Be smart, be an EarthCacher - geology rulez! ;)
Acknowledgment: Monika Krzeczyńska MSc / Polish Geological Institute-National Research Institute
Podziękowanie: mgr Monika Krzeczyńska / Państwowy Instytut Geologiczny-Państwowy Instytut Badawczy
Zielona Góra jest typowym dla Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej wzniesieniem, którego trzon stanowią twarde, wapienie skaliste odsłaniające się na jego szczycie spod zwietrzeliny oraz młodszych, miękkich osadów. Wapienie te, o większej od sąsiednich skał odporności na wietrzenie zostały z nich „wypreparowane” i widnieją jako jeden z najbardziej charakterystycznych elementów krajobrazu. Nie oparły się one jednak całkowicie działaniu czynników atmosferycznych! Powstałe w wyniku ruchów tektonicznych szczeliny i spękania wykorzystała woda. Rozpuszczając główny składnik skał wapiennych - węglan wapnia powoli lecz nieugięcie drążyła masyw i rzeźbiła powierzchnię skał, aż uzyskały one obserwowane dziś, najrozmaitsze formy - jak np. tutejsze "kowadło".
Te diabły na Jurze to naprawdę efekciarskie bestie były ;) / photo & background photo: hanbei
Cofnijmy się jednak kilka chwil wstecz! Skały wapienne występujące w okolicy powstały około 160 mln lat temu w morzu jurajskim pokrywającym w jurze większą część obszaru obecnej Polski. W jego ciepłych wodach intensywnie rozwijało się życie. Świadectwem tego są liczne znajdowane w tutejszych skałach skamieniałości. Są nim również wapienie skaliste będące pozostałością po potężnych strukturach kolonijnych tworzonych przez gąbki krzemionkowe i inne towarzyszące im organizmy, m.in. sinice. Budowle te, w których gromadziły się dodatkowo drobne osady, ulegały powolnej mineralizacji zyskując zwartą budowę i dużą odporność na wietrzenie. Pomiędzy nimi osadzały się ławice wapieni o delikatniejszej, warstwowanej strukturze. Po ustąpieniu morza (regresji) z końcem kredy wynurzone skały zostały wystawione na działanie warunków atmosferycznych – rozpoczęły się procesy wietrzenia, erozji i denudacji. Delikatne wapienie uławicone zostały łatwo usunięte pozostawiając na szczytach wzniesień wypreparowane ostańce wapieni skalistych.
Diabelskie kowadło jest jednym z najbardziej spektakularnych przykładów ostańców jurajskich. Wprawdzie jego kształt - grzyba skalnego może sugerować pochodzenie eoliczne, jednak z całą pewnością jest to forma w znacznym stopniu ukształtowana przez procesy krasowe.
Odpowiedzi proszę wysyłać za pomocą mojego profilu. Nie trzeba czekać na moją odpowiedź, można od razu logować. Jeśli coś będzie nie tak, zgłoszę się sam. Pamiętajcie proszę, że logi bez podesłanych odpowiedzi będą kasowane.
ZADANIA
- Jak nazywają się struktury kolonijne gąbek krzemionkowych, z których powstały wapienie skaliste?
- Od strony północnej od Diabelskiego kowadła oderwał się fragment skały tworząc sporą szczelinę między dwoma potężnymi blokami skalnymi (jeden z nich, to Kowadło). Jaka jest najmniejsza odległość rozsuniętych skał? Jaka jest odległość pomiędzy blokami skalnymi przy wejściu do szczeliny od strony S-E?
- Zadanie opcjonalne: kuj żelaz..., znaczy: zdjęcie, póki gorące! ;)
Devil’s Anvil
Zielona Góra (“green mountain”) is a typical Krakow-Czestochowa Upland hill, with a core made of hard, rocky limestone that are exposed on top of it while in other places it’s covered by the regolith and younger, soft sediments. These limestones are more resistant to weathering than the other surrounding rocks; they were "dissected" and now occur as one of the most characteristic features of the landscape. However they were not entirely immune to the impact of atmospheric conditions! Crevices and cracks that appeared due to tectonic movement were used by water. It dissolved the main component of limestone - calcium carbonate – and slowly but relentlessly dug into the massif, shaping the rocks surface until they archived huge variety of forms observed today - such as for example this "anvil".
But let's go back a few moments earlier! Limestones that are found in the area formed about 160 million years ago in the Jurassic seas that at that time covered the greater part of what is now Poland. Its warm waters were full of life. The testimony of this are not only numerous fossils found in local rocks but also the rocky limestones that are a remnant of the big colonial structures created by siliceous sponges and other accompanying organisms, including cyanobacteria. These structures, that also accumulated fine sediments, underwent a slow mineralization that made them compact and resistant to weathering. Between them layers of softer and laminated limestones were deposited. After the retreat of the sea (regression) at the end of the Cretaceous, submerged up this moment rocks were exposed to atmospheric conditions and the weathering, erosion and denudation processes began. Softer laminated limestones were easily removed, leaving on tops of the hills monadnocks made of rocky limestones.
Diabelskie Kowadło (“devil's anvil”) is one of the most spectacular examples of Jurassic monadnocks. Although its shape – mushroom-like - may suggest aeolian origin, it is certainly a form largely shaped by karst processes.
You can send answers via my profile. You do not need to wait for my answer, you can log instantly. If something is wrong I will contact you myself. Please remember that logs without answers will be deleted.
TASKS
- What is the name of the colonial structure made by siliceous sponges, that later turned into rocky limestone?
- From the north side of Devil's Anvil a fragment of rock broke away and a large gap between two large blocks (one of them is the Anvil) was formed. What is the smallest distance between these blocks? What is the distance between blocks at the entrance to the gap from the SE?
- Optional: forge iro…. I mean: photo till it’s still hot! ;)
