HET BEGIN
Ypenburg ontleent zijn naam aan de boerderij die er lang heeft gestaan. Bij de aanleg van de Ypenburgse woonwijken vonden archeologen op de plek waar nu het winkelcentrum is resten van een zeer oude nederzetting en een grafveld. Tussen 3800 en 3400 voor Christus woonden hier mensen op een duin, aan de toenmalige kustlijn. Het Ypenburgse grafveld is de oudste bekende begraafplaats van West-Nederland. Ongeveer twee eeuwen lang werden hier de doden begraven.
YPENBURG IN DE MIDDELEEUWEN
Over latere bewoners van Ypenburg is niet veel bekend. Mensen woonden bij voorkeur op de hoger gelegen zandruggen, zoals die van Rijswijk en Voorburg, en niet in de drassige veengebieden die daarachter lagen. Wellicht werden delen van Ypenburg nog voor akkerbouw gebruikt, maar in de loop der eeuwen ging men er steeds meer turf winnen. Dit werd uiteindelijk op zo grote schaal gedaan, dat in de 19e eeuw een groot deel van de huidige woonwijken onder water stond, aangezien de gaten die door turfsteken ontstonden, al snel volliepen met water. Pas door de inpoldering werd Ypenburg weer geschikt voor iets anders dan visvangst.
BEBOUWING IN DE YPENBURGSE POLDER
Aan de Haagse, hoger gelegen kant van Ypenburg waren geen waterplassen ontstaan. Hier werd het meest gebouwd; aan de Vliet werden een aantal chique "buitenplaatsen" aangelegd. Deze werden bevoorraad door bijbehorende boerenhofsteden, waarvan er enkele bewaard zijn gebleven, zoals de Ponggong Hoeve bij de kantorenwijk Hoornwijck. De landelijke rust van deze buitenplaatsen werd in de 19e en 20e eeuw verstoord door de aanleg van spoorwegen naar Utrecht en Rotterdam. Aan de autoweg naar Rotterdam lag een wielerbaan en in 1937 kwam daar nog een vliegveld bij.
AANLEG VLIEGVELD YPENBURG
Bij de eerste steen legging op 11 juli 1936 landde ook meteen het eerste vliegtuig, een De Haviland Leopard Moth FKC. De aanleg duurde ongeveer een jaar, waarin ook de bijzonder fraai onder architectuur uitgevoerde vliegveld-gebouwen werden gerealiseerd. Deze zijn nog grotendeels te zien, omdat ze bewaard zijn gebleven en nu als monumenten andere bestemmingen hebben gekregen. De aanleg van het vliegveld betekende ook werkvoorziening in de crisisjaren, net zoals bijvoorbeeld de aanleg van een roeibaan in het Amsterdamse Bos (de Bosbaan). Toen het klaar was, was vliegveld Ypenburg even groot als Schiphol op dat moment!
DE SLAG OM YPENBURG, WEDEROPBOUW NA DE OORLOG
De exploitatie van het vliegveld verliep moeizaam, en er werd al gesproken over sluiting, toen in 1939 Ypenburg als militair vliegveld in gebruik genomen werd. In de nacht van 9 op 10 mei 1940 vielen de Duitsers, toch nog onverwacht, Nederland binnen. Zo ook op Ypenburg; hier werd gebombardeerd en er werden grote hoeveelheden parachutisten afgeworpen. De Duitse troepen wilden vanuit Ypenburg in een bliksemactie doorsteken naar Den Haag en daar de regering, en vooral de Koninklijke familie, gevangen nemen. De Duitsers konden al vrij snel het hele vliegveld bezetten en stootten door naar de omliggende boerderijen, zoals de Johannahoeve (die nu niet meer bestaat), en zelfs tot aan de Vliet. Ze namen hun intrek onder andere in Villa Dorrepaal (dit statige oude buitenhuis is nog steeds een blikvanger aan de Vliet). Daar werd de Duitse legermacht echter gestuit door de oprukkende troepen uit Den Haag. De bruggen, zoals de Oude Tolbrug en en Hoornbrug, vielen niet in Duitse handen. Vervolgens slaagde een detachement onder leiding van 2e luitenant Maduro erin, om na felle strijd Villa Dorrepaal te heroveren. Daarna werden ook andere ingenomen woonhuizen en boerderijen ontzet. Tegelijkertijd begon vanaf de Hoornbrug de Nederlandse tegenaanval op het vliegveld. De Nederlandse soldaten waren vaak nog jonge rekruten. Zij maakten hun gebrek aan uitrusting, materieel en onvoldoende training goed door buitengewoon moedig gedrag. Na een bombardement door 12 Britse bommenwerpers kon het vliegveld worden heroverd, maar rondom werd nog lang en op meerdere plaatsen gevochten. Pas in de loop van de avond gaven de laatste Duitsers zich over. De capitulatie, die volgde op het bombardement van Rotterdam, maakte definitief een einde aan de strijd, en Ypenburg ging weer in Duitse handen over. De koninklijke familie had echter ondertussen weten te ontkomen naar Engeland. De Duitse opzet was, dankzij deze heldhaftige strijd, dus mislukt.
