Be smart, be an EarthCacher - geology rulez! ;)
Acknowledgment: Paweł Woźniak MSc / Polish Geological Institute-National Research Institute
Podziękowanie: mgr Paweł Woźniak / Państwowy Instytut Geologiczny-Państwowy Instytut Badawczy
Zaczniemy od ryb. Pstrągarnia w Złotym Potoku to pierwsza hodowla ryb łososiowatych w Europie(!). Powstała za sprawą Edwarda Raczyńskiego w 1881 r. i od razu zyskała sławę w świecie. To stąd ryby trafiały na stoły całego kontynentu, stąd też po Europie rozprowadzano ich ikrę. Pstrągarnia oprócz ryb, serwuje dzisiaj całkiem inne atrakcje. Są nimi liczne i bardzo dobrze zachowane muszle amonitów, którym towarzyszą czasami ramienionogi i małże (przeważnie zniszczone), „uwięzione” w jurajskich blokach wapiennych wykorzystanych do budowy murów i murków na terenie hodowli. Jak wyglądał świat w okresie ich panowania? Zapraszamy na krótką podróż w czasie...
To z pewnością nie ten pod koordynatami... / photo: hanbei
Jura górna (161-146 mln lat temu). Rozkład lądów na Ziemi wygląda teraz inaczej niż ten, do którego jesteśmy przyzwyczajeni. Przyszły kontynent europejski to zaledwie kilka wysp wystających ponad powierzchnie błękitnego morza. W toni wodnej królują olbrzymie gady, ale dzielą one swoje terytorium z innymi osobliwymi zwierzętami – amonitami. Ich zwinięta najczęściej płaskospiralnie muszla sprawia, że niektórzy geologiczni „Mugole” mylą je ze ślimakami! To mniej więcej tak, jakbyśmy Izbę Lordów pomylili z Izbą wytrzeźwień. Cóż, życie... Wnętrze „spiralnego domu” amonita podzielone było przegrodami na komory. Kolejne przegrody przyrastały wzdłuż specjalnego szwu zwanego linią lobową. Im bardziej przebieg tej linii był skomplikowany, tym muszla była odporniejsza na zgniecenie przez wodę (wzrost ciśnienia wraz z głębokością). Ramienionogi to grupa silnie zróżnicowanych, wyłącznie morskich bezkręgowców. Ich nazwa (Brachiopoda) powstała z połączenia z dwóch greckich słów: brachion – ramię i pous – noga. Większość brachiopodów to filtratory prowadzące osiadły tryb życia – przytwierdzają się do dna płytkich mórz za pomocą mięsistej nóżki (pedunculus) pokrytej rogowym oskórkiem. Ciało miękkie zwierzęcia osłania muszla wykształcona w postaci dwóch skorup – brzusznej (przez nią wychodzi nóżka) i grzbietowej. Ramienionogi zalicza się do jednych z najstarszych zwierzą Ziemi – pojawiły się w kambrze (najstarszy okres paleozoiku, 542-488 mln lat temu) i żyją do dzisiaj!
Co tu znajdziesz? / photo: hanbei
Odpowiedzi proszę wysyłać za pomocą mojego profilu. Nie trzeba czekać na moją odpowiedź, można od razu logować. Jeśli coś będzie nie tak, zgłoszę się sam. Pamiętajcie proszę, że logi bez podesłanych odpowiedzi będą kasowane.
ZADANIA
- Rozpoznaj i podaj łacińską nazwę rodzajową skamieniałości, którą znajdziesz bez trudu w miejscu zaznaczonym na fotografii strzałką.
- Co widać na murze pod koordynatami?
- Od czego pochodzi nazwa amonit? Kto i w jakim dziele użył tego określenia jako pierwszy?
- Zadanie opcjonalne: zdjęcie mile widziane, proszę jednak nie spoilerować - jest tu wystarczająco dużo innych skamieniałości ;)
Ammonites are no snails!
We’ll start with fish. The trout farm in Złoty Potok is the first Salmonidaes fish farm in Europe! Raised by Edward Raczyński in 1881, it gained worldwide popularity straight away. Fish from here were often found on the dinner tables of the world, while spawns delivered to Europe. Apart from fish, the trout farm serves other attractions today. Those are the numerous and extremely well kept ammonite shells, occasionally accompanied by brachiopods and shellfish (mostly damaged), “trapped” in Jurassic limestone blocks used for building the walls and dykes at the site. What did the world look like at the time of their reign? Let us go on a short time journey… The Upper Jurassic (161-146 million years ago). The land allocation on the Earth looks different now compared to the one we are accustomed to. The future European continent consists of only few islands sticking out of the blue sea. Huge reptiles rule the water along with other uncanny creatures, namely ammonites. Because their fossil shells take the form of planispirals, some Geologists “Muggles” mistake them with snails! It’s as if we mistook the game of football with the game of cricket… The inside of the “spiral home” of an ammonite was divided by septum into chambers. Further septa grew by the special seam, called a structure line. The more complex the course of this line, the more resistant to water damage the shell was (pressure and depth increase). Brachiopods are a group of highly various, sea-only invertebrates. The name (Brachiopoda) is formed from two Greek words: brachion – an arm and pous – a leg. Most brachiopods are filter feeders leading sedentary lifestyle – using their cylindrical pedicles ‘stalks’ (penduculus) covered with chitinous cuticle, they attach themselves to the bottom of shallow seas. Their soft bodies are covered with shells shaped in two walls – stomach (a leg comes out here) and dorsal. Brachiopods are one of the oldest groups of animals – they first appeared in the Cambrian (the oldest Palazoic era, 542-488 million years ago) and have lived on the Earth ever since!
Replies are to be sent via my profile. There’s no need to wait for my reply, you can log your answers straight away. If there’s anything wrong, you will be notified. Do remember though, that logs with no answers shall be deleted.
TASKS
- Identify and provide the Latin name of the type of fossil you will find at the place marked by an arrow in the photo.
- What are you able to see on the wall below the coordinates?
- What is the origin of the ammonite name? Who used this word first and what was the work?
- Optional task: a photo will be a nice addition, no spoilers though – there are enough different fossils here
