In oktober 1914, werd een brigade Duitse spoorwegwachters gekazerneerd in café "De Witte Poort” op het Stationsplein. Tegelijk werd begonnen met de uitbreiding van het station en de spoorweginfrastructuur. In Bevegem werd een bijkomend sporencomplex met bijhorende taluds en goederendepot aangelegd.
Het extreme belang dat de Duitsers aan de spoorweg hechtten viel ook aan geallieerde zijde op en door het verzamelen van inlichtingen – het laten bespioneren van de spoorweg – kwamen de geallieerde hoofdkwartieren op de hoogte van de Duitse plannen. Op til zijnde offensieven meende men te kunnen aflezen uit het Duitse spoorwegverkeer.
Spionage
Een van de vele spionagenetwerken in bezet België was het netwerk "Carlot-Louis”, waarvan de Zottegemse tak van notaris Roels een onderdeel vormde. Die Zottegemse tak zou uiteindelijk slechts vier volle maanden actief zijn.
![]()
Léonce Roels (1869-1916) Désiré Van Den Bossche (1892-1916)
Désiré Van Den Bossche, telegramdrager en rechterhand van Roels, nam de gevaarlijke taak van koerier tussen Zottegem en Brussel op zich.
In het voorjaar van 1915 werd notaris Léonce Roels aangezocht om in de Egmontstad een spoorwegspionagenetwerk op te zetten. Hij zette waarnemingsposten op bij de familie Poriau in de Godveerdegemstraat en in café "St.–Eloy” van Honoré Solomé aan de Musselystraat.
![]()
Emiel Poriau (1875-1947), Hendrik Poriau (1885-1949?) en Omer Poriau (1888-1940)
De waarnemers moesten alle treinen die voorbij reden gedetailleerd optekenen. Interessant was de richting die de treinen namen of vanuit welke richting zij kwamen. Erwetegem duidde op Manage (richting Frankrijk of het Marne front), terwijl richting Traveins op treinverkeer naar het IJzerfront wees. Ook viel enorm veel te leren uit de aard van de treinen: ging het om goederen- of personentreinen ...
![]()
Maria Mons-De Smet (1882-1948)
Los hiervan had Roels ook een soldatensmokkelroute opgezet. De overburen van de notaris, het echtpaar Petrus Mons en Maria De Smet, hielden naast een beenhouwerij ook een café en logeerhuis open waar de ‘passanten’ tijdelijk onderdak kregen.
Netwerk opgerold
Eind mei 1915 werd de Duitse contraspion Eugène Jasienski naar Zottegem gestuurd waar hij zich bij burgemeester Valère Van Wymersch als Frans officier aanmeldde. De burgemeester stuurde hem bij notaris Roels, die zich onder meer bezighield met de opvang van jonge Belgische en Franse soldaten op weg naar Nederland. Leonce Roels nam de ‘officier’ in vertrouwen – hij zou nog in september en oktober terugkeren - en allicht kreeg hij het dossier over de spoorwegspionage te zien. Op vraag van notaris Roels werd Jasienski gelogeerd bij het echtpaar Mons-De Smet. Eind oktober 1915 klapte de val dicht.
Ter dood veroordeeld en geëxecuteerd.
Van 29 februari tot 1 maart 1916 werd in Bergen een monsterproces gehouden. Samen met notaris Roels en zijn jonge kompaan Van Den Bossche kregen nog vijf andere hoofdbeklaagden de kogel op de schietbaan van het legerkamp van Casteau, om precies halfzes Duitse tijd in de ochtend van de tweede maart 1916.
Tekst: Danny Lamarcq (cultureel attaché)
De cache:
Het zal er op aankomen om op details te letten en toch enige kennis te hebben van bepaalde codes. De wandeling is ongeveer 2,5 km. Succes!
WP 1 = het coördinaat van de multi (bovenaan de pagina). In deze straat was een uitkijkpost geïnstalleerd, meer bepaald bij de familie Poriau.
Het antwoord op de vraag bij WP1 geeft je H
Eindlocatie: N 50° 5A.BCD E 003° 4E.FGH