Sabiha Gökçen
Sabiha Gökçen (22 Mart 1913, Bursa - 22 Mart 2001, Ankara), Türk pilot. Türkiye'nin ilk kadın pilotlarından biridir. Mustafa Kemal Atatürk’ün sekiz manevi evladından birisi idi. Uçuş kariyeri boyunca 8.000 saat civarı uçuş gerçekleştirdi ve 32 farklı askeri operasyona katıldı. Adı, İstanbul'un 2. havalimanı olan Sabiha Gökçen Havalimanı'na verilmiştir.
Çocukluğu
Bursa Vilayet Başkatibi olan Hafız Mustafa İzzet Bey ile Hayriye Hanım’ın kızları olan Sabiha, 22 Mart 1913'te Bursa'da dünyaya geldi. Edirne Deftardarı olan babası Hafız İzzet Bey, 'Jön Türk' olduğu gerekçesiyle Bursa'ya sürülmüştü. Anne ve babasını küçük yaşta kaybeden ve ağabeyi Neşet tarafından büyütülen Sabiha, 1925'te henüz 12 yaşındayken, Bursa ziyareti sırasında evlerinin yakınındaki Hünkar Köşkü’nde konaklayan dönemin Cumhurbaşkanı Atatürk’e ulaşmayı ve okumak istediğini iletmeyi başarmıştı. Atatürk, ağabeyinden izin alarak, zor şartlar altında yaşayan Sabiha'yı evlat edindi ve Ankara’ya götürdü. Sabiha, Çankaya İlkokulu, Arnavutköy Amerikan Kız Koleji ve Üsküdar Amerikan Lisesi’nde eğitim gördü. Rahatsızlığı nedeniyle öğrenimini yarıda kesip Heybeliada ve Viyana’da tedavi gördü. Bir süre Fransızcasını ilerletmek amacıyla Paris’te bulundu. 1934'te Soyadı Kanunu'nun çıkmasından sonra Mustafa Kemal, Sabiha'ya "Gökçen" soyadını verdi.
Havacılık kariyeri
Sabiha Gökçen, 1935'te Türkkuşu'nun açılış töreninde yapılan planör gösterilerinden etkilenerek havacılığa ilgi duydu. Atatürk’ün de destek vermesi ile 1935'te Türk Hava Kurumu'nun Türk Kuşu Sivil Havacılık Okulu'na girdi, Ankara'da yüksek planörcülük brövelerini aldı. Gökçen, yedi erkek öğrenciyle birlikte Kırım'a gönderilerek altı aylık yüksek planörcülük eğitimini Koktebel Yüksek Planör Okulu'nda tamamladı. Moskova'ya motorlu uçak okuluna gitmeyi planlıyordu. Ancak manevi kız kardeşi Zehra'nın ölüm haberini alınca bu düşünceden vazgeçerek ülkesine döndü. Bir süre dünyaya küsen Sabiha, Atatürk'ün ısrarları ile yeniden çalışmalara başladı. Eskişehir Havacılık Okulu’nda Savmi Uçan ve Muhittin Bey’den özel uçuş eğitimi aldı. 25 Şubat 1936'da ilk defa motorlu uçak ile uçmaya başladı. Gökçen'in, uçuş eğitimde gösterdiği başarılardan dolayı, Atatürk kendisine şunları söyledi: “Beni çok mutlu ettin… Şimdi artık senin için planladığım şeyi açıklayabilirim… Belki de dünyada ilk askeri kadın pilot olacaksın… Bir Türk kızının dünyadaki ilk askeri kadın pilot olması ne iftihar edici bir olaydır, tahmin edersin değil mi? Şimdi derhal harekete geçerek seni Eskişehir’deki Tayyare Mektebi’ne göndereceğim. Orada özel bir eğitim göreceksin.” O yıllarda kızlar askeri okullara alınmadığı için özel bir üniforma giydirilerek Eskişehir Uçuş Okulu’nda, 1936-1937 döneminde 11 ay boyunca özel eğitim aldı. Bu eğitim sırasında kendisine ilkokul öğretmeni Nüveyre Uyguç eşlik etti. Gökçen, brövesini aldıktan sonra Eskişehir’deki 1. Hava Alayı’nda altı ay görev yaptı, bu sırada Trakya ve Ege manevralarına katıldı.
