Deze multi langs een aantal historische plaatsen in Beetsterzwaag is gewijd aan Tinco Lycklama à Nijeholt (Beetsterzwaag, 1837 - Cannes, 1900) en is gelegd naar aanleiding van de expositie in de zomer van 2018 van voorwerpen en kunstschatten die hij gedurende zijn drie jaar durende ontdekkingsreis door het Midden-Oosten heeft verzameld. De expositie is gehouden van 8 juni tot en met 23 september in het Grietenijhuis in Beetsterzwaag (wp1) en werd op 13 juni officieel geopend door Arno Brok, commissaris der Koning in Friesland.
De multi is ca. 3 km lang en moet bij voorkeur gewandeld worden. Fietsen kan, maar niet overal. Op sommige delen moet met de fiets aan de hand worden gewandeld.
Bij de waypointlijst zijn de vragen kort samengevat. Om de vragen te begrijpen kan het handig zijn de uitgebreide omschrijving hieronder te volgen.
===+===+===
Jonkheer Tinco Lycklama à Nijholt werd geboren op 9 juli 1837 in het Lycklamahuis in Beetsterzwaag (Wp5) als zoon van Jan Anne Lycklama à Nijeholt en Ypkje Hillegonda van Eysinga. Hij groeide hier op als oudste in een gereformeerd gezin van zeven kinderen.Vader Jan was burgemeester van Opsterland. Hij resideerde in het gemeentehuis, voorheen grietenijhuis aan de Hoofdstraat op nummer 17 (wp1).
Vanaf 1856 studeerde Tinco rechten aan de universiteit van Groningen. In 1861 vertrok hij naar Parijs om daar te gaan studeren, vooral aan de Ecole des langues Orientales. Hier vatte hij het plan voor zijn ontdekkingsreis op.
Het Lycklamahuis
Toen Tinco 28 jaar oud was ondernam hij deze reis waardoor hij later beroemd is geworden. Een persoonlijke ontdekkingsreis vanuit Parijs, door Rusland, via de Kaukasus naar het Midden-Oosten. Hij reisde ruim drie jaar en verzamelde een unieke collectie schilderijen en voorwerpen. Onder invloed van alles wat hij daar meemaakte bekeerde hij zich tot het rooms-katholieke geloof. `Met de collectie richtte hij na terugkomst in Beetsterzwaag een museum in in het Eysingahuis dat hij van zijn jong gestorven moeder had geërfd.
Het Eysingahuis
In 1877 besloot hij Beetsterzwaag te verlaten en zich in Cannes te vestigen. Zijn gehele collectie schonk hij aan het stadsbestuur. Hieruit is het huidige stadsmuseum van Cannes voortgekomen. Het is deze collectie die deze zomer in Beetsterzwaag wordt tentoongesteld in het Grietenijhuis (wp1) en ter ere waarvan deze multi is gemaakt. De aanleiding om dat juist deze zomer (2018) te doen is dat Leeuwarden dit jaar Culturele Hoofdstad van Europa is. Beetsterzwaag heeft daarom haar Hoofdstraat uitgeroepen tot culturele hoofdstraat.
Het Grietenijhuis
===+===+===
De wandeling:
De wandeling voert u langs historische punten in Beetsterzwaag die in meer of mindere mate verband houden met Tinco Lycklama à Nijeholt. Omdat bij de diverse waypoints zelf weinig informatie over Tinco te vinden is gaan de vragen niet direct over hem maar wel over de situatie bij de waypoints zelf.
Vanaf het parkeercoördinaat loopt u voor de supermarkt langs en dan via een steegje naar de Hoofdstraat. Tegenover het steegje vindt u waypoint 1, het Grietenijhuis (N 53° 3.562' E 6° 4.513'). Voordat in Friesland het ambt van burgemeester werd ingevoerd (gemeentewet van Thorbecke, 1851) werden gemeentes geleid door een Grietman. Deze was zowel burgervader als rechter. In 1853 werd Jan Anne Lycklama à Nijeholt, de vader van Tinco, benoemd tot burgemeester van Opsterland. Hij resideerde hier.
