msze święte dla mieszkańców Winiar). Miejsce istnienia pomnika wyznaczają trzy ocalałe stare lipy stojące pomiędzy torowiskami tramwajowymi linii piątkowskiej, a samem spożywczym z 1969. Inicjatorami powstania obiektu byli:
- Bolesław Kościelski (lokalny proboszcz),
- Antoni Bajerlein (naczelnik gminy),
- Wincenty Pokrywka,
- Sylwester Mausz (rektor szkoły podstawowej nr 17).
Kamień węgielny pod budowę pomnika wmurowano 26 grudnia 1922 (uczestniczył gen. Kazimierz Raszewski). Podczas tej uroczystości wręczono Krzyże Walecznych Wincentemu Pokrywce i Antoniemu Bajerleinowi (byli oni dowódcami winiarskiego oddziału powstańczego w 1918). Obiekt odsłonięto w 1923. Zniszczyli go naziści podczas II wojny światowej. Władze PRL nie odbudowały monumentu. Również po 1989 długo nie wracano do tego pomysłu. Zrekonstruowany i ponownie odsłonięty w 2021 na skwerze Stanisława Bręczewskiego.
Miejsce po zniszczonym pomniku
Rekonstrukcja wyglądu pomnika
Odbudowany pomnik
Źródło: wikipedia.pl