Dersim Harekatı
1937 yılında Tunceli'de çıkan ayaklanmayı bastırmak için başlatılan Dersim Harekatı'nın hava saldırısı safhasında yer aldı. Bu harekatta gösterdiği üstün başarı sebebi ile, Cumhurbaşkanı, Başbakan ve Genelkurmay Başkanı’nın da katıldığı bir törenle kendisine "Türk Hava Kurumu Murassa (İftihar) Madalyası" verildi. 30 Ağustos 1937'de askeri uçuş brövesi aldı. Harekatın neticesinde çok sayıda insan öldürüldü. Sabiha Gökçen olaylarla ilgili olarak 1956 yılında Halit Kıvanç'a verdiği bir röportajda; "Canlı ne görürseniz ateş edin! emrini almıştık. Asilerin gıdası olan keçileri dahi ateşe tutuyorduk" demiştir.
Hatay'ın Türkiye'ye katılması
1937'de Fransa'nın, Hatay'ı Suriye'ye devretmeye hazırlandığı yolundaki haberler, Ankara'da sert tepkiyle karşılandı. Atatürk'ün emriyle üniformasını giyen Sabiha Gökçen, Fransız elçisinin önünde havaya üç el ateş etti ve "Hatay'ın vatana katılması için gerekirse silahlanırız" dedi. Olay sonunda yine Atatürk'ün emriyle tutuklanan ve mahkemeye çıkan ve yasa gereği bir gün hapis yatan Sabiha Gökçen'in çıkışı sayesinde Atatürk'ün planı tutmuş ve Fransızlara gözdağı verilmiş, kararlılık gösterilmiştir.
Balkan Turu
1938'de uçağıyla beş gün süren bir "Balkan Turu" yaptı. Ankara'da bulunan Balkan Paktı heyeti üyelerinin Sabiha Gökçen ile tanıştıktan sonra kendisine uçakla başkentlerine gelmeyi önermeleri üzerine bu tur fikri doğmuştu. Gökçen, Atatürk'ün arzusu üzerine bu turu yanına bir makinist dahi almadan, tek başına gerçekleştirdi. Vultee tipi bir uçakla İstanbul'dan havalandıktan sonra Atina'ya, ardından Sofya ve Belgrad'a gitti. Kendisine Yugoslav Genelkurmay Başkanı tarafından "Beyaz Kartal" nişanı verildi. İstek üzerine Bükreş'te bir gösteri uçuşu yaptıktan sonra 6. gün olan 22 Haziran'da İstanbul'a döndü. Bu Balkan turu, basının büyük ilgisini uyandırmış; her yerde göklerin kızı olarak anılmasına neden olmuştur.
Atatürk'ün ölümünden sonraki dönem
Manevi babası Atatürk öldükten sonra hayatını yeniden düzene sokan Gökçen, kadınların orduda görev yapmasına ilişkin yasa çıkmadığı için ordudan ayrıldı ve Türkkuşu Uçuş Okulu'na başöğretmen tayin edildi. 1955'e kadar bu görevini başarıyla sürdürdü. Türk Hava Kurumu Yönetim Kurulu Üyesi oldu. Hayatı boyunca toplam 22 değişik hafif bombardıman ve akrobatik uçakla uçtu. Gökçen, 1940 yılında Hava Okulu’nda askeri coğrafya ve topoğrafya öğretmeni Üsteğmen Kemal Esiner ile evlendi ve eşine kendi soyadını verdi; ancak üç yıl sonra, 12 Ocak 1943'te eşini kaybetti. 1953 ve 1959'da davet edildiği ABD'ye Türk toplumu ve Türk kadınını tanıtmak amacıyla giden Gökçen için büyük bir Amerika turu düzenlenmiştir. Son uçuşunu 1996'da 83 yaşında iken Fransız pilot Daniel Acton eşliğinde Falcon 2000 uçağıyla yapmıştır. 1996'da havacılık kariyerinin en büyük ödülünü almıştır. Amerikan Hava Kurmay Koleji'nin mezuniyet töreni için düzenlenen "Kartallar Toplantısı"nın onur konuğu olarak katıldığı Maxwell Hava Üssü'ndeki törende "dünya tarihine adını yazdıran 20 havacıdan biri" seçildi. Bu ödüle layık görülen ilk ve tek kadın havacı oldu. Ölümünden 2 yıl önce Hukukun Egemenliği Derneği tarafından onuruna verilen törende kendisine, adına bestelenen, klasik rock opera tarzındaki eser dinletildi.
