Aan de monding van het Zwarte Water lag vroeger een schiereilandje in de Zuiderzee waarop een lichtwachterswoning stond; Kraggenburg.
Het Zwarte Water was een belangrijke scheepvaartroute voor de stad Zwolle. Rond 1840 hadden schepen met grote diepgang last van de ondiepte die door verzanding aan de monding van het Zwarte Water ontstond. Zwolle wilde uitgroeien tot een belangrijke zeehaven waar ook grote schepen konden aanmeren. De verbinding van het Zwarte Water naar de Zuiderzee was daarbij cruciaal, omdat de stad (in tegenstelling tot Kampen) niet aan de IJssel lag.
Ter verbetering van de scheepvaartroute werd in 1843 een prijsvraag uitgeschreven. De heer van Diggelen bedacht een plan waarbij twee strekdammen 6 kilometer de Zuiderzee zouden inlopen. In 1845 begon men met de aanleg van de dammen.
De basis voor de strekdammen bestond uit kraggen; aan elkaar gegroeide matten van laagveen. De kraggen werden uit het gebied rond Giethoorn aangevoerd en verzwaard met basaltblokken. Aan het einde van de zuidelijke strekdam werd een lichtwachterswoning gebouwd en een haven aangelegd die plaats bood aan 70 schepen.
|
De woning van hout kwam op een terp van basaltblokken te staan die 4,5 meter boven N.A.P. lag. Naast het huis stond een lichtopstand met wit licht, zodat schippers konden zien wanneer zij de strekdammen binnen konden varen.
Bij hoog water stonden de strekdammen onder water en brandde er een rood licht. Als het mistig was klonk er constant een mistbel die bij het huis stond. De lichtwachter die in 1848 met zijn gezin op Kraggenburg kwam wonen,
ontstak de lichten op de strekdammen.
|
 |
Daarnaast inde hij het liggeld dat schippers moesten betalen als zij bij slecht weer in de haven aanmeerden en moest hij tol heffen op de passerende zeeschepen. Eind 19de eeuw nam Rijkswaterstaat het werk van de lichtwachter over. De tol werd afgeschaft en er werd een nieuwe woning gebouwd van steen.
Bij het droogmaken van de Noordoostpolder werd het schiereilandje opgeslokt door het land. Een deel van de oude strekdam is op het land bewaard gebleven. Op de bodem van het Zwarte Meer liggen de verdere restanten van de voormalige verbindingsweg naar de terp. Als het water in het Zwarte Meer rustig is, zijn er enkele restanten van de strekdam te zien. Bij het ontstaan van het dorp Kraggenburg, kreeg de plek met de lichtwachterswoning de naam Oud-Kraggenburg. Het huis is in particulier bezit gekomen en werd in 1968 een Rijksmonument.
De cache
We hebben deze cache mogen plaatsen op privéterrein. Daarom vragen wij u om deze regels in acht te nemen bij het bezoeken van de cache:
- Parkeer bij het aangegeven coördinaat, na een wandeling of met de fiets is de cache te benaderen.
- Volg het fietspad tot het aangegeven referentiepunt.
- Bij het referentiepunt mag u het privéterrein betreden. Doe dat ook alleen vanaf het referentiepunt.