"Poemat o mieście Lublinie"
Na wieży furgotał blaszany kogucik
na drugiej – zegar nucił.
Mur fal i chmur popękał
w złote okienka:
gwiazdy, lampy.
Lublin nad łąką przysiadł.
Sam był –
i cisza.
Dokoła
pagórów koła,
dymiąca czarnoziemu połać.
Mgły nad sadami czarnemi.
Znad łąki mgły.
Zamknęły się oczy ziemi
powiekami z mgły.
~~~~o~~~~~~~~o~~~~~~~~o~~~~
Urodził się 15 marca 1903 w Lublinie, zm. 9 września 1939 w Lublinie. Poeta, autor wielu utworów lirycznych poświęconych Lublinowi, między innymi: Lublin z dala, Księżyc w Rynku, Muzyka ulicy Złotej, Ulica Szeroka, Kościół Świętej Trójcy na Zamku, Wieniawa i Cmentarz Lubelski. Urodził się w Lublinie w rodzinie Małgorzaty z Sułków i Pawła Czechowicza jako czwarte dziecko. Dzieciństwo spędził w suterenie przy ulicy Kapucyńskiej 3 (na tyłach obecnej Galerii Centrum, a dawnego hotelu Victoria, zburzonego podczas II wojny). Było to służbowe mieszkanie jego ojca, który pracował jako woźny w Banku Handlowym. W 1912 roku ojciec zmarł, a jego posadę objęła matka. W 1913 Czechowicz rozpoczął naukę w rosyjskojęzycznej jedenastoklasowej szkole elementarnej. Dzięki staraniom matki i rodzeństwa umiał już wówczas czytać i pisać po polsku. Kiedy dwa lata później Lublin zajęli Austriacy (1915) – przeniósł się do nowo utworzonej pierwszej powszechnej szkoły polskiej, którą ukończył z wyróżnieniem w roku 1917. Potem rozpoczął naukę w czteroletnim Seminarium Nauczycielskim. W 1920 jako ochotnik wyruszył na wojnę polsko-bolszewicką. Po trzech miesiącach, pod koniec października, powrócił do szkoły, którą ukończył w 1921. Następne etapy jego edukacji to Wyższy Kurs Nauczycielski w Lublinie oraz studia w Instytucie Pedagogiki Specjalnej w Warszawie. Po studiach rozpoczął pracę jako nauczyciel we wsi Słobódka na Wileńszczyźnie, w szkole jezuickiej. W 1923 był współtwórcą czasopisma literackiego Reflektor, w którym debiutował utworem Opowieść o papierowej koronie. W 1927 ukazał się drukiem pierwszy tomik utworów poety, Kamień. Został on wysoko oceniony przez krytykę. W 1930 otrzymał z Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego stypendium na wyjazd do Francji. Po powrocie do Lublina został redaktorem dodatku literackiego do Ziemi Lubelskiej. W styczniu 1932 rozpoczął wydawanie własnego dziennika pt. Kurier Lubelski. Ukazało się 129 numerów. Po zakończeniu prac nad Kurierem podjął starania mające na celu powołanie kolejnego dziennika. Dzięki niemu zaczął wychodzić Dziennik Lubelski. Wypuszczono tylko dziewięć numerów. W maju 1932 poeta wraz z Franciszką Arnsztajnową założył Lubelski Związek Literatów, który miał skupiać wszystkich pisarzy z ówczesnego województwa lubelskiego, niezależnie od formy twórczości. W 1933 Czechowicz przeprowadził się do Warszawy. Tam między innymi redagował Kolumnę Literacką w dwutygodniku Zet, redagował czasopisma dla dzieci Płomyk i Płomyczek, współpracował z Głosem Nauczycielskim, Pionem i Kameną, a także pracował w dziale literackim Polskiego Radia. Po wybuchu II wojny światowej powrócił do rodzinnego miasta wraz z ewakuującymi się pracownikami radia. Zginął pod gruzami kamienicy podczas bombardowania Lublina, zaledwie kilkaset metrów od domu rodzinnego, w okolicznościach łudząco przypominających śmierć podmiotu lirycznego w wierszu Żal: "ja bombą trafiony w stallach".
~~~~o~~~~~~~~o~~~~~~~~o~~~~
-----
Wędrowcze, nic tylko księżyc i domy, wiatr i kościoły,
gwiazdy i doły ulic. Idziesz, idziesz, jeszcze jedną mijasz bramę,
pniesz się w górę zaułkami podzamcza,
stajesz przed niskim łukiem. Łuk jest w kratach,
a nad nim błyszczą liktorskie rózgi i topory.
Minąłeś kraty, dziedzińce zamkowe,
przeszedłeś u stóp baszty księcia Daniela.
Jesteś w zamkowej kaplicy. Klęknij.
Skarbiec to i serce Lublina, miasta Jagiellońskiego.
-----
Dobranoc miasto stare, dobranoc.
Drogi białe wychodzą stąd na północ,
zwężają się w ścieżyny,
ścieżyny rozlewają się w drobne strużki steczek.
Wędrowiec jest już tylko ciemnym punkcikiem na jednej z nich.
Zniknął za wzgórzem. Dobranoc, miasto, dobranoc...
~~~~o~~~~~~~~o~~~~~~~~o~~~~
Fragmenty Poematu o mieście Lublinie. Po raz pierwszy „Poemat o mieście Lublinie” ukazał się w "Kamenie" w 1959 roku (nr 19-20). Natomiast w 1964 roku został wydany przez Wydawnictwo Lubelskie. Jego pierwsza powojenna emisja odbyła się w Rozgłośni Regionalnej Polskiego Radia w Lublinie w czerwca 1966 roku. Udało się także ustalić dokładną datę radiowej premiery dzieła. Oto w „Expressie Lubelskim” (…) pod datą 7 lipca 1937 roku czytamy: "W dniu 9 lipca b. r. o godz. 21 m 45 Polskie Radio nada w programie ogólnopolskim kwadrans poetycki poświęcony Lublinowi. Będzie to poemat znanego poety lublinianina Józefa Czechowicza napisany specjalnie dla Polskiego Radia."
(…) między godziną 9.00 a 10.00 zginął Józef Czechowicz. Jedna ze spadających bomb trafiła w kamienicę przy ul. Krakowskie Przedmieście 46, w której w zakładzie fryzjerskim przebywał poeta. To wiemy na pewno. To, co nastąpiło później – wszystkie okoliczności towarzyszące tej śmierci łącznie z identyfikacją ciała i pochówkiem Czechowicza są niejasne.
O keszu: Magnetyk, mikro (7 ml) pojemnik typu próbówka... i tyle. Kordy z dokładnościa do 10m. Przynieś ze sobą coś do pisania. Ze względu na wyjatkowo duży ruch, dla dobra skrytki dodałem do galeri spoiler