Ölümü
Sabiha Gökçen 22 Mart 2001 tarihinde Gülhane Askerî Tıp Akademisinde 88 yaşında kalp yetmezliği sebebiyle hayatını kaybetti.
Sabiha Gökçen Havalimanı
Sabiha Gökçen Uluslararası Havalimanı (IATA: SAW,ICAO:LTFJ) Pendik ilçesi sınırlarında inşa edilen İstanbul'un 2. havalimanı. Havalimanı ismini, dünyanın ilk kadın savaş pilotu ve Türkiye'nin ilk kadın pilotu olan Sabiha Gökçen'den almıştır. Havalimanının temeli Şubat 1998 tarihinde atılmış, Ocak 2003 tarihinde bitirilen havalimanı toplam 550 milyon dolara mal olmuştur. Sahibi Havaalanı İşletme ve Havacılık Endüstrileri A.Ş. (HEAŞ) olan havalimanı, Malaysia Airports Holdings Berhad (MAHB) tarafından işletilmektedir. Yer hizmetleri, operasyon, kargo ve güvenlik işlemleri kısa adı ISG olan İstanbul Sabiha Gökçen Uluslararası Havalimanı Yatırım Yapım ve İşletme A.Ş. tarafından yürütülmektedir. 2017 yılında 31.385.841 yolcu, 219.656 uçak ve 50.868 ton kargo trafiğine ev sahipliği yapan Sabiha Gökçen Havalimanı, ülkenin en işlek ikinci havalimanıdır. Airhelp.com tarafından, AirHelp Score 2019 kapsamında 40'tan fazla ülkeden 40 binden fazla yolcunun katıldığı ankette elde ettiği 10 üzerinden 7,93 puanla dünyanın en iyi 29. havalimanı seçildi.
Yapı
Uluslararası terminal Yeni terminal binası yıllık 25 milyon yolcu kapasitesine sahiptir, yurt içi ve yurt dışı uçuşları aynı çatı altında yapılmaktadır. İstanbul Sabiha Gökçen Uluslararası Havalimanı’nın terminali ve eklerinde: 4.718 araç ve 72 otobüs kapasiteli 4 katlı otopark, Kara ve hava tarafından ayrı girişleri olan 4 katlı ve 128 odalı havalimanı oteli, 112 adet check-in kontuarı, 24 adet self check in kontuarı, VIP binası ve apron manzaralı CIP bölümleri, 8 adet en büyük gövdeli (ICAO kod E) veya 16 adet orta gövdeli (ICAO kod C) uçağa eş zamanlı hizmet verilebilecek çoklu uçak park ettirme sistemi, 400 m² konferans salonu, Yiyecek ve içecek sektörünün önde gelen markalarının hizmet verdiği 5.000 m² restoran ve cafe alanı, 4.500 m² lik duty free alanında uluslararası düzeyde duty free mağazaları bulunmaktadır.
Kargo terminali
90.000 ton/yıl 7.000 m² kapalı alan 18 adet 20 m²'şer soğuk hava deposu Havacılık Bakım Onarım ve Modifikasyon Bölgesi Havalimanı içinde Turkish Technic, Mytechnic ve Turkish Engine Center (TEC) şirketlerinin yer aldığı bir Havacılık Bakım Onarım ve Modifikasyon (HABOM) bölgesi bulunmaktadır.
