WÓJBÓRZ 4

O WOJBORZU:

Wojbórz (niem. Gabersdorf) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Kłodzko.

Podział administracyjny

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.

Położenie

Wojbórz jest to miejscowość leżąca w Kotlinie Kłodzkiej. Wieś ciągnie się na przestrzeni 5 km wzdłuż rzeki Jaśnicy. Leży u podnóża Grzbietu Zachodniego na wysokości około 330-460 m n.p.m., wśród rozległych użytków rolnych. Lasy porastają jedynie grzbiety Gór Bardzkich.

Geologia

Wojbórz jest ciekawym terenem pod względem geologicznym. Nastąpiło tu połączenie czerwonego spągowca ze strukturą bardzką. Tereny zachodnie zbudowane są z dolno karbońskich piaskowców szarogłazowych, mułowców i łupków ilastych. U podnóża tych terenów ciągną się permskie mułowce, iłowce oraz piaskowce z fillitami i łupkami chlorytowymi z soczewami i wkładkami wapieni z kalcytem. Obniżenie Łącznej zaś to czwartorzędowe gliny zwałowe. W okresie lodowcowym dolina ta była całkowicie wypełniona lodem lądolodu skandynawskiego.
W pobliżu Wojborza znajduje się las bukowo-jaworowy. Jest on pozostałością pierwotnego lasu dolnoreglowego - jest to teren projektowanego rezerwatu przyrody „Las Wojborski”.

Historia

Tereny Wojborza od najdawniejszych czasów były zasiedlone przez człowieka. To właśnie tu w latach 1962-1964 znaleziono najstarsze ślady człowieka na terenie Ziemi Kłodzkiej. Odkrywcy datują je na około 30 tysięcy lat i zaliczają je do kultury oryniackiej.
Pierwsza wzmianka o wsi nazywanej wtedy Gewartsdorf pochodzi z 1342 roku. Podczas wojen husyckich w 1425 roku został zniszczony kościół i plebania. W roku 1680 okolice nawiedziła zaraza, ale miejscowość nie poniosła większych strat. W XVIII wieku na pobliskim wzniesieniu zbudowano jeden z ziemnych fortów systemu obronnego Twierdzy Srebrnogórskiej, który nigdy nie odegrał militarnej roli. Obecnie jego pozostałości porasta las. Od 1782 roku Wojbórz należał do rodziny von Magnis. W XIX wieku miejscowość nabrała znaczenia turystycznego, w okolicy wytyczono szlaki i powstało kilka gospód.
W 1978 roku było tu 169 gospodarstw rolnych, w 1988 roku ich liczna zmniejszyła się do 114.

Zabytki

Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są następujące obiekty:

• kościół parafialny pw. św. Jerzego, z XV w., przebudowany w XVIII w. Pierwsze wzmianki o kościele i proboszczu pochodzą z 1358 roku, musiała wobec tego być to już wówczas duża i ludna wieś. Niestety drewniany kościół nie zachował się do naszych czasów, spłonął w czasie najazdu husytów na te ziemie około 1425 roku. Dziś w tym miejscu stoi słup z małą kapliczką.

• dwór Abrahama z 1688 r., przebudowany w XIX w., w centrum wsi około 300 m na południe od kościoła i składa się z dwóch czworobocznych podwórzy obramowanych zabudowaniami.

Inne zabytki:

• dwór Joachima, w odległości 1440 m na południowy wschód od kościoła. Z czworobocznego zespołu przetrwał do dziś tylko dawny dwór, który prawdopodobnie stanowi pozostałość późnośredniowiecznego dworu wieżowego sprzed połowy XVI w.

• dwór Niedergut, w odległości 1690 m na południowy wschód od kościoła. Z czworobocznego zespołu przetrwały trzy skrzydła.

• pręgierz, który postawiono w centralnym punkcie wsi (jest to również dzisiejsze centrum Wojborza). Kamienny średniowieczny pręgierz został postawiony 15 czerwca 1382. Miał on 2,18 m wysokości, obwód górnej części wynosił 83 cm, a dolnej 102 cm. Stał on pomiędzy dzisiejszym Domem Ludowym a sklepem spożywczym. Po zlikwidowaniu kar cielesnych, pręgierze niszczono albo stawały się zabytkami muzealnymi. W Wojborzu po roku 1945 pręgierz przeniesiono w pobliże kościoła, a w roku 1978 został rozbity. Jego fragment znajduje się w muzeum na zamku Grodno.

• rzeźba św. Jana Nepomucena pochodząca z 1822 roku, stojąca przy domu nr 18.

O KESZU:

Kesz to mały pojemnik ukryty na kordach. Na starcie: logbook oraz certyfikat FTF.