To zdarza się bardzo rzadko. W samym centrum Ropczyc, niewielkiego miasta, w którym żyje ok. 25 tysięcy mieszkańców rozpościera się rezerwat przyrody „Szwajcaria Ropczycka” ochroną objęty został wąwóz lessowy z przyległym lasem. Wzgórze, które przecina znajduje się na wysokości 275 m n.p.m.
Cały rezerwat zajmuje 2,59 ha, a ściany wąwozu mają zróżnicowaną wysokość i sięgają kilkunastu metrów.
Czasami zwiedzający zastanawiają się czy rezerwat powinno nazywać się wąwozem, czy może to parów?
Wąwozy określane są jako suche doliny, które maja wąskie dno i mały spadek oraz strome, najczęściej urwiste zbocza. Lessowy wąwóz może ciągnąc się kilka kilometrów i osiąga głębokość od kilku do 100m. Wąwozy lessowe w Polsce osiągają zwykle długości kilkuset metrów i wysokość do 30m.
Kształtuje je erozyjna działalność wód spływających podczas deszczów i gdy na stokach gwałtownie topi się śnieg.
Etapy przemiany wąwozów:
Etap pierwszy. Najczęściej kształtują się dość płytkie doliny.
Etap drugi. W miejscu gdzie woda spada z największą siłą powstaje głębokie rozcięcie stoku lub nieckowatej doliny. Często pomaga w tym człowiek tworząc wzdłuż stoku drogi lub orząc pola. Taki wąwóz ma strome ściany i szybko się pogłębia. Wzdłuż wąwozu niszczą się urwiska, powstają podziemne kanały, które często się zapadają. Woda wymywa less. Powstaje tak zwany proces sufozyjny.
Etap trzeci. Dno wąwozu przestaje się pogłębiać, ale zbocza się obrywają, osuwają i wąwóz ciągle się poszerza. Powodują to wody, które okresowo płyną dnem wąwozu. Osuwający się less zbiera się u podnóża zbocza i powoduje, że przejścia między stromymi ścianami i dnem stają się łagodne.
Etap czwarty. Zbocza stają się coraz mniej strome, co powoduje, że zaczyna porastać je roślinność. Wąwóz staje się parowem.
Etapy przekształcania się wąwozu w parów ukazane są na poniższym rysunku.
A - akumulacja
O - odpadanie
S - spełzywanie
Z - zsuwanie, osuwanie, osiadanie
Sp - spłukiwanie
E - erozja
Często w wąwozach możemy, w różnych miejscach, spotkać różne etapy kształtowania się wąwozu.
Rezerwat uformowany jest z małozwięzłej skały lessowej. Przypomina glinę i dawniej nazywany był glinką nawianą. Składa się z bardzo drobniutkich ziarenek kwarcu w ilością 60-70% oraz 10-30% węglanu wapnia. Rozmiary ziaren, to przeważnie 0,02-0,05 mm. Najgrubsze pokłady skały lessowej znajdują się w Chinach i mają grubość nawet 300 m. W Europie najwyżej kilkadziesiąt metrów.
W Polsce spotkamy je na Lubelszczyźnie, w okolicach Sandomierza, Miechowa, Krakowa i na Dolnym Śląsku.
Zwiedzając wąwóz w Szwajcarii Ropczyckiej podziwiaj jego ukształtowanie, różnorodną roślinność
i osobliwości, których przykładem jest dąb zrośnięty z brzozą. Obserwuj różne gatunki ptaków.
Opracowano na podstawie:
„Ziemia” – B.Ferens, W.Goetel, T.Kopcewicz, K.Maślankiewicz, W.Szafer
http://sandomierskie1155.republika.pl/kraj/sandomierski/sandomierska_wawozy.htm
http://www.ropczyce.eu/nasze-miasto/szwajcaria-ropczycka/
Na podstawie podanych informacji i obserwacji w terenie odpowiedz na pytania:
UWAGA! Wyruszając do wąwozu koniecznie zabierz butelkę z wodą.
- Zacznij zwiedzanie od strony kościoła ( tak jak wskazują współrzędne) . Po prawej stronie znajduje się drewniany dom, a idąc w głąb, nad głową, po lewej stronie, zobaczysz blok mieszkalny. Oszacuj, czy nachylenie ścian wąwozu jest większe przy drewnianym domu czy pod blokiem?
- Jak sądzisz: Czy w Ropczycach oglądasz wąwóz, czy już parów?
- Przeczytaj opis oraz obejrzyj odłamki skały lessowej i oceń czy jest plastyczna, czy też bardziej sypka?