Uçuş pisti ve park alanları
Üç bin metre uzunluğunda bir piste sahip bulunan havalimanının 55 uçak kapasiteli park alanında aynı anda 22 uçağa beş bin metreküplük akaryakıt deposundan borular yardımıyla yakıt verilebilmektedir. Açılacak yeni pistin uzunluğu işletme tarafından 3.500 metre ve genişliği 60 metre olarak açıklanmıştır. Bu pist Türkiye'de İstanbul Havalimanından sonra Airbus A380'in inebileceği ikinci pisttir.
Güvenlik ve itfaiye
Tüm birimleri olağanüstü durumlar için erken uyarı sistemleri ile donatılmıştır. Güvenlik için 42 adet nöbetçi kulübesiyle çevrelenmiş terminal binalarındaki bütün girişler akıllı kart sistemiyle denetlenmektedir. Havalimanının iç ve dış mekanlarını sürekli gözetim altında tutan 137 hareketli kameranın çektiği görüntüler ise 60 ekran tarafından izlenmektedir. Yangın, yetkisiz kart kullanımı gibi olağandışı durumlarda söz konusu noktaya yönelen kameralar görüntüyü aynı anda dijital ortamda kaydetmektedir. Havalimanı güvenlik sistemi içinde ayrıca fiziki temasa ve harekete karşı duyarlı çift sarılımlı çit sistemi ve yeni nesil x-ray cihazları da mevcuttur. Uyuşturucudan plastik patlayıcıya, konvansiyonel silahlardan tarihi eserlere birçok maddeyi ayırmaya yetenekli bu cihazlar, yolcunun bagajını check-in bankosuna tesliminden sonra devreye girer ve sakıncalı cismin tespitinde operatörü doğrudan uyarır. Terminallerin temelinde bulunan 300 sismik izolatör ile havalimanı, dünyanın sismik izolasyon yapılmış en büyük yapılarından biridir.
Sabiha Gökçen
Sabiha Gökçen (22 March 1913 – 22 March 2001) was a Turkish aviator. During her flight career, she flew around 8,000 hours and participated in 32 different military operations. She was the world's first female fighter pilot, aged 23. As an orphan, she was one of the thirteen children adopted by Mustafa Kemal Atatürk. She is recognized as the first female combat pilot by The Guinness Book of World Records and was selected as the only female pilot for the poster of "The 20 Greatest Aviators in History" published by the United States Air Force in 1996. Sabiha Gökçen Airport, the second airport in Istanbul, was named after her.
Early life
According to official Turkish sources and interviews with Sabiha Gökçen, she was the daughter of Mustafa Izzet Bey and Hayriye Hanım, both of whom were of Bosniak ancestry. During Atatürk's visit to Bursa in 1925, Sabiha, who was only twelve years old, asked for permission to talk with Atatürk and expressed her wish to study at a boarding school. After learning her story and about her miserable living conditions, Atatürk decided to adopt her and asked Sabiha's brother for permission to take her to the Çankaya Presidential Residence in Ankara, where Sabiha would live with Atatürk's other adoptive daughters, Zehra, Afet and Rukiye. Sabiha attended the Çankaya Primary School in Ankara and the Üsküdar American Academy in Istanbul. In February 2004 an article in the newspaper Agos, headlined "The Secret of Sabiha Hatun", contained an interview with Hripsime Sebilciyan, a former resident of Gaziantep, who claimed to be Gökçen's niece and that Gökçen herself was of Armenian ancestry. Mustafa Kemal had also adopted Gökçen, who was in an orphanage shortly after the Armenian genocide. According to Turkish-Armenian linguist Pars Tuğlacı, who deemed Sebilciyan's claim false, Gökçen herself found out about her Armenian roots while in Ankara, when members of her family contacted her from Beirut. It is claimed that Gökçen visited her Armenian relatives in Beirut and had four brothers, Sarkis, Boğos, Haçik and Hovhannes. However, along with Turkish sources and interviews with Sabiha, her adopted sister Ülkü Adatepe, also in an interview, disputed these claims and reiterated that Sabiha and her both parents, Mustafa İzzet Bey and Hayriye Hanım, were of Bosniak ancestry. After the introduction of the Surname Law, Atatürk gave her the family name Gökçen on 19 December 1934. 'Gök' means sky in Turkish and Gökçen means 'belonging or relating to the sky'. However, she was not an aviator at that time, and it was only six months later that Sabiha developed a passion for flying.
