HISTORIA TOMASZOWA W SKRÓCIE:
Tomaszów Mazowiecki został założony przez hrabiego Antoniego Ostrowskiego, który nazwał osadę na część swojego ojca Tomasza. Zalążek przyszłego miasta pojawia się już pod koniec XVIII wieku, gdy Tomasz Ostrowski wybudował w tym miejscu piec do wytapiania surówki, po odkryciu żelaznych rud syderytowych. Dalszy rozwój nastąpił, gdy w 1805 roku dobra przejął najstarszy syn Tomasza, Antonii. Pierwsi osadnicy przybyli na przełomie 1822 i 1823 roku. Na te lata przypada również intensywny rozwoju aż w 1824 Tomaszów otrzymał prawa osady fabryczno-handlowej, a 6 lipca 1830r. prawa miejskie. Wszelkie dalsze plany dobrze prosperującego miasta zniwelowało powstanie listopadowe, w którym udział brał Antonii. Dobra Ostrowskich zostały skonfiskowane i przeszły na własność Skarbu Państwa, a Antonii za udział w powstaniu oraz poparcie wniosku o detronizację dynastii Romanowów został skazany zaocznie na śmierć. Uniknął wyroku emigrując do Francji, gdzie zmarł w 1845 roku. Po kilkunastu latach pobytu za granicą powrócił do Królestwa Polskiego jeden z synów Antoniego – Stanisław. Odkupił skonfiskowane włości oraz wypełnił dawne zobowiązanie ojca wobec mieszkańców Tomaszowa – przyczynił się do wybudowania kościoła św. Antoniego. Kolejne pokolenia dalej aktywnie działały w Tomaszowie aż do II wojny światowej, gdy Ostrowscy utracili swoje dobra ziemskie. Po wojnie nastąpił dalszy rozwój miasta, a dziś Tomaszów Mazowiecki to szóste co do wielkości i czwarte co do ludności miasto w województwie łódzkim.
POMNIK POWSTAŃCÓW:
Pomnik umiejscowiony na skwerze przy Parku Miejskim Solidarność upamiętnia uczestników powstania listopadowego i styczniowego. Postawiono go w 1987 roku, autor niestety nie jest znany. Pomnik wykonany został z dużego głazu narzutowego usytuowanego na betonowym cokole o wysokości około 30 cm. Na południowej stronie głazu została umocowana odlana z metalu tablica, na której napisano:
W miejscu gdzie usytuowany jest opisywany pomnik w okresie II RP znajdował się pomnik Powstańców Śląskich. Był to niewielki betonowy obelisk zwieńczony orłem z herbem województwa śląskiego. Został zburzony przez okupantów niemieckich w październiku 1939 roku. Obok tego pomnika był położony głaz narzutowy podobny do tego, który w 1983r. wmontowano w betonowy fundament (prawdopodobnie to ten sam, który stoi tu do dzisiaj). Poświęcony był tomaszowskim ochotnikom poległym w wojnie polsko-bolszewickiej roku 1920. Po 1945 roku idea odbudowy Pomnika Powstańców Śląskich jak i upamiętnienia uczestników wojny polsko-bolszewickiej nie miała szans na realizację. Ówczesne władze robiły wszystko, aby zatrzeć pamięć o uczestnictwie mieszkańców miasta w wydarzeniach roku 1920 i udziale w walkach o granice na Śląsku Cieszyńskim. Może właśnie z tego powodu zrodził się w 1987r. pomysł, aby na miejscu dawnego pomnika usadowić nowy nawiązujący do innych nie mniej ważnych wydarzeń historycznych.
Tuż obok pomnika znajduje się wbity bezpośrednio w ziemię brzozowy krzyż drewniany z metalową tabliczką na której widnieje napis:
SKRYTKA:
W skrytce logbook i certyfikat dla pierwszego znalazcy. BRAK OŁÓWKA! Bardzo proszę o delikatne obchodzenie się ze skrytką!
