SK:
Uprostred európskeho kontinentu je krajina, ktorej hornatý vzhľad nadchne srdce každého turistu. Skutočnou dominantou Slovenska sú Karpaty, ktoré ovplyvnili historický a kultúrny vývoj tejto krajiny. Dotkli sa aj môjho srdca, takže som sa začala o ne viac zaujímať. Na mieste, ktoré som navštívila, som našla krásny odkryv s ukážkou karpatského flyšu.
Karpatský flyš - rad striedajúcich naukladaných vrstiev sedimentárnej horniny morského pôvodu, skladajúci sa z lavíc a vrstiev premenených zlepencov, pieskovcov, ílu a ílovcov, v menšej miere vápencov. Bol vytvorený na dne morí ako výsledok tzv. gravitačných tokov, ktoré vyjadrujú spôsob jeho vzniku.
Vrstvy flyšu sú charakteristické nahromadením hrubého materiálu v dolnej vrstve a postupným prechodom do materiálu jemnejšieho, až do ílovitých sedimentov v stropnej vrstve.
Proces tvorby karpatského flyšu trval mnoho miliónov rokov. Napríklad oblasť dnešných Beskýd bola pokrytá vodami pobrežného oceán Tetydy. Na dne oceán sa usádzal vo forme charakteristických vrstiev z materiálu prinášaného vodami poblízkych ľadovcov. Pri postupnom uzatváraní sedimentačného bazéna a pohlcovaní oceánskej kôry sa sedimenty odliepajú od podkladu a nasúvajú na seba. Stláčanie má za následok ich presunutie na predpoli. Tieto pohyby na veľké vzdialenosti sa nazývajú príkrovy.
Z karpatského flyšu sú vytvorené doliny obklopujúce Tatry ( Orava, Podhalie, Zakopané, Gubalowka, ale taktiež Liptov a Spiš )
Na mieste, kde sa nachádzate, je dokonalá ukážka tohto geologického procesu. Dá sa jasne vidieť nahromadenie hrubého horninového materiálu v dolných vrstvách a jeho postupné premeny na jemnejší a menší materiál až po íly. Skameneliny sú zriedkavé a sú zastúpené predovšetkým mikrofaunou (napr. Foraminifera) a početnými stopami fosílií.
úlohy:
1) Aké typy vrstvenia tu možno pozorovať? Koľko ich vidíte?
2) Zadajte hrúbku označenej skaly a napíšte akej je farby.?
3) Odhadnite tvrdosť týchto usadenín. Môžu byť poškriabané nehom alebo kovom?
4) V ktorom období vznikli tieto horniny?
5) Prípadne môžete pripojiť fotku – nepovinné.
Po odoslaní odpovedí na vyššie uvedené otázky na email v mojom profile môžete logovať. Pri absencii odpovedí a hrubých chýb v ich obsahu Vás budem kontaktovať a Váš log vymažem. Veľa šťastia a príjemný odlov.
https://www.szkolnictwo.pl/szukaj,Flisz_karpacki
http://www.beskidsadecki.eu/index.php?id=geologia
PL:
W samym środku kontynentu europejskiego znajduje się kraj, którego górzysty krajobraz porusza serce każdego turysty. Prawdziwą atrakcją Słowacji są Karpaty, góry, które wpływały na historyczny i kulturalny rozwój tego kraju. Poruszyły także i moje serce więc zagłębiłam się w ich powstanie. W miejscu, który odwiedziłam znalazłam piękne odsłonięcie a bohaterem był flisz karpacki.
Flisz karpacki – to seria naprzemianległych ułożonych warstw skał osadowych morskiego pochodzenia, składająca się z ławic i warstw na przemian zlepieńców, piaskowców, mułowców i iłowców, rzadziej rogowców i margli. Powstał na dnie mórz na wskutek działalności tzw. prądów zawiesinowych, które doprowadziły do charakterystycznego uwarstwienia.
Uwarstwienie fliszu charakteryzuje się nagromadzeniem grubego materiału skalnego w obrębie spągu warstwy i stopniowe przechodzenie w materiał coraz drobniejszy, aż do osadów ilastych w obrębie stropu danej warstwy.
