Ścinawskie Judaica

Do drugiej połowy XVIII wieku obecność Żydów w Ścinawie ograniczała się do ich krótkoterminowych pobytów w tej osadzie. Pierwszym Żydem, którym osiedlił się w tym mieście był fabrykant tytoniu Borchard Loeser. Zamieszkał on w Ścinawie na mocy otrzymanego w dniu dwudziestego siódmego lutego 1772 r. przywileju generalnego, który zezwalał mu na osiedlenie się w dowolnie wybranym mieście na Śląsku. Loeser zakupił w Ścinawie plac po spalonym domu i wybudował nań fabrykę tytoniu. W 1787 r. rodzina Loesera liczyła dziesięć osób. Do członków jego rodziny lub do zatrudnianych przez niego w fabryce osób należał wówczas Michael Hirschel Cohn, zamieszkujący Ścinawę również od 1772 r., który w 1812 r. jako jedyny ścinawski Żyd otrzymał niemieckie obywatelstwo (równocześnie zmienił nazwisko na Cohn Stadt). Gmina żydowska w Ścinawie powstała dopiero po 1812 r. Powoli w mieście osiedlali się kolejni Żydzi: w 1814 r. Samuel Wohlauer, w 1820 r. Moritz Altmann, a w 1825 r. jego brat Julius. W 1829 r. Ścinawę zamieszkiwało dwunastu Żydów, w 1830 r. szesnastu, a dwa lata później dziewiętnastu. Z powodu tak niskiego stanu liczebności swych wyznawców, w 1832 r. gmina żydowska w Ścinawie przyłączyła się do gminy głogowskiej. Dopiero dwudziestego piątego września 1887 r. ścinawska gmina ponownie się usamodzielniła, a w 1906 r. dołączono o niej gminę wołowską.

Ścinawscy Żydzi swój dom modlitwy posiadali od około 1829 r. Dokumenty historyczne wymieniają Markusa Salza z Kobylna jako pierwszego urzędnika tam zatrudnionego. Powolny wzrost liczby ludności żydowskiej nie wymógł przez długi czas konieczności budowy synagogi. Dopiero w drugiej połowie XIX w. zakupiono w pobliżu ścinawskiego rynku dom i przebudowano go na synagogę. Jej poświęcenie nastąpiło osiemnastego września 1862 r.

W XX w. liczba żydowskich mieszkańców Ścinawy systematycznie spadała; świadczą o tym m. in. coraz rzadsze pochówki na miejscowym cmentarzu. Po drugiej wojnie światowej Żydzi nie powrócili do Ścinawy.

W 1842 r. społeczność mozaistyczna zakupiła kawałek ziemi z myślą o zlokalizowaniu nań cmentarza. Pierwszy pochówek nastąpił w 1845 r.; wcześniej ścinawscy Żydzi chowali swych krewnych na kirkutach w Głogowie, Brzegu Dolnym i Prusicach. Nekropolia ma powierzchnię 0,19 hektara. Jej północną granicę stanowi budynek sąsiedniej działki, z pozostałych stron ogrodzona jest zaś metalowym płotem; niegdyś od strony ulicy znajdowała się brama i furtka - dziś już nie istnieją. Ostatnie pochówki datowane są na lata trzydzieste XX w.

Podane współrzędne nie wskazują miejsca ukrycia kesza, aby otrzymać współrzędne finałowe skrytki należy odpowiedzieć na pytania i wyniki podstawić do wzoru.

N 51° 24.ABB E 016° 25.CDE

A-Suma dwóch pierwszych cyfr roku osiedlenia pierwszego żyda na ziemiach ścinawskich.(-5)

BB-Numer na bramie sąsiedniej posesji pomnóż przez 5 i dodaj 4.

C-Powierzchnię nekropolii zaokrąglij do pełnej liczby dziesiątek i dodaj te liczby

D-Rok osiedlenia się Moritza Altmanna - rok osiedlenia się Samuela Wohlauera.

E-Ostatnia cyfra roku, w którym żydzi posiadali już swój dom modlitwy.