Links van de voordeur hangt een schildje. Stapeltel de tekst op dit schildje. Dit is A.
Wandel door naar waypoint 2 (N 53° 3.615' E 6° 4.474'). De oude Hervormde kerk van Beetsterzwaag. Deze kerk is gebouwd in 1803 en verving de oude, inmiddels bouwvallige Middeleeuwse kerk. Tinco komt uit een gereformeerd nest maar bekeerde zich door zijn ervaringen in het Midden-Oosten tot het katholicisme. Toen in de 19e eeuw de kerk te klein werd voor de groeiende gemeenschap heeft zijn vader Jan Anne een tweetal voorstellen gedaan voor uitbreiding van de kerk. Die haalden het niet omdat dat ten koste van de graven op het kerkhof zou gaan. Toen is in Oud Beets de Adelskerk gebouwd. Deze bestaat inmiddels niet meer.
De Adelskerk en de Dorpskerk
Links van de ingang van de kerk hangt een plaquette die herinnert aan de gesneuvelden van WO2. Hierop hebben drie woorden een gouden achtergrond. Stapeltel deze drie woorden. Dit is B.
Wandel nu door naar waypoint 3 (N 53° 3.638' E 6° 4.741'). De straat waar je doorheen loopt herinnert aan het oude kerkepad die drie kerken met elkaar verbond: de Adelskerk in Oud Beets, de dorpskerk en de Hyppolytuskerk in Kortehemmen. De later gebouwde Ontmoetingskerk in het centrum van Beetsterzwaag ligt weliswaar niet aan dit pad maar wel min of meer op deze route.
Aangekomen bij wp3 staat u bij een van de ingangen van de overtuin van het Lycklamahuis, tevens ingang van de Tropische Kas. Het Lycklamahuis werd in 1835 eigendom van de familie Lycklama. De eerste kassen, een druivenkas en een bloemenkas, werden gebouwd in 1869.
De druivenkas heeft een specifieke vorm en is daarnaar vernoemd. Hoe heet deze kas? Tel het aantal letters. Dit is C.
Als het hek open is kunt u hiervandaan uw weg vervolgen naar wp5. Als het hek dicht is gaat u via wp4 (N 53° 3.602' E 6° 4.802').
U bent aangekomen bij wp5 (N 53° 3.539' E 6° 4.749'): het Lycklamahuis, tegenwoordig in gebruik als trouwzaal en vergaderzaal van het gemeentebestuur. Het huis is in 1824 gebouwd in opdracht van jonkvrouwe Catharina Johanna Aebinga van Humalda. Zij overleed in 1835 en de kleindochters van haar zuster erfden haar bezit. Een van deze kleindochters was jonkvrouwe Ypkjen Hillegonda van Eysinga. Zij trouwde in 1836 met Jan Anne van Lycklama en werd zo de moeder van Tinco. Het huis kwam door dit huwelijk in handen van de familie Lycklama en werd omgedoopt tot Lycklamahuis.
Boven de ingang hangt een balkon met een smeedijzeren balustrade. Hoeveel rozetten hebben er oorspronkelijk op dit hekwerk gezeten? Dit is D.
U wandelt verder door de achtertuin van het Lycklamahuis en arriveert bij wp6 (N 53° 3.489' E 6° 4.812'): de notariskoepel. Dit tuinhuis is in 1902 gebouwd in opdracht van Sybrandus Fockema Andreae. Het stond oorspronkelijk in de achtertuin van het Andreaehuis dat na het overlijden van de ouders van Sybrandus verhuurd werd. Hijzelf was hoogleraar in Leiden en wilde in de dagen dat hij in Beetsterzwaag was een plek hebben waar hij ongestoord kon werken. De vader van Sybrandus was notaris. Vermoed wordt dat Sybrandus met de naam Notariskoepel zijn vader heeft willen eren. Tegenwoordig maken de koepel en de tuin deel uit van de achtertuin van het Lycklamahuis.