Career
Atatürk attached great importance to aviation and for that purpose oversaw the foundation of the Turkish Aeronautical Association in 1925. He took Sabiha along with him to the opening ceremony of Türkkuşu (Turkishbird) Flight School on 5 May 1935. During the airshow of gliders and parachutists invited from foreign countries, she got very excited. As Atatürk asked her whether she would also want to become a skydiver, she nodded "yes indeed, I am ready right now". Atatürk instructed Fuat Bulca, the head of the school, to enroll her as the first female trainee. She was meant to become a skydiver, but she was much more interested in flying, so she earned her pilot's licence. Gökçen was sent to Russia, together with seven male students, for an advanced course in glider and powered aircraft piloting. However, when she was in Moscow, she learned the news that her sister Zehra had died, and with collapsed morale, she immediately returned to Turkey, isolating herself from social activities for some time. After a while, with Atatürk's insistence, Sabiha began working again. At Eskişehir Aviation School, she received special flight training from Savmi Uçan and Muhittin Bey. She began flying a motorized aircraft for the first time on February 25, 1936. Gokcen, due to the success in flight training, Ataturk himself said: "You've made me very happy ... Now I can explain what I have planned for you ... Perhaps you'll be the first military woman pilot in the world ... World's first military woman pilot to be from Turkish descent is what a proud event, you can imagine, right? Now I will act immediately and send you to Tayyare School in Eskişehir. You will receive a special education there. " As girls were not being accepted by the Turkish War Academies in those years, Sabiha Gökçen was provided, on Atatürk's orders, with a personalized uniform, and attended a special education programme of eleven months at the Tayyare Mektebi (Aviation School) in Eskişehir in the academic year 1936-1937. After receiving her flight patents (diploma) she trained to become a war pilot at the 1st Airplane Regiment in Eskişehir for six months. She improved her skills by flying bomber and fighter planes at the 1st Aircraft Regiment in Eskişehir Airbase and gained experience after participating in the Aegean and Thrace exercises in 1937. In that same year, she took part in military operations at the Dersim rebellion and became the first Turkish female air force combat pilot. A report of the General Staff mentioned the "serious damage" that had been caused by her 50 kg bomb to a group of fifty fleeing "Kurds and she was awarded with a takdirname (letter of appreciation). She was also awarded the Turkish Aeronautical Association's first "Murassa (Jeweled) Medal" for her superior performance in this operation. In 1938, she carried out a five-day flight around the Balkan countries to great acclaim. In the same year, she was appointed "chief trainer" of the Türkkuşu Flight School of the Turkish Aeronautical Association, where she served until 1954 as a flight instructor and became a member of the association's executive board. She trained four female aviators, Edibe Subaşı, Yıldız Uçman, Sahavet Karapas and Nezihe Viranyalı. Sabiha Gökçen flew around the world for a period of 28 years until 1964. Her book entitled "A Life Along the Path of Atatürk" was published in 1981 by the Turkish Aeronautical Association to commemorate Atatürk's 100th birthday.
Legacy and recognition
Sabiha Gökçen International Airport in Istanbul is named after her. She is recognized as the first female combat pilot by The Guinness Book of World Records. She was selected as the only female pilot for the poster of "The 20 Greatest Aviators in History" published by the United States Air Force in 1996. That year, she was also honored at the Air Command and Staff College's Gathering of Eagles at Maxwell Air Force Base. The program encourages the study of aviation history by emphasizing the contributions of aviation pioneers. She was the subject of a Google Doodle honouring her birthday which was displayed in Turkey on 22 March 2009.