- Polej wodą suchy fragment skały lessowej. Oceń, czy skała nasiąka, czy też woda po niej łatwo spływa? Gdyby padał deszcz obserwuj nasiąkanie skały lessowej np. pod korzeniami.
UWAGA! Teren jest Rezerwatem Przyrody chroniony prawem. Poruszanie się po nim jest możliwe wyłącznie po wyznaczonych szalkach. W ostatnich dwóch zadaniach wykorzystaj skały w pobliżu deptaka. Nie odłupuj ich.
Zaloguj znalezienie skrytki i odpowiedzi wyślij na maila przez portal. Jeśli będą błędy w odpowiedzi skontaktuję się z Tobą celem wyjaśnień. Brak odpowiedzi po zalogowaniu będzie podstawą do usunięcia wpisu o zalogowaniu.
Będzie mi przyjemnie jeśli przyślesz swoje zdjęcia. Nieobowiązkowe.
This is very rare. In the center of Ropczyce, a small town where live around 25,000 citizens, there is the "Szwajcaria Ropczycka" nature reserve, a loess gorge with an adjacent forest being protected. The hill that it crosses is 275 m above sea level. The entire reserve covers 2.59 ha, and the walls of the ravine vary in height and reach several meters. Sometimes visitors wonder if the reservation should be called a ravine, or maybe an arroyo. The gorges are referred to as dry valleys that have a narrow bottom and small dip as well as steep, frequently precipitous slopes. Loess gorge can stretch several kilometers and reach a depth of a few to 100m. Loess ravines in Poland usually reach several hundred meters in length and up to 30 m high. They are shaped by the erosive activity of waters flowing down during rains and when snow rapidly melts on the slopes. Stages of gorges transformation:
First stage.Shallow valleys are most often formed.
Second stage. In the place where the water falls with the greatest force, a deep cut of the slope or a dripstone valley is created. Often a man helps in this by building roads or plowing the fields along the slope. Such a gorge has steep walls and quickly gets deeper. Along the ravine, cliffs are destroyed, underground channels are created, which often collapse. Water washes away loess. A so-called scouring process is created.
Third stage. The bottom of the gorge ceases to deepen, but the slopes break, slump and the ravine is constantly widening. This is caused by water that periodically flows along the bottom of the ravine. Falling loess gathers at the foot of the slope and makes the passages between the steep walls and the bottom become mild.
Stage four. The slopes become less and less steep, which means that vegetation begins to grow on them. The gorge becomes an arroyo.
The stages of transforming the gorge into the arroyo are shown in the figure below.
A - accumulation
O – falling off
S - creeping
Z – crawling, landslides, subsidence
Sp - flushing
E - erosion
Often, in ravines, we can meet different stages of ravine formation in various places. The reserve is formed from a small-scale loess rock. It is reminiscent of clay and was formerly called a clay compound created by the wind. It consists of very fine grains of quartz in the amount of 60-70% and 10-30% of calcium carbonate. The grain sizes are usually 0.02-0.05 mm. The thickest layers of loess rock are found in China and have a thickness of up to 300 m. In Europe, at most a few dozen meters. In Poland, we can see them in the Lublin Region, in the vicinity of Sandomierz, Miechów and Kraków and in Lower Silesia. Visiting the gorge in Szwajcaria Ropczycka, admire its shape, diverse vegetation and peculiarities, an example of which is an oak fused with a birch tree. Observe different bird species.
This is based on: "Earth" - B.Ferens, W.Goetel, T.Kopcewicz, K.Maślankiewicz, W.Szafer http://sandomierskie1155.republika.pl/kraj/sandomierski/sandomierska_wawozy.htm http://www.ropczyce.eu/nasze-miasto/szwajcaria-ropczycka/
Basing on the information provided and observations in the field, answer the following questions:
WARNING! When leaving for the george, necessarily take a bottle of water.
1. Begin the tour from the church side (as coordinates indicate). On the right side there is a wooden house, and going down , above your head, on your left, you will see a block of flats. Estimate if the lean of the ravine walls is greater at the wooden house or under the block?
2. What do you think: Are you watching a ravine or already an arrayo in Ropczyce?
3. Read the description and watch the shards of the loess rock and assess whether it is plastic or more loose?
4. Water the dry fragment of the loess rock with water. Evaluate whether the rock is soaked, or is the water easily draining? If it rains, watch the soaking of the loess rock, e.g. under the roots.
Attention! The area is a Nature Reserve protected by law. Moving is possible only on designated routes. In the last two tasks, use the rocks near the promenade. Do not split them off.
It would be my pleasure if you send me your photos. Optional.