Proces powstawania fliszu karpackiego trwał wiele milionów lat. Teren dzisiejszych np. Beskidów przykrywały wody przybrzeżnego oceanu Tetyda. Działo się to już podczas mezozoiku. Na dnie oceanu osadzał się, w formie charakterystycznych warstw, materiał znoszony przez wody z pobliskiego lądu. Okres gromadzenia materiału obejmował kredę i paleogen. Później nagromadzony przeobrażony osad skalny uległ sfałdowaniu, nasunięciu ku północnemu zachodowi, północy, północnemu wschodowi i wschodowi w formie płaszczowin i wypiętrzeniu. Proces fałdowania i wypiętrzania skał miał miejsce na przełomie paleogenu i neogenu.
Z fliszu karpackiego zbudowane są Karpaty Zewnętrzne (zwane też fliszowymi). Osadami fliszowymi wypełnione są także doliny otaczające Tatry ( Orawa , Podhale wraz z Kotliną Zakopiańską i Gubałówką – tzw. flisz podhalański – oraz Liptów i Spisz).
W miejscu w którym się znajdujesz doskonale został przedstawiony ten proces geologiczny. Dobrze widać nagromadzenie u dołu grubego materiału skalnego i jego stopniowe przeobrażenie w materiał coraz drobniejszy, aż do osadów ilastych. Skamieniałości fliszowe należą do rzadkości i są reprezentowane przede wszystkim przez mikrofaunę (np. otwornice) i bardzo liczne miejscami skamieniałości śladowe.
Po wysłaniu na mój profil odpowiedzi na powyższe pytania można śmiało logować skrytkę. W przypadku braku wiadomości oraz przy rażących błędach w ich treści logi będą kasowane. Powodzenia i miłego podziwiania.
Zadania:
- Jakie rodzaje uwarstwienia można tu zaobserwować? Ile ich widzisz?
- Podaj miąższość zaznaczonej skały i napisz jaki ma kolor?
- Oszacuj twardość tych osadów. Czy można je zarysować paznokciem lub czymś metalowym?
- Oszacuj na podstawie listingu wiek i okres powstania tych skał.
- Opcjonalnie możesz dołączyć zdjęcie.
https://www.szkolnictwo.pl/szukaj,Flisz_karpacki
http://www.beskidsadecki.eu/index.php?id=geologia
ENG:
In the middle of the European continent is a country whose mountainous landscape moves the heart of every tourist. The real attraction of Slovakia is the Carpathian mountains, which influenced the historical and cultural development of this country. They also touched my heart so I delved into their uprising. In the place that I visited, I found a beautiful unveiling and the hero was the Carpathian flysch.
Carpathian flysch - is a series of alternating arranged layers of sedimentary rocks of marine origin, consisting of schools and layers alternating conglomerates, sandstones, siltstones and claystones, less often hornbeam and marl. It was created at the bottom of the seas as a result of the so-called suspension currents that have led to characteristic stratification.
Layering of the flysch is characterized by the accumulation of coarse rock material in the bottom of the layer and the gradual transition into finer and smaller material, up to the clay sediments within the roof of the given layer.
The process of Carpathian flysch formation took many millions of years. The area of present-day Beskids, for example, was covered by the waters of the Tetyda coastal sea. At its bottom was deposited, in the form of characteristic layers, material sustained by water from the nearby land. Later, the accumulated transformed rock deposit collapsed, pushed north-west, north, north-east and east in the form of mantles and uplift.
Carpathian flyschs are built from the Carpathian flysch (also referred to as flysch). The flysch sediments are also filled with the valleys surrounding the Tatra Mountains (Orawa, Podhale along with the Zakopianska Basin and Gubałówka - the so-called Podhalański flysch - and Liptów and Spisz).
In the place where you are perfectly presented this geological process. One can clearly see the accumulation of coarse rock material at the bottom and its gradual transformation into a finer and smaller material, up to the clay sediments. Fossil fossils are rare and are represented primarily by microfauna (eg foraminifera) and numerous traces of fossils.
Works:
1) What kinds of stratification can be observed here? How many do you see them?
2) Enter the thickness of the marked rock and write what is the color?
3) Estimate the hardness of these deposits. Can they be scratched with a fingernail or metal?
4) Estimate the age and period of the formation of these rocks.
5) Optionally you can attach a photo
After sending the answers to the above questions to my profile, you can safely log in the box. In the absence of messages and with gross errors in their contents, the logs will be deleted. Good luck and nice admiration.
https://www.szkolnictwo.pl/szukaj,Flisz_karpacki
http://www.beskidsadecki.eu/index.php?id=geologia