De ramen in de deuren van de notariskoepel en in het kozijn erboven zijn verdeeld in kleine ruitjes. Hoeveel ruitjes tel je in één deur? Dit getal is E.
U kunt nu via verschillende routes door de achtertuin naar wp 7 (N 53° 3.426' E 6° 4.751') wandelen. Hier vindt u een kunstwerk. Zoek de juiste foto bij dit kunstwerk. Het getal in de foto is F.
Selecteer de juiste foto bij wp 7
Bij WP 8(N 53° 3.352' E 6° 4.659') begint een pad door een stukje bos. Dit restant van het bosperceel dat indertijd achter het Eysingahuis (wp11) lag wordt in de volksmond Tinco's bosje genoemd. De straatnaam Boslaan herinnert hier nog aan. Het pad komt uit in de Lycklama à Nijeholtlaan bij wp 9 (N 53° 3.354' E 6° 4.562'). Hier staat een lantaarnpaal. Tel de cijfers van het nummer van deze paal op. De uitkomst is G.
Via de Lycklama à Nijeholtlaan en de Molenlaan loopt u naar wp10 (N 53° 3.551' E 6° 4.637'). U komt hierbij langs de achterzijde van het Eysingahuis. Het huis wordt nu particulier bewoond. Respecteer dit en ga niet de tuin in.
Achterzijde Eysingahuis
Op WP10 is van 1930 tot 1951 het postkantoor van Beetsterzwaag gevestigd geweest. De voordeur en de brievenbus herinneren daaraan. De voordeur is nu deel van de muur geworden, de brievenbus wordt gebruikt door de bewoners van het pand voor de post die ze ontvangen. Het huis heeft twee adressen, één aan de Hoofdstraat en één aan de Boslaan.
Wat is het huisnummer van dit voormalige Postkantoor aan de Boslaan? Dit is H.
U vervolgt uw tocht naar wp 11, het Eysingahuis (N 53° 3.555' E 6° 4.571'). Het pand aan de Hoofdstraat 46 bestaat al sinds de 17e eeuw. Toen was het bekend als het Hemmingahuis of de Hemmingastate en is als zodanig in de Schotanusatlas van 1718 te vinden. Het werd bewoond door Ayso Hemminga, mederechter van Opsterland.
Het huis vererfde aan zijn kleinzoon Ayso van Boelens, die er woonde met zijn vrouw Rinske Lyklama à Nijeholt. Vervolgens werd het bewoond door de kleindochter van Ayso van Boelens, barones van Lynden. Deze was getrouwd met Jhr. Binnert Philip van Eysinga. Hier ontstaat de naam Eysingahuis. Dan vererft het huis aan Jkvr. Ypkjen Hillegonda van Eysinga, achterkleindochter van Ayso van Boelens. Zij was getrouwd met Jan Anne Lycklama à Nijeholt en zij waren de ouders van Tinco. Zij woonden echter niet hier maar in het Lycklamahuis (wp5, Hoofdstraat 80). Na het overlijden van Jkvr. van Eysinga erft Tinco het huis. Hij woont er na zijn terugkeer uit de Oriënt enige jaren voordat hij definitief naar Cannes vertrekt. Daarna is het huis artsenpraktijk geworden, onder andere bewoond door Jan Jacob Slauerhoff die hier enige jaren als waarnemend arts werkzaam is, politiebureau en galerie. Momenteel wordt het weer particulier bewoond.
Op de gevel van het pand vindt u een grijs bordje met een dichtregel erop? Aan wie is deze dichtregel opgedragen? Stapeltel de genoemde initialen. Dit is K.
U kunt nu doorlopen naar wp 12 (N 53° 3.557' E 6° 4.412') alwaar u twee bankjes treft. Hier kunt u het benodigde rekenwerk verrichten als de weersomstandigheden dat toelaten. Anders zult u zelf een goede plek moeten zoeken. U hoeft wp12 niet aan te doen om tot de oplossing van deze multi te komen.
U vindt de cache op N53 03.UVW E006 04.XYZ
UVW = (E*G*K) +((A+D)*B)
X=(C-H)/F
Y=H
Z=F+H