ur. 1165/1170, zm. 19 III 1238
okres panowania (Kraków): 1231 - 1238
Otrzymał on przydomek Henryk Brodaty z tego powodu, ponieważ od chwili, gdy za zachętą swej żony, świętej Jadwigi, zaczął żyć w celibacie, zapuścił brodę na wzór braci (konwersów) i porzuciwszy wspaniałe stroje błyszczące złotem i purpurą, nosił szaty wełniane i skromne.
Kronika Jana Długosza
Założyciel dynastii Henryków Śląskich, syn Bolesława Wysockiego. W początkach lat 30. XIII wieku był najpotężniejszym z polskich książąt – władał Śląskiem, Małopolską i Wielkopolską. Brodaty miał nadzieję na uzyskanie korony z rąk cesarza dla siebie i dla syna, jednak nie zdążył osiągnąć swoich celów. Umarł w 1238 roku.
Ciekawostka:
23 (lub 24) listopada 1227 roku pod Gąsawą Pomorzanie zaatakowali obóz Leszka Białego i Henryka Brodatego. Książęta przebywali wówczas w łaźni. Leszek zdołał dosiąść konia i uciec - został zabity w pobliżu wsi Marcinkowo - a na bezbronnego księcia Henryka posypały się ciosy napastników. Na szczęście, rycerz Peregryn z Wezenborga własnym ciałem zasłonił leżącego już księcia i upadając nakrył go sobą. Obydwaj zostali uznani za martwych i dzięki temu Henryk Brodaty, chociaż ciężko ranny, uratował życie.
Ważniejsze daty:
1190/1192
-Małżeństwo z Jadwigą, córką Bertolda III, hrabiego von Diessen-Andechs, księcia Meranii.
1201
-(7/8 XII) Śmierć Bolesława Wysokiego. Henryk przejmuje władzę w dzielnicy wrocławskiej i opolskiej.
1201/1202
-Opanowanie dzielnicy opolskiej przez Mieszka Laskonogiego.
1202
-(/25 XI) Układ pokojowy z Mieszkiem Laskonogim. Henryk zrzeka się ziemi opolskiej na rzecz Mieszka (z wyjątkiem terenów nad Stobrawą, pomiędzy Olesnem i Kluczborkiem) i wypłaca stryjowi 1000 grzywien srebra. (25 XI) Papież Innocenty III zatwierdza układ pokojowy.
ok. 1203/1205
-Przekazanie ziemi lubuskiej na rzecz Władysława Laskonogiego, w zamian za ziemię kaliską.
1207
-(/20 X) Wydzielenie ziemi kaliskiej Władysławowi Odonicowi.
1208
-(25 XII) Zjazd z Władysławem Laskonogim i Władysławem Odonicem w Głogowie, podczas uroczystości chrzcielnych najmłodszego syna (Władysława?).
1209
-(III) Konrad, margrabia Łużyc odbija Lubusz od Władysława Laskonogiego.
1210
-(6 V) Śmierć margrabiego Łużyc, Konrada.
-(VIII 1210/III 1211) Henryk zajmuje ziemię lubuską i część Dolnych Łużyc (z Gubinem). Przekazanie synowi Konradowi rządów namiestniczych na zdobytych terytoriach (?).
-Starania księcia Śląska (prawdopodobnie Mieszka Laskonogiego) w Rzymie o odnowienie senioratu.
(9 VI) Papież Innocenty III wydaje bullę nakazującą przestrzeganie zasady senioratu (tzw. bulla Significavit nobis).
-(29 VII) Synod i zjazd książąt piastowskich w Borzykowej.
1211
-Lokacja Złotoryi na prawie magdeburskim.
1217
-Zjazd z Leszkiem Białym i Władysławem Laskonogim w Dankowie.
-Złożenie u papieża Honoriusza III skargi na Władysława Odonica w sprawie zwrotu Kalisza.
-Lokacja Lwówka Śląskiego na prawie magdeburskim.
1218
-Układ z Władysławem Laskonogim w Sądowlu. Henryk przekazuje ziemię lubuską Władysławowi we władanie dożywotnie.
-(9 V) Zatwierdzenie układu sądowelskiego przez papieża Honoriusza III.
-Ponowienie skargi u papieża o zwrot Kalisza.
1221
-(20 IV) Papież Honoriusz III zatwierdza plan krucjaty pruskiej.
1221/1223
-Lokacja Nysy na prawie flamandzkim.
ok. 1222
-Dopuszczenie do współrządów syna Henryka.
1222
-Lokacja Głuchołazów na prawie magdeburskim.
-(lato/VIII) Wyprawa chrystianizacyjna do Prus. (5 VIII) Wiec w Lonyz. Odbudowanie grodu w Chełmnie i obsadzenie go śląską załogą.
