Skip to content

No to po kolei... | What was the first.. EarthCache

Hidden : 7/27/2016
Difficulty:
3.5 out of 5
Terrain:
2 out of 5

Size: Size:   other (other)

Join now to view geocache location details. It's free!

Watch

How Geocaching Works

Please note Use of geocaching.com services is subject to the terms and conditions in our disclaimer.

Geocache Description:


No to po kolei...
WHAT WAS THE FIRST...?

Earthcache

[PL] Wersja polskojęzyczna

UWAGA! To jest skrzynka typu Earth Cache. Nie zawiera fizycznego pojemnika! Zgodnie z wytycznymi dla Earth Cache, logować można po wysłaniu odpowiedzi. Nie czekaj na odpowiedź z mojej strony. Jeśli coś będzie nie tak z Twoimi odpowiedziami sam się do Ciebie zgłoszę

I jeszcze jedna uwaga:
logi bez wcześniej udzielonych odpowiedzi będą kasowane w ciągu 14 dni!

Jak to jest?Co było pierwsze? Jajko czy kura? Na to pytanie ciężko znaleźć odpowiedź. Możemy spróbować ustawić jajko obok kury, znaleźć kilka argumentów i próbować... W geologii mamy chyba trochę łatwiej. Nie od zawsze. Od kilkuset lat. I o tym jak nam łatwiej i dlaczego traktuje niniejszy, tym razem dosyć mocno "zgrafikowany" earthcache.

Często gdy jestem w miejscu, które w jakikolwiek sposób mnie zastanawia z punktu widzenia geologicznego, a wszczególności gdy zastanawiam się co było najpierw, przypomina mi się postać Nicolausa Steno. Karta z dzieła Nicolaus Steno Może nawet źle to określiłem. Nie jego postać... Wiele lat temu trafiłem na książkę, a być może jakieś starsze czasopismo (pamięć zawodzi) gdzie znajdował się opis dokonań Nicolausa Steno oraz przedruk jednej (chyba najczęściej możliwej do znalezienia) karty graficznej z jego dzieła.

Obraz możecie zobaczyć w listingu. Najciekawsze było jednak to, że podpis pod obrazkiem brzmiał NICOLAUS STENO. Dlatego zawsze gdy to sobie przypomnę uśmiecham się do siebie bo jakże to, że takiż to uzębiony anatom, geologi i biskup w jednej osobie dał nam podwaliny pod dzisiejsze określanie zdarzeń w czasie i przestrzeni?

Ale do rzeczy. Czym sobie ten pan zasłużył na sławę? Otóż określił on cztery zasady stosowane po dziś dzień w stratygrafii. Gwoli ścisłości, aby wszystko było jasne. Stratygrafia, przypomnijmy, to dział geologii historycznej zajmujący się ustalaniem wieku i przyczyn rozmieszczenia skał w skorupie ziemskiej.

Pierwsza zasada znana jest jako zasada nadległości warstw skalnych (zasada superpozycji). Zasada ta mówi, że w serii skał osadowych lub też np. potoków lawowych wiek wzrasta ku dołowi, a każda warstwa leżącą wyżej jest młodsza od warstwy będącej pod spodem (spójrz na fig. 1 w listingu). Oczywiście, że zdarzyć nam się mogą wyjątki przykładem czego może być intruzja magmowa, która wciśnie się pomiędzy dwie poziome warstwy skalne.

Prawo nadległości warstw skalnych

Druga zasada dotyczy pierwotnie poziomego ułożenia warstw skalnych. W zdecydowanie i przeważającej większości przypadków osady, które gromadzą się w jeziorach czy też morzach, pierwotnie są gromadzone jako warstwy leżące poziomo lub ewentualnie nieznacznie pochylone. W przypadku, gdy stwierdzamy, że warstwy skalne zalegają pod większym kątem, musimy przyjąć, że zostały one w późniejszym okresie czasu zdeformowane (spójrz na fig. 2 w listingu).


Zasada poziomego ułożenia warstw

Trzecia zasada, tzw. obocznej ciągłości związana jest z faktem, że osady pierwotnie rozprzestrzeniają się w równomiernych warstwach, których cechy ulegają zmianie jedynie w przypadku gdy zmianie ulega środowisko powstawania osadu. Jeśli śledząc jakąś warstwę skalną naglę warstwa ta się urywa możemy rozpocząć poszukiwania w tym rejonie np. uskoku, który przemieścił naszą warstwę gdzieś poniżej lub powyżej. Inną możliwością jest erozyjne usunięcie naszej warstwy poprzez np dolinę rzeczną (wówczas możemy poszukiwać naszej warstwy po drugiej stronie doliny - spójrz na fig. 3 w listingu).

