Skrytka z serii „Szlak Grzybiarza”. Serii skrytek stanowiących leśny trial. W skład serii wchodzi 29 skrytek wraz z finałową. Trial ma na celu nie tylko zdobywanie skrytek i podnoszenie statystyk, ale pokazanie również innych gatunków grzybów występujących w Polsce. Są to grzyby inne niż te które jemy.
Borowik szatański - (Rubroboletus satanas (Lenz) Kuan Zhao & Zhu L. Yang) – gatunek grzybów z rodziny borowikowatych (Boletaceae).
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Rubroboletus, Boletaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi. Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w roku 1831 Lenz. nadając mu nazwę Boletus satanas. W ostatnich latach prowadzono badania filogenetyczne w obrębie rodzaju Boletus, w wyniku których systematyka tego rodzaju uległa znacznej zmianie. W 2014 r. Boletus satanas został przez Kuan Zhao & Zhu L. Yang przeniesiono do nowo utworzonego rodzaju Rubroboletus.
Nazwę polską nadała Alina Skirgiełło w 1939 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też pod nazwami: grzyb krwisty i grzyb szatański. Obecnie nazwy polskie są niespójne z nową nazwą naukową.
Morfologia
Kapelusz
Średnica 6–30 cm, szary, u dojrzałych osobników z odcieniem żółtawym, zielonkawym, po naciśnięciu brązowoochrowy. Półkulisty, później powyginany i spłaszczony, gruby. Skórka matowa, sucha, lub zamszowa, nie oddziela się od miąższu.
Rurki
Początkowo żółtawe, potem krwistoczerwone, z wiekiem przybierają brązowooliwkowy kolor. Uszkodzone sinieją. Pory u młodych początkowo pomarańczowożółte, później karminowe, u starych okazów stają się oliwkowe.
Trzon
Wysokość 5-15 cm, grubość 3-8 cm. Pełny, potężny, początkowo jest kulisty lub cylindryczny, potem baryłkowaty. Pod kapeluszem ma żółtawy kolor, niżej jest karminowoczerwony.
Miąższ
Białawy, mięsisty, po przekrojeniu powoli sinieje. Smak łagodny, słaby zapach, stare osobniki mają zapach nieco przypominający padlinę.
Zarodzniki
Oliwkowy. Zarodniki gładkie, elipsoidalne, o rozmiarach 10 × 16 x 5–7 μm.
Występowanie i siedlisko
Występuje tylko w Europie, Maroku w Afryce Północnej oraz w stanach Kalifornia i Waszyngton w USA. Wszędzie jest rzadki. W Polsce jest bardzo rzadki, wymierający. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E – wymierający, krytycznie zagrożony. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Austrii, Belgii, Czechach, Niemczech, Danii, Słowacji, Finlandii, Holandii, Szwecji, Estonii, Anglii. Jedno jego stanowisko znaleziono w buczynie storczykowej w Górach Kaczawskich, a drugie zostało odkryte w roku 2006 na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Są to stanowiska opisane w literaturze fachowej, niewykluczone jednak, że pojawia się czasami również na innych, nieopisanych w literaturze stanowiskach.
Rośnie w ciepłych lasach liściastych, zwłaszcza pod dębami i bukami, preferuje gleby wapienne. Owocniki wytwarza od lipca do września. W Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej.
Znaczenie
Grzyb trujący, szczególnie w stanie surowym. Zjedzenie owocników powoduje ciężkie dolegliwości żołądkowo-jelitowe. Z grzyba wyizolowano muskarynę, ale ilości zawarte w owocnikach są przypuszczalnie zbyt małe, by odpowiadać za toksyczny efekt spożycia borowików szatańskich. Stosunkowo niedawno opisano obecność glikoproteiny o nazwie bolesatyna, mogącej mieć toksyczne działanie.
Gatunki podobne
- borowik purpurowy (Rubroboletus rhodoxanthus). Też jest rzadki, ma czerwony trzon i jego miąższ sinieje (ale słabo). Różni się różowym odcieniem kapelusza, trzon ma walcowaty,
- borowik żółtopory (Caloboletus calopus). Jest pospolity, ma żółte pory, miąższ gorzki.
(Źródła tekstu i zdjecia: Wikipedia. Zdjęcie w tle opisu: Iza Kulińska)
O keszu:
Skrytka należy do serii "Szlak Grzybiarza", którego zwieńczeniem jest skrytka bonusowa "Pasowanie na Grzybiarza".
Kesz ukryty jest pod podanymi współrzednymi. Weź ze sobą coś do pisania (BYOP).
Zawsze odkładaj skrytkę na swoje miejsce, czyli dokładnie tam, gdzie ją znalazłeś. Jeżeli uważasz, że w okolicy jest lepsze lokum dla skrytki to poinformuj o tym właściciela, ale sam nic nie zmieniaj. Dziękuję.
Uwaga. W Skrytce może znajdować się liczba niezbędna do zdobycia skrytki „Pasowania na Grzybiarza”. Nie zapomnij jej spisać.
Przypominam, że fanty znajdujące się w skrytkach nie są pamiątkami, a służą do wymiany 1:1. Oznacza to, że jeżeli coś Cię zaciekawi i chcesz sobie to wziąć to zostaw w zamian coś innego o podobnej wielkości i wartości. Dziękuję.