Wzorcowa bacówka – w celu odciążenia intensywnie eksploatowanych w wyniku wypasu owiec hal tatrzańskich, władza ludowa postanowiła po drugiej wojnie światowej przenieść znaczną część wypasu do pasma Małych Pienin, w okolice Jaworek. Planowany wypas miał odbywać się na wielką skalę i zostać skolektywizowany.
Obszar objęty działaniami (tzw. rezerwat wypasowy) liczył ponad 1000 ha, a roczny wypas owiec miał wynieść ponad 10 000. W latach 1948-51 wzniesiono w tym rejonie cztery, bardzo duże obiekty, które służyć miały właśnie wypasowi owiec – tzw. „wzorcowe bacówki”. Oprócz samych bacówek (część mieszkalna dla pracowników, magazyny, obory i szopy dla owiec, serowarnia), wybudowano również trakcje elektryczne, drogi dojazdowe, zbiorniki na gnojowicę (którą magazynowano w celu nawożenia pastwisk), system nawadniania pastwisk, a w samych Jaworkach powstał kolejny duży obiekt – mleczarnia.
Plan ten z oczywistych powodów nie zakończył się zakładanym sukcesem, stąd pierwsza z wzorcowych bacówek w latach 60 XX w. została zaadaptowana na schronisko, jednak w wyniku niewyjaśnionych okoliczności spłonęła w 1980 r. – jej pozostałości wciąż możemy odszukać ponad tzw. Bazą (studenckie pole namiotowe) wędrując na Wysoką, ruiny trzeciej niszczeją na polanie na górze Wierchliczka, zaś czwarta (tzw. 4) pomimo pożaru jest największą i najlepiej zachowaną z wzorcowych bacówek. Jedna z bacówek w 1973 roku z inicjatywy grupy instruktorów harcerskich została przejęta przez Wydział Oświaty Miasta Krakowa i na jej bazie powstało schronisko Pod Durbaszką.
Nawet dzisiaj, przemierzając tereny niegdysiejszego rezerwatu wypasowego, możemy dostrzec pozostałości rynien nawadniających pola, zapory na wodę czy betonowych słupków odgradzających pastwiska.
Opis pochodzi ze strony: http://magicznaszczawnica.pl/2012/03/361/