Zasada obocznej ciągłości

Czwarta ostatnia zasada znana jest ogólnie jako zasada przecięcia pierwotnej warstwy skalnej. Jeśli sobie wyobrazimy jakikolwiek zestaw warstw skalanych, który jest przecięty pod pewnym kątem przez inną warstwę skalną lub jakąś płaszczyznę to musimy zakładać, że warstwa skalna, która jest przecięta, jest warstwą starszą, niż element przecinający. Przykładem może być tutaj płaszczyzna uskoku lub też przykładowa skała magmowa przecinająca starsze skały w formie tzw. dajki (spójrz na fig. 4 w listingu).

Zasada przecięcia pierwotnej warstwy

Wyposażeni w nowy zestaw wiedzy obejmujący cztery w/w zasady możemy rozpocząć śledzenie świata dookoła. Niniejszy EC ma jednakże za zadanie pokazać Wam całe bogactwo "dedukcji geologicznej", która to powiązana jest przecież tak mocno z innymi dziedzinami nauk geologicznych jak choćby geomorfologia... Nie pomoże nam to rozwiązać problemu kto był pierwszy: jajko czy kura. Ale na pewno ta wiedza pomoże nam rozwiązać inne zagadki, które często spotkać będziemy na geologicznym szlaku. Będąc w tak pięknych okolicznościach przyrody, pod Okiennikiem Wielkim, możemy spróbować układać historię tego miejsca korzystając właśnie z... możliwej kolejności zdarzeń w przeszłości. Bo na co dzień nad tym się nie zastanawiamy. I pamiętajmy, że przeszłość geologiczna to już to co było wczoraj...


Ułóż według kolejności zdarzeń!

Aby zalogować niniejszego kesza proszę prześlij za pomocą mojego profilu lub za pomocą maila odpowiedzi na poniższe pytania.

1. Spójrz na rysunek (fig 5). Przedstawiono na nim zdarzenia geologiczne ponumerowane od 1 do 7. Twoje zadanie, korzystając z: naszych w/w czterech zasad, logiki oraz wiedzy co jest czym, uszeregować ich powstanie od najstarszych do najmłodszych. Pamiętaj, podaj zdarzenia w kolejności od najstarszego do najmłodszego.

2. Będąc na miejscu, przyjrzyj się całej naszej skale tak aby widzieć "okienko". Powstanie okienka jest elementem związanym rozpuszczaniem skał wapiennych przez przepływającą wodę. Spoglądając na naszą sekwencję zdarzeń, wiadomym, że najpierw musiały być skały, a następnie w ich obrębie powstawały formy krasowe. Co ciekawe nasze okienko powstawało kiedy skały były całkowicie pod powierzchnią ziemi, a płynąca woda miała charakter wody podziemnej. Innymi słowy okienko jest częścią jaskini, a poziom gruntu znajdował się kiedyś znacznie wyżej niż obecnie! Później po tym etapie nastąpiło usuwanie bardziej "miękkich" osadów, dzięki czemu nasz Okiennik tak góruje nad okolicą. Dziś "podstawą erozyjną" dla Okiennika jest dolinka znajdująca się poniżej naszego ostańca. Stań proszę na wskazanych współrzędnych (Patrz - punkt odniesienia - pomiar wysokości - N 50° 31.542 E 019° 31.443 ), określ wysokość na jakiej się znajdujesz, a następnie uwzględniając wysokość Okiennika (390m n.p.m.) podaj ile metrów osadów wapiennych zostało tutaj usuniętych w wyniku erozji.

3. Okiennik Wielki jest idealnym miejscem na cudowną fotkę! Nie będę do niczego namawiał w sposób nachalny ale jednak myślę, że warto (opcjonalnie) zrobić sobie pamiątkę fotograficzną i umieścić ją w logu!

UWAGA! Zgodnie z wytycznymi dla Earth Cache, logować można po wysłaniu odpowiedzi. Nie czekaj na odpowiedź z mojej strony. Jeśli coś będzie nie tak z Twoimi odpowiedziami sam się do Ciebie zgłoszę

I jeszcze jedna, ostatnia, uwaga:
logi bez wcześniej udzielonych odpowiedzi będą kasowane w ciągu 14 dni!


ENGLISH SUMMARYEnglish version

How is it? What was the first? Chicken or the egg? This question is hard to answer. We can try to set the egg next to chickens, to find a few arguments and try ... In geology we are probably a little easier. Not always. For hundreds of years. And how and why it easier for us to treat this, this time hard enough foto EarthCache.

