O miejscu:
Wzgórza Trzebnickie charakteryzują się skomplikowaną budową wewnętrzną. Występują tu utwory trzeciorzędowe z częścią utworów czwartorzędowych. Na obszarze Wzgórz Trzebnickich wyróżnić możemy lessy właściwe i utwory przypominające less czyli glinki lessopodobne oraz szczerki pyłowe. Ich sedymentacja datowana jest na okres zlodowacenia północnopolskiego.
Zdj. 1 i 2 - Lokalizacja stanowiska dokumentacyjnego „Lessy Winnej Góry” na tle numerycznego modelu terenu.
Less to pylasta skała osadowa pochodzenia eolicznego, zajmuje około 10% powierzchni lądów. Składa się głównie z ziaren kwarcu, minerałów ilastych, mik, skaleni, oraz węglanów w różnych proporcjach. Cechy tej skały to duża porowatość, kolor (płowożółty - najczęściej, szary, czerwony, żółty, a nawet brązowy), zdolność do utrzymywania pionowych ścian gdy jest suchy. Stojąc przed Południową Ścianą Wyrobiska w Trzebnicy, zobaczysz odsłonięte skały osadowe, kilku formacji geologicznych: lessy i osady lessopochodne późnego plejstocenu zalegające na poligenicznym, plejstoceńskim bruku morenowym o miąższości ok. 0,5 m i/lub iłach neogeńskich. W tej warstwie znaleziono w Trzebnicy artefakty paleolityczne. Bruk nie tworzy ciągłej warstwy, wykazując cechy przemieszczenia po stoku w wyniku grawitacyjnych spływów gruzowych. Utwory pyłowe, które widzimy w pozostałych częściach odsłonięcia, zalegają bezpośrednio na iłach trzeciorzędowych. Lessy na obszarze stanowiska dokumentacyjnego były deponowane w zimnych okresach plejstocenu. W odsłonięciu lessów widoczne są struktury po dawnych klinach lodowych (pseudomorfozy klinów lodowych), będące dowodem globalnych zmian klimatycznych oraz dokumentujące występowanie i zanik wieloletniej zmarzliny na silnie nachylonym, południowym stoku Winnej Góry. Ściana wyrobiska ma długość ok. 50m. Miąższość osadów pyłowych (lessów i osadów lessopochodnych) wynosi ok. 6m.
Profil lessowy:
- 0 – 1,9 m - utwory pylaste i gleby płowe
- 1,9 – 5,7 m - warstwy osadów lessowych (pylasto-ilaste, pylasto-gliniaste, pylasto-piaszczyste, gliniaste), kliny lodowe i pojedyncze konkrecje (kukiełki lessowe)
- 5,7 – 6,1 m - warstwy bruku kamienistego ze śladami kręgu dolnopaleolitycznej kultury klaktońskiej (rozwijała się około 550 – 475 tysięcy lat temu), a także szczątki prehistorycznej fauny (koń, bizon, nosorożec, jeleń oraz ślimaki)
- poniżej 6,1 m - warstwy iłów neogeńskich
Zdj. 3 - Południowa, lessowa ściana wyrobiska cegielni w Trzebnicy w czasie prowadzenia badań terenowych.
Zdj. 4 - Południowa, lessowa ściana wyrobiska w Trzebnicy.
Forma ochrony jako stanowisko dokumentacyjne, jest stosunkowo rzadka na terenie Dolnego Śląska. W chwili obecnej (2019 r.) istnieją tylko cztery tego typu tereny (Lessy na Winnej Górze, Kopalnia Uranu w Kletnie, Sztolnia Roberta w Szklarach i Sztolnia Wapienna w Ciechanowicach). Wchodząc na obszar Trzebnickiego Parku Winna Góra, proszę o zapoznanie się z regulaminem i zakazami obowiązującymi na stanowisku dokumentacyjnym.
Skrytka:
Na podstawie analizy powyższych informacji, danych z tablic znajdujących się w Parku oraz własnych obserwacji odpowiedz na pytania (nie podchodź do południowej ściany wyrobiska, w pobliżu kładki znajduje się fragment lessu przy samej ścieżce który wystarczy do dokonania obserwacji):
1. Czy less który tu możemy spotkać ma frakcję gliniastą czy piaszczystą?
2. Obejrzyj odłamki skały lessowej i oceń czy jest plastyczna, czy też bardziej sypka?
3. Polej wodą niewielki suchy fragment skały lessowej. Oceń czy skała nasiąka, czy też woda po niej łatwo spływa?
WAŻNE! Pamiętaj aby nie niszczyć stanowiska i terenów przyległych!.
4. Pomiędzy lessem a iłami neogeńskimi w południowej ścianie cegilni w Trzebnicy znajdują się duże skupienia pewnej frakcji. Mając wiedzę z tekstu oraz zdobytą w terenie, powiedz jakiej?
5. Zrób zdjęcie GPSa lub Ciebie na tle "Stanowiska Dokumentacyjnego - Lessy Winnej Góry" i dołącz je do logu. Proszę, aby nie zawierało podpowiedzi!
Odpowiedzi należy przesłać używając formularza kontaktowego na moim profilu. Znalezienie kesza można zalogować zaraz po przesłaniu odpowiedzi - nie musisz czekać na moją odpowiedź. Jeśli coś będzie nie tak, na pewno się odezwę. :) Brak przesłania odpowiedzi będzie powodem usunięcia wpisu "Found it".