Plac Wolnica – plac na Kazimierzu w Krakowie znajdujący się u zbiegu ulic Krakowskiej i św. Wawrzyńca. Obok placu, w narożniku ulic Bożego Ciała oraz św. Wawrzyńca stoi kościół Bożego Ciała, będący główną świątynią parafialną Kazimierza. Plac ten jest częścią pierwotnego rynku miasta Kazimierz, utworzonego w 1335 r. podczas lokacji miasta. Kiedyś dorównywał wielkością krakowskiemu rynkowi i pełnił podobne do niego funkcje – tutaj odbywał się handel, a także znajdował się ratusz, gdzie najwyższe władze administracyjne i sądownicze miasta Kazimierz miały swoją siedzibę. Tutaj również ulokowane były inne budynki użyteczności publicznej: kramy, waga czy postrzygalnia. Dzisiejsza nazwa Plac Wolnica wywodzi się od łacińskiego Forum liberum (prawo wolnego handlu mięsem poza kramami) i istnieje w takiej formie od końca XVIII wieku, gdy Kazimierzowi nadano przywilej wolnego handlu.Z czasów XVIII wieku zachował się tu jedynie ratusz, gdzie od zakończenia II wojny światowej swoją siedzibę ma Muzeum Etnograficzne wraz ze swoją kolekcją sztuki ludowej. Rynek dawnego Kazimierza od zawsze był otoczony domami mieszczańskimi, wzniesionymi na działkach wytyczonych w trakcie lokacji miasta. Dzisiejsze kamienice pochodzą z XIX wieku, zazwyczaj w ich parterowej części znajdują się sklepy, galerie, restauracje czy hotele. W roku 1996 w ścianę budynku Muzeum wmurowano tablicę upamiętniającą "Przybycie Żydów do Polski w średniowieczu", wykonaną w 1907 roku przez Henryka Herschela Hochmana. Stara tablica została zniszczona przez Niemców w czasie II wojny światowej. Obecną znaleziono w Muzeum Narodowym w Warszawie. Poprzednia tablica, ufundowana na początku XX wieku przez krakowską gminę żydowską przedstawiała "Przyjęcie Żydów w Polsce przez Kazimierza Wielkiego". Ponadto na Placu Wolnica pod numerem 11 umieszczona jest tablica informująca, że w tym miejscu w 1868 r. odkryto relikty budowli uniwersyteckich, które król Kazimierz Wielki zaczął wznosić, ale nie zostały nigdy ukończone. Znajduje się tu także fontanna – rzeźba "Trzej grajkowie", będąca dziełem Bronisława Chromego z roku 1970. To jak Plac Wolnica wygląda dziś zawdzięczamy przede wszystkim porządkom przeprowadzonym tu w latach 30. i 40. XX wieku na Kazimierzu, kiedy to zniknęły stąd kramy handlowe.
Proszę o ostrożne wyciąganie i wkładanie logbooka aby nie uszkodzić strunówki, odłożenie dokładnie w to samo miejsce oraz weź coś do pisania :)
English Version:
Visiting today, it’s hard to imagine that Plac Wolnica was once equal in size and stature to Kraków’s Rynek Główny. When laid out as the town square of Kazimierz (Rynek Kazimierski) upon the town’s establishment in 1335, this space measured 195m by 195m (only 5m shorter on each side than Rynek Główny) making it the second largest market square in Poland, if not Europe. It was here that all the administrative and judicial authorities of Kazimierz were established, as well as hundreds of market stalls selling everything from fur and tobacco to salt and amber. Hardly the bustling marketplace it once was, today’s Plac Wolnica (named so since the end of the 18th century when it was granted the privilege of free trade) covers only a small fragment of the square’s original size. Fortunately the Town Hall which stood at its very centre has managed to survive. Falling into ruin after Kazimierz’s incorporation into Kraków in 1802, the Town Hall was taken over by local Jewish authorities who renovated it into its present neo-Renaissance style in the late 19th century. A curious plaque on the building commemorates the arrival of the Jews to Poland in the Middle Ages, and since WWII the Town Hall has housed the Ethnographic Museum.
Please be careful to pulling and inserting logbook and put the cache exactly in the same place, take something to write :)