1222/1223
-Zdobycie i odbudowanie zniszczonego zamku w Kwidzynie.
1223
-(VII-VIII) Kolejna wyprawa chrystianizacyjna do Prus. (VII 1223) Krzyżowcy organizują "stróżę", której zadaniem jest obrona ziem polskich przed najazdami pruskimi. (6 VIII) Wiec w Wierdzelewie.
-Lokacja Ujazdu na prawie magdeburskim.
1223-1227
-Spór z biskupem wrocławskim Wawrzyńcem o dziesięciny. (1225) Henryk składa skargę na biskupa do papieża Honoriusza III. (2 III 1226) Papież Honoriusz III wyznacza komisję rozjemczą. (1227) Ugoda Henryka z biskupem Wawrzyńcem. Biskupstwo wrocławskie uzyskuje zgodę Henryka na obciążenie dziesięciną mieszkańców terenów leśnych, ludzi wolnych oraz dochodów książęcych z kopalni złota, w zamian za ustalenie niewysokich ryczałtów dla mieszkańców nowo lokowanych miejscowości.
1224/1225
-Prusowie zdobywają i niszczą "stróżę" wzniesioną w roku 1223 podczas wyprawy krzyżowej.
1225
-(VII/16 VIII) Ponowna utrata ziemi lubuskiej przez Władysława Laskonogiego (na rzecz Ludwika turyńskiego). Władysław Odonic zajmuje część ziemi lubuskiej (tereny na północ od dolnej Warty i Odry).
-(VIII) Henryk wkracza zbrojnie do Krakowa (wspierany przez wojska Kazimierza I opolskiego). Odwrót Henryka z Małopolski (spowodowany najazdem Ludwika, landgrafa turyńskiego na Lubusz). Układ nad Dłubnią z Leszkiem Białym. Henryk zrzeka się pretensji do Krakowa.
1227
-(XI) Wiec książęcy w Gąsawie. (23/24 XI) Leszek Biały zostaje zamordowany. Uniezależnienie się Pomorza Gdańskiego od książąt polskich. Zanik formalnych pozostałości pryncypatu. Henryk zostaje zraniony przez zamachowców.
1228
-(V/VIII) Przejęcie władzy namiestniczej (?) w Krakowie z nadania Władysława Laskonogiego.
-(VI-VII) Nieudany najazd Konrada mazowieckiego na ziemię krakowską. (VII) Zwycięstwa nad wojskami Konrada w bitwach pod Skałą, Wrocieryżem nad Mierzawą i Międzyborzem (k. Opoczna).
1229
-(zima/wiosna) Zjazd w Spytkowicach (k. Zatora). Henryk zostaje pojmany przez ludzi Konrada i uprowadzony do Płocka.
-(lato) Zagon wojsk ruskich i mazowieckich pustoszy ziemię wrocławską (m.in. Milicz i Starogród).
-Grzymisława z synem Bolesławem wycofuje się do Wiślicy, a Konrad zajmuje ziemię sandomierską i łęczycko-sieradzką.
-Do Płocka przybywa żona Henryka, Jadwiga. Uwolnienie Henryka (za cenę rezygnacji z pretensji do Krakowa). Henryk wysyła do papieża Grzegorza IX prośbę o zwolnienie z przyrzeczeń złożonych w niewoli pod przymusem.
-Początek wojny o ziemię lubuską z Ludwikiem turyńskim.
1229/1230
-(13 V) Śmierć Kazimierza I opolskiego. Henryk wraz z księżną Wiolą, wdową po Kazimierzu obejmuje rządy opiekuńcze na Opolszczyźnie. Osadzenie Władysława Laskonogiego w Raciborzu.
1230
-(5 I) Układ z biskupem wrocławskim Wawrzyńcem. Henryk zgadza się na przekazanie sądownictwa wyższego w dobrach biskupich w ręce wójtów (powoływanych przez biskupa), pod warunkiem zatwierdzania wyroków przez księcia.
-Papieskie zwolnienie z wymuszonej rezygnacji z pretensji do Krakowa.
-(IX) Odzyskanie ziemi lubuskiej.
-Lokacja Głubczyc na prawie magdeburskim.
ok. 1230
-Reforma monetarna. Wprowadzenie do obiegu nowych, dużych brakteatów o czterokrotnie większej zawartości srebra.
1231
-(wiosna) Henryk i Władysław najeżdżają na Wielkopolskę. (IV) Nieudane oblężenie Gniezna.
-(18 VIII lub 3 XI) Śmierć Władysława Laskonogiego. Henryk obejmuje tron krakowski.
-(IX-X) Wyprawa Konrada mazowieckiego na ziemię krakowską. Udana obrona oblężonej Skały.
1232
-(jesień) Wyparcie Konrada z Małopolski. (31 X) Zjazd pokojowy w Skaryszewie. Konrad uznaje prawa Henryka do Krakowa i zwraca ziemię sandomierską (bez kasztelanii żarnowskiej i skrzyńskiej).