Often when I'm in a place that in any way bothering me from the point of view of geological, and in particular regarding when I wonder what came first, I am reminded of the character Nicolaus Steno. Maybe even bad I called it. Not his character ... Many years ago I came across a book, and maybe some older magazine (memory fails) where there was a description of the achievements of Nicolaus Steno, and a reprint of one (probably the most possible to find) graphics card from his work

The image you can see in Listing. Most interesting, however, it was that the caption sounded NICOLAUS STENO. Therefore, whenever I recall that I smile to myself because how that is equally exceptional toothed anatomist, geology and bishop in one person gave us the foundation for today's defining events in time and space?

But the thing. What did I do that you deserved fame? Well, he identified four principles used today in the stratigraphy. The sake of accuracy, that everything was clear. Stratigraphy, recall, is a branch of geology dealing with the historical setting age and distribution of causes of rocks in the earth's crust.

The first rule is known as the low of superposition). This principle says that in a series of sedimentary rocks, or eg. lava flows age increases downwards, and each layer lying above is younger than the layer which is underneath (see Fig. 1 in the listing). Of course, that happen to us are exceptions example of what can be a magma intrusion, which is pressed between two horizontal layers of rock.

The second rule applies to originally horizontal arrangement of rock layers . In the determination and the overwhelming majority of cases, deposits that accumulate in lakes or seas, they are originally stored as layers lying horizontally or possibly slightly inclined . When we find that the rock layers in arrears at a greater angle, we must assume that they have been at a later period of time, deformed (see Fig. 2 in the listing).

The third principle, the so-called principle of lateral contintuity is related to the fact that deposits initially spread in uniform layers whose properties are altered only when the change in the environment is the formation of a precipitate. If tracing a layer of rock suddenly this layer is cut off, we can start looking in this area, eg. The fault that moved our layer somewhere above or below. Another option is to remove the erosion of our film through such river valley (then we can look our film on the other side of the valley - take a look at Fig. 3 in the listing).

Fourth last principle is generally known as cross-cutting relationships. If you yourself imagine any set of layers defiled, which is cut at an angle by another layer of rock or a plane, we must assume that the layer of rock which is cut, is a layer of older, than the cross element. An example could be the fault plane or sample igneous rock crossing older rocks in the form of so-called dyke (see Fig. 4 in the listing).

Equipped with a new set of knowledge covering four principles we can start tracing around the world. This EC is, however, intended to show you the richness of "geological deduction," which is associated yet so strongly with other fields of geological sciences such as geomorphology ... It will not help us to solve the problem of who was the first chicken or the egg. But surely this knowledge will help us to solve different puzzles that will often meet on the geological trail. Being in such a beautiful natural setting, the Okiennikiem Great, we can try to arrange history of the place using just the ... the possible sequence of events in the past. Because every day over this is not wondering. I remember that the geological past is no longer what it was yesterday ...

If you want to log this cache complete following tasks send me (through my profile) an email:
1. Look at the figure (FIG 5). It presents the geological events numbered from 1 to 7. Your task, using: our four principles, logic, and knowledge of what is what rank they rise from the oldest to the youngest. Keep in mind, enter the events in order from oldest to youngest.
2. Being on the spot, take a look at all our scales to see a "window". The creation of the window is an element related to the dissolution of limestone by flowing water. Looking at our sequence of events known that first had to be rocks, and within them were created karst forms. Interestingly, our window arose when the rocks were completely under the surface of the earth, and the water was flowing nature of the underground water. In other words, the window is part of the cave, and the ground level was once much higher than it is today! Later, after this step was the removal of more "soft" deposits, making our Okiennik that towers over its surroundings. Today, "the erosion base" for Okiennik valley is located below our monadnock. Please stand on the specified coordinates determine the height at which you are, and then taking into account the amount of Okiennik (390m asl) specify how many meters of calcareous sediments were here removed by erosion .
3. Okiennik is the ideal place for a wonderful photo! I'm not going to do anything he urged in an overt way but still think it is worth (optional) to take a souvenir photographic and put it in the log!

Don't wait for a confirmation of your answers. If there is something incorrect, we will contact you.

Caution! No entries sent replies will be deleted after 14 days!

Additional Hints (Decrypt)

Pmrxn Pvr cbzvne jlfbxbfpv!

Decryption Key

A|B|C|D|E|F|G|H|I|J|K|L|M
-------------------------
N|O|P|Q|R|S|T|U|V|W|X|Y|Z

(letter above equals below, and vice versa)