Skip to content

Mały Belweder na Czerniakowie Traditional Cache

Hidden : 3/24/2015
Difficulty:
1.5 out of 5
Terrain:
1.5 out of 5

Size: Size:   micro (micro)

Join now to view geocache location details. It's free!

Watch

How Geocaching Works

Please note Use of geocaching.com services is subject to the terms and conditions in our disclaimer.

Geocache Description:


Przedwojenny adres domu to ul. Powsińska 24. Mieszkali w nim Przemysław Podgórski z żoną Anną Podgórską (1885-1968) i pięciorgiem dzieci, w tym z Marią Piskorską (1906-1980), późniejszą żoną Tomasza Piskorskiego.

Dom został usytuowany w strategicznym miejscu, na skrzyżowaniu drogi wylotowej z Warszawy i dróg polnych, z widokiem z piętra na wszystkie otaczające strony. Już w 1926 r., w czasie przewrotu majowego został zajęty na krótko przez jedną ze stron i ostrzelany przez drugą.

W 1939 r. znajdował się tu sztab oddziałów broniących południowego rejonu Warszawy (rejon Wilanów-Sadyba). W dniach 25-28 września 1939 r. w rejonie Czerniakowa i Sadyby Oddział Wydzielony 14. Pułku Ułanów Jazłowieckich wzmocniony 6. Pułkiem Ułanów Kaniowskich bronił Warszawy od południa. Dowództwo Oddziału Wydzielonego kwaterowało w tym czasie w Willi Podgórskich.

W wyniku działań wojennych we wrześniu 1939 r.:

…wyrwany został południowo-zachodni narożnik na parterze, przebita ściana zewnętrzna, częściowo zniszczone ściany wewnętrzne i piece, zawalony jeden komin i zniszczone zostało pokrycie dachowe, częściowo została uszkodzona stolarka drzwiowa i okienna, oraz podłogi, instalacje kanalizacyjno-wodociągowe, tynki zewnętrzne i wewnętrzne oraz wybite szyby. Uszkodzenia te zostały wyremontowane za wyjątkiem tynków zewnętrznych, częściowo stolarki oraz stropu i podłogi przy uszkodzonym narożniku. (…) Uszkodzenia te (…) stanowiły ok. 35% wartości budynku.

Willa odegrała też ważną rolę w czasie powstania warszawskiego. Została wybrana przez por. Czesława Szczubełka, dowódcę baonu "Oaza" – 5. Rejonu V Obwodu "Mokotów" na siedzibę sztabu dowództwa Sadyby powstańców warszawskich od 1 sierpnia 1944 r. Był tu jednocześnie ważny węzeł komunikacyjny między: Sadybą, Lasem Kabackim i Lasami Chojnowskimi a Sielcami, Czerniakowem i Mokotowem. Na szczegółowych mapach historycznych, obrazujących przebieg powstania, widać wyraźnie wybrzuszenie stanu panowania powstańców w sierpniu 1944 r. w miejscu tego domu. Dom został ostrzelany przez Niemców i znów (3 lata po odbudowie ze zniszczeń wrześniowych) częściowo zburzony.

W 1948 r. dom został ponownie odbudowany w podstawowym zakresie.

W 1973 r. w wyniku budowy Wisłostrady i drugiej nitki ul. Powsińskiej dom stracił duży ogród dzielący wejście na posesję z ulicy od drzwi wejściowych.

W roku 1982 (w czasie stanu wojennego) w piwnicy tego domu działała podziemna drukarnia drukująca niezależne książki i czasopisma, przede wszystkim Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela.

W 1990 r. dom został wpisany do rejestru zabytków.

Ostatnia właścicielką domu była pani Katarzyna Piskorska, rzeźbiarka, która w latach 1975-2010 prowadziła w willi prywatną galerię sztuki. To jej prace można zobaczyć poprzez siatkę otaczającą dom. Ojciec Pani Katarzyny, również mieszkający przed wojną w domu w przy Powsińskiej, został zamordowany w roku 1940 w Charkowie przez NKWD. 10 kwietnia 2010 roku Katarzyna Piskorska wsiadła na pokład rządowego samolotu lecącego do Smoleńska... .

Additional Hints (Decrypt)

fyhc, 1 z/cbyr, 1 z

Decryption Key

A|B|C|D|E|F|G|H|I|J|K|L|M
-------------------------
N|O|P|Q|R|S|T|U|V|W|X|Y|Z

(letter above equals below, and vice versa)