Agnieszka była w starożytności jedną z najbardziej popularnych świętych. Piszą o niej św. Ambroży, św. Hieronim, papież św. Damazy, papież św. Grzegorz I Wielki i wielu innych. Jako kilkunastoletnia dziewczynka, pochodząca ze starego rodu, miała ponieść męczeńską śmierć na stadionie Domicjana około 305 roku. Na miejscu "świadectwa krwi" dzisiaj jest Piazza Navona - jedno z najpiękniejszych i najbardziej uczęszczanych miejsc Rzymu. Tuż obok, nad grobem męczennicy, wzniesiono bazylikę pod jej wezwaniem, w której 21 stycznia - zgodnie ze starym zwyczajem - poświęca się dwa białe baranki.
Św. Agnieszka urodziła się ok. 291 r. w Rzymie. Jej rodzice byli chrześcijaninami i wychowali ją zgodnie z zasadami tej wiary. Agnieszka już od dzieciństwa całą swoją duszą pokochała Boga. Z tej miłości zapragnęła pozostać do końca życia w dziewictwie. Nie dbała o rzeczy materialne. Pomimo bogactwa żyła skromnie.
Agnieszka uczyła się w szkole dla dziewcząt. Pewnego dnia, ok. 304 roku, gdy miała zaledwie 13 lat, wracała do domu i została zauważona przez Symfoniusza, syna naczelnika miasta, któremu bardzo się spodobała. Młodzieniec kilkakrotnie chodził do jej domu i prosił ją o rękę. Za każdym razem przynosił coraz to cenniejsze dary. Jednak za każdym razem Agnieszka odpowiadału mu, że jest zaręczona z "z Innym, Który jest o wiele bogatszy". Symfoniusz nie rozumiał o kim mówiła dziewczyna, dopóki mu wytłumaczono, że jest chrześcijanką. Wtedy jego ojciec bardzo się rozgniewał. Rozkazał torturować Agnieszkę aż do wyrzeczenia się przez nią wiary. Niewiasta pozostała nieugięta. Poza tą postawą zaszło inne zjawisko. Cudowne znaki, które miały miejsce podczas tortur spowodowały nawrócenie 160 pogan. Pod koniec męczennicę wrzucono do ognia. Kiedy wyszła z niego cało, została zabita ciosem miecza w gardło.