Old Central Hospital
A veteran of four wars now fallen on hard times… a 19th century hospital in the western Turkish province of Canakkale has seen devastating conflict as well as being a sanctuary for thousands of dying and wounded soldiers, both friend and foe.
Now the ruined Ottoman-era facility could be at the center of a new restoration bid.
"Located on a slope dominated by a sea view, Canakkale Old Central Hospital (Kale-i Sultaniye Hastahane-i Askeriyye in Ottoman) has been an eyewitness to history since the 1890s in spite of being half-ruined today…"
HASTANENİN TARİHÇESİ
Kemal Özbay’ın ‘Hastaneler’ kitabında “Sırtını 1915 Çanakkale Savaşları’nı simgeleyen Büyün Anıt Tepeye vermiş ve kıyı boyunca yerleşmeye çalışan…” diye bahsi geçen 1000 yataklı hastaneye ek olarak 1871 yılında halk arasında Hastane Bayırı olarak bilinen mevkisine inşa edilmiş olasılığı yüksektir. 1884 yılından sonra, hizmet personeli ve hekim sayısının artmış olması da bu ihtimali güçlendirmektedir. 1911 Trablus Savaşı sırasında biraz daha kuvvetlendirilmiş, 1912-1913 Balkan Savaşları’nda bir değişiklik olmamış, 1914 I. Dünya Savaşı ve özellikle Çanakkale Savaşı sırasında Merkez Hastanesi adı altında seyyar ordu sağlık birimleriyle birlikte ‘Ağır Yaralılar Hastanesi’ olarak 916 yılına kadar hizmet vermiştir. Hastane 1915 yılında, işaretlerinin tamam olmasına, İngiliz haritalarında tamam olmasına rağmen aynı gün iki defa bombalanmıştır. Bomba etkisiyle oluşmuş çukur ve tahribatların izleri günümüzde de görülmektedir. İlerleyen yıllarda İngilizlerin yerleşmiş olduğu hastanede yangın çıkmış, yemekhane, ameliyathane ve telsiz telefonhanesi zarar gördüğü Osmanlı Arşivleri’nde belirtilmektedir. 1918 Mondros Ateşkes Antlaşması ile bölgesi işgal eden İtilaf devletleri tarafından askerlikten tecrit edilen Çanakkale’de hastane kapatılmıştır. Lozan Antlaşması gereğince Askeri Bölge sayılmayan Çanakkale’de kolluk kuvvetleri olan Jandarma birliklerinin ihtiyacı için ‘Çanakkale Jandarma Hastanesi’ adı ile 100 yataklı bir sağlık tesisi açılmıştır. 1936 Montrö Antlaşması ile hastane kara ordusuna dâhil edilmiştir.