Direct na de oorlog, in 1945, werd vliegveld Ypenburg weer opgebouwd en in gebruik genomen, door toedoen van de Brabantse zakenman Frits Diepen. Het werd vervolgens tot 1955 gebruikt voor de burgerluchtvaart. Tussen 1949 en 1957 vond jaarlijks de Internationale Lucthvaart Show Ypenburg (ILSY) plaats. Daarna deed Ypenburg dienst als militair (en zakelijk) vliegveld tot 1968. Na die datum deed Ypenburg alleen nog dienst als 'ceremonieel' vliegveld, dwz voor vluchten van het Koninklijk huis en diplomatieke en andere speciale bezoeken aan Den Haag. Dit ging nog door tot 1991, waarna het vliegveld voorgoed werd gesloten. Vliegbasis Ypenburg is nog tot maart 1992 in beheer van de Koninklijke Luchtmacht gebleven, waarna het werd overgedragen aan de Dienst Gebouwen en Terreinen van het Ministerie van Defensie.
HET CAMOUFLAGE BOS
Het bos moet zijn aangelegd in de tijd dat Ypenburg een militair vliegveld was, waarschijnlijk tussen 1958 en 1968. In het kader van de Koude Oorlog werden er in die tijd op Ypenburg Lockheed Starfighters gestationeerd, die door de bomen aan het zicht onttrokken konden worden. Op meerdere plekken in het bos waren voor de vliegtuigen "druiventros-"vormige betonnen parkeerplaatsen aangelegd, met betonnen toegangswegen.
Voor het overgrote deel echter, bestond het gebied van de huidige deelwijk bij het begin van de aanleg van de VINEX woonwijken, uit een 40 jaar oud bos. Dit gebied werd grofweg begrensd door het TNO-terrein in het noorden, de dijk die de afscheiding vormt naar de snelweg in het westen, de Laan van Hoornwijck in het zuiden en de Ypenburgse Boslaan in het oosten.
Het is dus niet meer dan logisch, dat deze deelwijk vanaf het begin bekend stond als "Boswijk". Hier kwam echter een klein bureaucratisch hobbeltje in beeld. Boswijk is namelijk geen WIJK, maar slechts een DEELwijk, en mocht daarom geen Boswijk heten. Uiteindelijk is deze deelwijk dus "Bosweide" genoemd.
VINEX YPENBURG
In de jaren negentig van de vorige eeuw kampte Nederland met een tekort aan kwalitatief goede nieuwbouw woningen. Het Ministerie van Ruimtelijke Ordening stelde daarom de Vierde Nota Ruimtelijke Ordening Extra op, die werd afgekort tot VINEX. In het kader daarvan wijst het ministerie in heel Nederland een aantal gebieden aan, die worden bestemd voor grootschalige woningbouw. De VINEX-afspraken en doelstellingen werden vastgelegd in het VINEX-convenant Haaglanden. De aangewezen gebieden in de Haaglanden waren het Wateringse Veld (behorend bij Wateringen), Leidschenveen (behorend bij Leidschendam), en Ypenburg (behorend bij Rijswijk en Nootdorp).
ANNEXATIE VAN YPENBURG
In 1997 mislukt de politieke introductie van de stadsprovincie Haaglanden. In plaats daarvan neemt de Tweede Kamer een motie aan die Den Haag de mogelijkheid biedt om grondgebieden van buurgemeenten te verkrijgen (te annexeren). De plannen stuiten op heftig protest van de toenmalige bewoners van deze gebieden, en natuurlijk ook op onwil van de betrokken buurgemeenten. Dit voorkomt niet dat bij de gemeentelijke herindeling van 2002 alle als VINEX bestemde gebieden, inclusief het grootste deel van Ypenburg, door Den Haag worden geannexeerd. Bosweide, wat voor de helft aan Rijswijk, en voor de helft aan Nootdorp toebehoorde, wordt zo Haags grondgebied. De deelwijk, waarvan de bouw in het jaar 200 begonnen was, is overigens op dat moment nog deels in aanbouw.
BOSWEIDE 2015
Bosweide bestaat in 2015 dus zo'n 15 jaar. Kleine stukjes van het camouflage bos zijn bewaard gebleven en geven de deelwijk zijn karakteristieke landelijke uitstraling. Dit beeld wordt gecompleteerd door het gebruik van "wadi's" (met gras begroeide afwateringsgoten) en smalle, grof geasfalteerde wandelpaadjes, in plaats van straten en stoepen.
De bospercelen worden nu beheerd door stad Den Haag. Dit brengt onder andere één- a twee-jaarlijkse "uitdunningen" met zich mee, waarbij grote, niet noodzakelijk zieke bomen worden gerooid om ruimte en licht te bieden aan nieuwe opgroei. De vraag is of dit wenselijk en noodzakelijk is, gezien de zeer beperkte afmetingen van de nog bestaande bospercelen. Bovendien wordt gevreesd dat een strikt doorgevoerd uitdunnings-beleid in lijn is met een mogelijk achterliggend beleid van besparing op onderhoudskosten van openbaar groen. Zo zou de gemeente, door in snel opvolgende jaren de grote bomen te blijven "uitdunnen", er op een dag achter kunnen komen dat in Ypenburg geen bos meer hoeft te worden onderhouden. De bewoners, en de grote bomen, hopen er maar het beste van...