Przed II wojną światową na placu przy ulicy Lipowej 9 znajdowały się boiska Akademickiego Związku Sportowego; organizowano tam również wystawy rolnicze (których gościem był m.in. prezydent RP Ignacy Mościcki) czy pokazy cyrkowe.
Na przełomie 1393 i 1940 roku plac ten, podobnie jak sąsiadująca z nim parcelę o adresie Lipowa 7 zaczęto adaptować na obóz - wybudowano pierwsze baraki, w których umieszczono warsztaty, jak również kwatery dla więźniów.
Południową granicę obozu stanowił mur cmentarza, zaś od północy kamienice przy ulicy Marii Skłodowskiej-Curie, przemianowanej na Reinhard Heydrich Straße.
Na początku 1941 roku obóz został przejęty przez spółkę Deutsche Ausrüstungswerke (Niemieckie Zakłady Zaopatrzenia, DAW), która rozbudowała kompleks i podzieliła na dwie części: produkcyjną i mieszkalną. W pierwszej zlokalizowano warsztaty, magazyny, stajnię, administrację obozową oraz koszary SS, zaś w drugiej zakwaterowano więźniów. Obóz otoczono drutem kolczastym i drewnianym płotem, zaś wokół części mieszkaniowej ustawiono dodatkowo kilka wież wartowniczych
Od momentu powstania obóz przy ulicy Lipowej spełniał kilka zasadniczych funkcji; dla więźniów polskich i żydowskich był obozem pracy i obozem karnym. Dla Żydów był również punktem zbornym, skąd prowadzono robotników na inne placówki pracy, a także obozem przejściowym. W przypadku niektórych transportów przeprowadzano na terenie obozu selekcje, pozostawiając jedynie osoby zdolne do pracy, zaś pozostałych kierowano do innych obozów.
Od początku funkcjonowania obozu warunki w nim panujące były bardzo ciężkie. Jeńcy zostali zakwaterowani w pięciu barakach, których stan techniczny pozostawiał wiele do życzenia. Trudne warunki pracy, sanitarno-higieniczne, jak również aprowizacyjne stosunkowo szybko przyczyniły się do pogorszenia kondycji jeńców. W grudniu 1941 roku w obozie wybuchła epidemia tyfusu, który został przywleczony przez jeńców żydowskich oddelegowanych do pracy w KL Lublin, gdzie zarazili się od jeńców sowieckich.
Trzeciego listopada 1943 roku obóz przy ulicy Lipowej został otoczony przez SS-manów. Jeńców zrewidowano, a następnie ustawiono w kolumny i wyprowadzono. Akcja zaskoczyła jeńców, którzy na skutek jej szybkiego przebiegu, nie zdołali stawić oporu pomimo dysponowania ukrytą bronią. Podczas przemarszu zdarzały się próby ucieczki, które w większości przypadków zakończyły się niepowodzeniem. Najprawdopodobniej do udanej ucieczki kilkunastu jeńców doszło w okolicy ulicy Fabrycznej, lecz większość uciekinierów SS-mani zastrzelili. W trakcie przemarszu ciała były zbierane na wóz i odwożone do KL Lublin. Do obozu koncentracyjnego przypędzono ostatecznie około 2500 jeńców, których ulokowano na polu V, skąd byli pędzeni do rowów egzekucyjnych. Tego dnia, w ramach akcji „Erntefest” (Dożynki) na Majdanku rozstrzelano około 18 000 osób (w tym ponad 2000 więźniów z obozu na Lipowej).
Na skutek wymordowania więźniów żydowskich, obóz został pozbawiony siły roboczej. Wpłynęło to na wstrzymanie produkcji, ale jednocześnie nie anulowano zawartych wcześniej umów, co wymusiło realizację zobowiązań. Przystąpiono tym samym do reorganizacji zakładów DAW w całym GG. Na terenie Lublina reaktywowano jedynie warsztaty zlokalizowane w obozie przy ulicy Lipowej 7, przekształcając obóz w filię KL Lublin. Planowano zatrudnić w nim 250 fachowców oraz 1500 robotników niewykwalifikowanych. Pierwsze transporty więźniów, stanowiące siłę roboczą dla reaktywowanego obozu, skierowano pod koniec stycznia 1944 roku z obozów w Sachsenhausen, Dachau i Buchenwaldzie. Wielu spośród nowo przybyłych więźniów było Francuzami.
W obozie produkowano wyroby z drewna i metalu, jak również kosze na granaty, zaś panujące w obozie warunki były stosunkowo dobre. Więźniowie mogli otrzymywać korespondencję, przestrzegano ustalonego czasu pracy, a SS-mani sporadycznie zachowywali się brutalnie.
Ewakuację obozu rozpoczęto pod koniec marca 1944 roku na skutek szybko postępującej ofensywy Armii Czerwonej. Ostatnią grupę więźniów wywieziono do KL Auschwitz już w trakcie szturmu wojsk radzieckich na miasto.
Wycofujący się z Lublina Niemcy nie zdążyli zniszczyć zabudowy obozowej. Pozostawiona infrastruktura była przez kilkanaście lat po wojnie wykorzystywana początkowo przez Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego, a następnie wojsko polskie. Po likwidacji jednostki wojskowej w latach 60. baraki służyły do celów handlowych. Na początku lat 90. na skutek pożaru część z nich spłonęła, zaś pozostałe zostały rozebrane.
Ja - kiedy przyjechałem do Lublina blisko 15 lat temu pamiętam właśnie pusty plac w środku miasta, w stosunku do którego nikt nie miał pomysłu - ze względu na pamięć miejsca.
W 2007 roku na terenie poobozowym powstało centrum handlowo-rozrywkowe, wybudowane przez izraelską firmę, która obiecała upamiętnić ofiary obozu, z których co najmniej kilkaset zmarło bądź zginęło właśnie przy ulicy Lipowej. firma budująca centrum handlowe zdecydowała się na upamiętnienie w postaci tablicy w trzech językach, wmurowanej w narożnik budynku. Po trwających ponad rok dyskusjach dotyczących treści napisu, tablice ostateczne odsłonięto w roku 2008.
Skrytka to dość typowy multak offsetowy, zaczynający się w miejscu upamiętnienia, zaś finał ukryty jest w sposób dość bezczelny (stąd nazwa kesza).
Kordy prowadzą Cię na miejsce, gdzie wiszą tablice upamiętniające więźniów obozu przy Lipowej. Na tablicy w języku polskim odnajdź liczbę więźniów, którą zmuszano do pracy w 1944. Jest to liczba A. Policz liczbę wierszy na tej tablicy – to B.
Podziel A przez B - to C
Kesz znajduje się w odległości C metrów na azymucie 5*C+B-2 stopni.
Weź coś do pisania
Cache is a simple offset cache. On the plaque read the number of prisoners held here in 1944. That's A.
Count number of verses on the plaque in English. That's B.
Divide A by B - this is C.
The cache is located C meters at angle of 5*C+B-2 degrees. Good luck.
Bring your own pen!