-Przekazanie Sandomierza nieletniemu Bolesławowi.
1233
-(zima/wiosna) Pojmanie Bolesława i jego matki Grzymisławy przez Konrada. Odbicie jeńców z niewoli przez Klemensa z Ruszczy, dostojnika małopolskiego (działającego z polecenia Henryka).
-Lokacja Nowogrodu nad Kwisą na prawie magdeburskim.
-Henryk (wraz z synem Henrykiem) zostaje wezwany przez rycerstwo niechętne Władysławowi Odonicowi do objęcia władzy w Wielkopolsce. (VII/VIII) Nieudana wyprawa (wraz z synem Henrykiem) na Kalisz. (21 VII/X) Układ pokojowy z Władysławem Odonicem.
-(2 X) Ugoda z Konradem mazowieckim w miejscowości Hlem (pr. Chełm w ziemi krakowskiej).
przed 1234
-Koniec panowania Henryka w Dolnych Łużycach.
1234
-(wiosna) Początek wojny z Konradem mazowieckim o Małopolskę.
-(lato) Wyprawa na Wielkopolskę. (22 IX) Władysław Odonic zrzeka się ziemi kaliskiej, rudzkiej, Śremu i Santoka na rzecz Henryka.
-Osadzenie siostrzeńca Dypolda III Borzywoja w Śremie.
-(VIII) Henryk zawiera ugodę z Konradem w Luchani (nad Wartą). Bolesław otrzymuje ziemię sandomierską i przekazuje kilka grodów Henrykowi.
-Powierzenie namiestnictwa w Wielkopolsce synowi Henrykowi.
-Początek sporu z biskupem wrocławskim Tomaszem I.
-Wiec książęcy w Czarnowąsach.
-Lokacja Oławy na prawie magdeburskim.
-(22 IX/zima) Wyprawa przeciwko Barnimowi I szczecińskiemu. Zdobycie kasztelanii cedyńskiej i kinieckiej.
1235
-(23 I/26 II) Udział w wyprawie krzyżowej do Prus. Zwycięstwo w bitwie nad Dzierzgonią.
-Henryk lokuje Racibórz na prawie magdeburskim.
-(22 VI) Oddanie syna Henryka pod opiekę papieża Grzegorza IX.
-(VI) Zatwierdzenie układu luchańskiego przez papieża Grzegorza IX.
-(26 VI) Papież Grzegorz IX zatwierdza układ pokojowy z Władysławem Odonicem.
-Utrata Śremu na rzecz Władysława Odonica (wskutek zdrady części załogi). Śmierć Dypolda III Borzywoja, siostrzeńca Henryka.
-Władysław Odonic odpiera najazd na Gniezno.
-Pouczenie miasta Halle w Saksonii dla Środy Śląskiej. Pojawia się nowe prawo miejskie w Polsce (prawo średzkie). Lokacja Środy Śląskiej na prawie średzkim.
1236
-(2 VII) Wiec w Dankowie. Henryk zatwierdza przynależność ziemi radomskiej do władztwa Konrada (?).
-Lokacja Krosna Odrzańskiego na prawie magdeburskim.
1237
-(wiosna) Wojna z Władysławem Odonicem. Utrata grodu Pobzin. Zdobycie kasztelanii lądzkiej i Giecza.
-Na ziemiach polskich pojawia się nowe prawo miejskie (prawo lubeckie).
1238
-Biskup Tomasz I nakłada klątwę na Henryka.
-(19 III) Śmierć Henryka I Brodatego w Krośnie (Odrzańskim).
Opracowano na podstawie:
poczet.com
Władcy Polski – cykl dodatków do „Rzeczpospolitej” przygotowany we współpracy z „Mówią wieki”
Aby odnaleźć skrytkę musisz odszukać w powyższym tekście podane niżej informacje, a ustalone liczby podstawić do wzoru:
A – Ile lat po ustanowieniu średzkiego prawa lokacji miast pojawia się prawo lubeckie?
B – W którym roku odbudowany został gród w Chełmnie?
C – Jak miał na imię syn Henryka Brodatego, który został oddany pod opiekę papieżowi Grzegorzowi IX? Henryk (C=196), Władysław (C=296) czy Bolesław (C=960)?
N 53° 00.X
E 18° 09.Y
X=C-33*A+1
Y=B/A-C-30
Kordy ±10 m.
Współrzędne finałowe są w formacie N DD° MM.MMM E DD° MM.MMM
Jeśli w wyniku otrzymasz liczbę dwucyfrową to dopisz przed nią 0, a jeśli jednocyfrową to dwa zera.
W logbooku jest pewna liczba. Zapisz ją, gdyż może Ci się przydać…
