Een eenvoudige oppikker met een "link" naar mijn West-Vlaamse roots ...
Inderdaad, dagelijks moet ik hier met de fiets voorbij en telkens dwalen mijn gedachten af naar het beroemde gedicht “In Flanders Fields”….
De reden waarom wordt wel duidelijk als je de cache gaat loggen.
Elk jaar opnieuw worden tientallen miljoenen papieren ‘poppies’ of klaprozen gemaakt die mensen en monumenten roder dan rood kleuren.
De oorsprong van de ‘remembrance poppy’ ligt in het gedicht van John McCrae, een Canadese legerarts, werkzaam in een hulppost tussen Ieper en Boezinge.
In de woestenij van het Vlaamse front, waar duizenden soldaten sneuvelden, zag hij oneindig veel klaprozen opschieten.
Na de dood van zijn goede vriend en landgenoot luitenant Alexis Helmer op 2 mei 1915 door de ontploffing van een granaat tijdens de tweede Duitse gasaanval, verzorgt McCrae zelf de uitvaart omdat er geen aalmoezenier aanwezig is. Velden vol klaprozen, rouw en oorlogstrauma vormen dan ook de inspiratie voor zijn gedicht.
Een militair kerkhof vol klaprozen: het is een beeld dat tot de verbeelding spreekt en dat bol staat van de typische dubbelzinnigheid van “de Groote Oorlog”.
De klaproos heeft verschillende kenmerken: ze is niet tegen te houden, maar ook vluchtig, ze is verdovend en toch verheffend. Het is een kwetsbare bloem op de grens tussen lofdicht en lijkrede. Voor McCrae hield deze ‘kollebloem’ de herinnering levend aan een jonge, in de kiem gesmoorde generatie. Zijn woorden raken ook bij een groot aantal lezers een gevoelige snaar.
John McCrae zal het succes van zijn gedicht niet meer meemaken. In 1918, McCrae’s sterfjaar, speldt een jonge Amerikaanse vrouw voor het eerst een zijden klaproos op. Haar symbolische daad vindt navolging in het hele Britse Gemenebest en algauw is de klaproos het officiële herdenkingsteken voor de slachtoffers van WO I.
Onderstaand gedicht staat op de lijst van “verplichte literatuur” in alle Britse scholen. Elk jaar strijken duizenden Britse studenten neer in Vlaanderen in het kader van schoolreizen waarbij er steeds een bezoek gepland is aan één van de vele militaire begraafplaatsen. Telkens wordt er dan door een leerling het gedichtje “In Flanders Fields” voorgedragen als eerbetoon aan de vele gesneuvelden.
In Flanders Fields
In Flanders fields the poppies blow
between the crosses, row on row,
that mark our place; and in the sky
the larks, still bravely singing, fly
scarce heard amid the guns below.
We are the Dead. Short days ago
we lived, felt dawn, saw sunset glow,
loved, and were loved, and now we lie
in Flanders fields.
Take up our quarrel with the foe:
to you from failing hands we throw
the torch; be yours to hold it high.
If ye break faith with us who die
we shall not sleep, though poppies grow
in Flanders fields.
Via de volgende link kan je het gedichtje beluisteren.
Gesproken of Gezongen
De eerste Nederlandse vertaling van het gedicht verscheen in 1919 onder de titel ”De kollebloemen van Vlaanderen”en was van de hand van Rachel Schaballie:
De kollebloemen van Vlaanderen
Vlaanderens hart bloedt in zijn kollebloemen open,
tussen de kruisjes door, die, rij naast rij geplant,
het simpel teeken zijn, waaronder wij steeds hoopen,
dat onze milde dood de vree werd voor dit land.
Bij rooden dageraad volgden wij in het blauwe
den zoeten leeuwerik, wiens jubel werd gestoord
door schroot en vloek en klacht. Tot men ons kwam houwen
en op dit Vlaamsche veld ons streven werd gesmoord.
Gij, die nu na ons leeft, wij reiken u de toortsen,
verheft ze naar het licht, elk roepe een nieuwen held:
verbreekt gij onze trouw, dan wordt in wreedste koortsen
ons 't heilig verbod te slapen in dit veld:
in elke kollebloem zouden wij blijvend bloeden!
In 2000 vertaalt en bewerkt Tom Lanoye McCrae's gedicht als volgt:
In Vlaamse velden
In Vlaamse velden klappen rozen open
tussen witte kruisjes, rij op rij,
die onze plaats hier merken, wijl in ’t zwerk
de leeuweriken fluitend werken, onverhoord
verstomd door het gebulder op de grond
Wij zijn de doden. Zo-even leefden wij.
Wij dronken dauw. De zon zagen wij zakken.
Wij kusten en werden gekust. Nu rusten wij
in Vlaamse velden voor de Vlaamse kust.
Toe: trekt gij ons krakeel aan met de vijand.
Aan u passeren wij, met zwakke hand, de fakkel.
Houd hem hoog. Weest gíj de helden. Laat de doden
die wij zijn niet stikken of wij vinden slaap noch
vrede - ook al klappen zoveel rozen open
in zovele Vlaamse velden.