Death
Sabiha Gökçen died of heart failure at the age of 88 at Gülhane Military Medical Academy on 22 March 2001.
Istanbul Sabiha Gökçen International
Airport Istanbul Sabiha Gökçen International Airport (IATA: SAW, ICAO: LTFJ) (Turkish: İstanbul Sabiha Gökçen Uluslararası Havalimanı) is one of three international airports serving Istanbul, the largest city in Turkey. Located 32 km (20 mi) southeast of the city center, Sabiha Gökçen Airport is in the Asian part of the bi-continental Istanbul and serves as the hub for AnadoluJet and Pegasus Airlines as well as a secondary base for Turkish Airlines. The facility is named after Sabiha Gökçen, adoptive daughter of Mustafa Kemal Atatürk and the first female fighter pilot in the world. Although Istanbul Airport, located 63 km (39 mi) away on the European side of Istanbul, is larger, Sabiha Gökçen is still one of the largest airports in the country.
Overview
The airport was built because Atatürk International Airport (located on the European side) was not large enough to meet the booming passenger demands (both domestic and international). The airport opened on 8 January 2001. In June 2007, Turkish conglomerate Limak Holding, India's GMR Group and Malaysia Airport Holding Berhad (MAHB) consortium gained the contract for upgrading and maintaining the airport. In mid-2008, ground was broken to upgrade the international terminal to handle 25 million passengers annually. The new terminal was inaugurated on 31 October 2009. SAW's international terminal capacity originally was 3 million passengers per year and the domestic terminal capacity was 0.5 million passengers per year. In 2010, Sabiha Gökçen airport handled 11,129,472 passengers, a 71% increase compared to 2009. The airport was planning (in 2011) to host 25 million passengers by 2023, but has already received and handled more than 35 million passengers by 2019. In September 2010, the airport was voted the World's Best Airport at the World Low Cost Airlines Congress in London and received the award. The other awards received by the airport in 2010 were: Turkey's Most Successful Tourism Investment 2010, the highly commended award from Routes Europe, and the Airport Traffic Growth Award by Airline News Network Analysis web site anna.aero. With 28,285,578 passengers and 206,180 aircraft movements in 2015, Sabiha Gökçen International Airport is the third busiest single-runway airport in the world, after Mumbai and London Gatwick. However, both Mumbai and Gatwick actually have two runways and are only considered "single-runway" because they can only operate the second runway if the main one is out of use. This makes Sabiha Gökçen the world's busiest true single-runway airport. A second runway is currently being built and is expected to be operational towards the end of 2021. The second runway will increase the hourly capacity from 40 to 80 aircraft movements.
Terminals
The new terminal building with a 25 million annual passenger capacity conducts domestic and international flights under one roof. The features and services of the new terminal and its outlying buildings include a four-storey car park with a capacity of about 4,718 vehicles + 72 bus (3.836 indoors and 882 + 72 bus outdoors), a four-storey hotel with 128 rooms, adjacent to the terminal and with separate entrances at air and ground sides, 112 check-in, 24 online check-in counters as well as a VIP building & apron viewing CIP halls with business lounges. There is also an Multi Aircraft Ramp System (MARS), allowing simultaneous service to 8 aircraft with large fuselages (IATA code E) or 16 middle-sized fuselage aircraft (IATA code C) installed. The terminal additionally features a 400 m2 conference center, 5,000 m2 food court, for cafés and restaurants and a duty-free shopping area, with a ground of 4,500 square-meters. At the international departures area, on the airside, an hourly hotel and lounge became operational in January 2020 as well. The airport's cargo terminal has a capacity of 90,000 tons per year and is equipped with 18 cold storage depots.
Verilen koordinattan içinde senin veya GPS'inin olduğu ve arka planda İstanbul Sabiha Gökçen Uluslararası Havalimanı yazısının gözüktüğü bir fotoğraf yüklemen cache'i loglaman için yeterlidir.
The only requirement to log this cache is to upload a photo where you or your GPS is visible having the Sabiha Gökçen Uluslararası Havalimanı at the back from the given cordinates.
Source: wikipedia