Miejsce:
Tym razem zapraszam na zwiedzanie nieco zapomnianego centrum mniejszego, ale starszego północnego sąsiada Łodzi. Miejsce jest ciekawe, miesza się tutaj współczesność z historią bowiem na terenie parku kulturowego "Miasto Tkaczy" znajduje się nadal 359 lokali mieszkalnych, w których zamieszkuje nadal 799 osób
Historia „Miasta Tkaczy” sięga lat 20- tych XIX wieku, gdy utworzono w Zgierzu pierwszy ośrodek przemysłu włókienniczego w Polsce. Działo się to w czasach Królestwa Kongresowego, w czasach rozkwitu gospodarczego i kulturalnego ziem polskich, mimo porażki sojusznika sprawy polskiej, Napoleona Bonaparte, który poniósł ostateczną klęskę pod Waterloo. Rząd Królestwa Polskiego stawiając na rozwój przemysłu poczynił zabiegi ułatwiające imigrację do Polski rzemieślników spoza granic kraju, a ówczesny namiestnik królewski- książę gen. Józef Zajączek, wydał w 1816 r. postanowienie o prawach i przywilejach dla specjalistów przybywających do Polski. Postanowienie to spełniło oczekiwania, gdyż do Królestwa Kongresowego zaczęli napływać m.in. tkacze, folusznicy, postrzygacze, farbiarze, cieśle i stolarze. Właśnie w tych czasach mało znane miasto Zgierz zostało wybrane na miejsce produkcji sukna.
Na mocy postanowień z początku XIX w. osadnicy tej branży uzyskali pozwolenie na prowadzenie działalności na specjalnych przywilejach. W tej grupie znaleźli się również prężnie działający Polacy z rejonu Małopolski. Pojawiali się również Rosjanie, a w późniejszym okresie Żydzi - na wybranym placu w nowej osadzie Zgierza, budowali na podmurowaniu kryte czerwoną dachówką, drewniane domy, w których tworzono warsztaty tkackie. W ciągu kilkunastu następnych lat wielokulturowe miasto Zgierz stało się największym producentem sukna w środkowej części Europy. Po wyjątkowej jakości tkaniny ustawiały się kolejki. Zgierz powszechnie uznawano za „miasto cudu gospodarczego”. Szybki rozwój techniki spowodował, że małe warsztaty tkackie odchodziły w zapomnienie, produkcja tkanin przeniosła się do manufaktur i fabryk, które powstały w Zgierzu oraz w jego okolicach. W pobliżu powstał prężny ośrodek włókienniczy - Łódź. Zgierskie domy tkaczy zmieniały swoją funkcję, z produkcyjnej na mieszkalną i usługową. W 1894 r. powstał w Zgierzu Zakład Przemysłu Barwników- Śniechowskiego i Hordliczki, późniejsze europejski potentat ZPB „Boruta”, który wywarł ogromny wpływ na kierunek rozwoju Zgierza. Przemysł chemiczny nawiązywał do tradycji włókienniczego miasta, przez kolejne lata powodował jego ożywienie gospodarcze, co nie przełożyło się na niemodną wtedy tkankę drewnianych domów. Na obrzeżach Zgierza nastąpił rozkwit nowej murowanej architektury. W okresie po II wojnie światowej zapomniane drewniane domy z czynszowych przekształcono w lokale socjalne, które popadały w ruinę. Świadectwo czasów świetności Zgierza odchodziło w zapomnienie, przez znaczną część społeczeństwa uznane zostało za balast dla miasta. Lata zmian ustrojowych odcisnęły się piętnem na Zgierzu, który znacznie zubożał. Zlikwidowano uznawane w Europie zgierskie fabryki włókiennicze i szwalnie, upadł przemysł chemiczny, brakowało pomysłów na rozwój miasta. Przemiany lat 80 minionego wieku znacznie obniżyły rangę Zgierza. Likwidacja przemysłu włókienniczego oraz chemicznego zaowocowała dużym bezrobociem.
Przez wiele lat zgierzanie zastanawiali się nad przyszłością drewnianej tkanki miasta, która w dużej części w niezmiennej postaci przetrwała dziejowe burze, stając się spuścizną kulturową regionu. Drewniane budynki ocalały paradoksalnie, jako wynik zubożenia miasta, ale również dzięki czujności wielu osób. Nową listę zabytków Zgierza, w tym domy tkackie, ustalono w 1966 r.
W 2003 r. Urząd Miasta Zgierza podjął działania zmierzające do odrestaurowania grupy zabytkowych domów tkaczy wykorzystując zapisy wprowadzanej wtedy w życie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, umożliwiającej ustanawianie formy ochrony zabytków w postaci parków kulturowych. Skorzystano z kilku funduszy dzięki czemu znalzły się środki na częściowe wykonanie odważnego projektu skupiającego sie na zachowaniu i odtworzeniu specyfiki tego miejsca. Obszar zawiera zachowaną w niezmiennym stanie najcenniejszą grupę zabytków Zgierza – unikalny XIX-wieczny zespół około 30 klasycystycznych drewnianych domów tkaczy wraz z układem ulic. Szczególnie polecam obejrzenie zrewitalizowanej częściowo zabudowy ulic Rembowskiego i Narutowicza, ale także zachęcam do zapuszczenia się w dalsze zaułki, nie tknięte "rewitalizacyjną różdżką", aby dogłębnie móc poczuć historię tego miejsca. Charakterystyczną zabudowę dawnego miasta rzemieślników można spotkać np. wzdłuż ul. Długiej oraz na pl. Kilińskiego, czyli w osi dawnego centrum miasta, które z biegiem lat przeniosło sie nieco na zachód.
Korzystałem m.in. z informacji zamieszczonych na www.miastotkaczy.pl
O keszu:
Bądź ostrożna/y ponieważ miejsce jest ruchliwe - zachowaj dyskrecję. Kesz schowany jest w miejscu określonym przez podane współrzędne. Po poszukiwaniach (udanych, a zwłaszcza nieudanych) przywróć proszę otoczenie do pierwotnego porządku - daj szansę znalezienia skrzynki następnym geomaniakom. Jeśli zajdzie taka potrzeba oddal się celem dokonania wpisu i poczekaj na możliwość bezpiecznego odłożenia skrytki.
Powodzenia!