1. INLEIDING:

In het uitgestrekte natuurgebied bosland bevindt zich ten westen van Hechtel het gebied “In Den Brand”. In Den Brand is een onderdeel van het grootste duinencomplex dat zich op het Kempisch laagplateau bevindt. Kenmerkend voor de streek rond Lommel en Hechtel zijn de hoge aantallen paraboolduinen ( zie kaart A ) die hun oorsprong vinden in de voorlaatste ijstijd het Saale-glaciaal. De bedoeling van deze earthcache  is  jullie meer uitleg verschaffen over het ontstaan van deze paraboolduinen en de typische kenmerken ervan.  Om deze paraboolduinen te creëren waren er 3 bouwstenen nodig: zand , wind en de juiste ondergrond. Ter plaatse wacht er op jullie de restanten van een van deze paraboolduinen, dewelke tevens ook de hoogste landduin van West-Europa  is.

( kaart A Ferraris 1873 )

2. DE HERKOMST VAN HET DUINZAND:

Het duinzand vind zijn oorsprong  in de voorlaatste ijstijd het Saale-Glaciaal (220000 tot 128000 jaar geleden). De reusachtige ijskap groeide destijds in Zuidwestelijke richting aan en duwde enorme hoeveelheden puin, stenen en zand als een bulldozer voor zich uit. ( zie afbeelding  B en C) Tijdens deze voorlaatste ijstijd reikte deze ijskap tot tegen onze regio. Het smeltwater van deze gigantische gletsjer zorgde verder voor het transport van dit puin waarna het uiteindelijk in de toenmalige Maas rivier werd afgezet.  Dit is een eerste proces dat aan de basis ligt van het onstaan van deze paraboolduinen en wordt ook wel het fluviatiel proces genoemd. Het tweede proces dat in een latere tijd  voor de vorming van de paraboolduinen heeft gezorgd is het eolisch proces. 

( Afbeelding B )

( Afbeelding C )

3. DE VORMING VAN EEN PARABOOLDUIN:

De vorming van de paraboolduinen zoals we ze nu kennen begon dus al tijdens het Holoceen (11 650 - nu). Er was gezorgd voor voldoende zand tijdens het WEICHSEL-glaciaal dat zijn oorsprong vond in het SAALE-glaciaal in onze streken. Tijdens het holoceen, een periode van opwarming en groeiende vegetatie, joegen krachtige zuidwestenwinden het zand in noordoostelijke en oostelijke richtingen vooruit. Hier herkennen we het tweede proces namelijk het eolisch proces dat mede voor de vorming van de landduinen heeft gezorgd. Door de opwarming onstond er op vele plaatsen voldoende stabiele vegetatie. Deze vegetatie vormde een natuurlijk hindernis voor het getransporteerde zand waarna zich paraboolduinen konden vormen. ( zie afbeelding D )

( Afbeelding D )

Paraboolduinen worden gekenmerkt door een typische U vorm  waarbij de paraboolarmen, ook wel horens genoemd wijzen in de richting van waaruit de wind joeg. Centraal tussen de twee armen lag de stuifkuil met minder of geen begroeiing van waaruit het zand kon opwaaien en opgeblazen worden door de wind. In het verlengde van de windrichting vormt zich na de stuifkuil de kam van de paraboolduin ( zie afbeelding E ). Deze groeit naarmate meer en meer zand wordt aangevoerd vanuit de stuifkuil. De kans bestond zelfs dat de paraboolduin zich begon te verplaatsen eenmaal de begroeiing die initieel het zand vasthield overspoeld werd. Wanneer de duin bleef voortbewegen door de wind konden er zich zeer lange horens vormen. Deze horens bleven dan achter op de stuifkuil en de kam van de paraboolduin. De vorming van de paraboolduin stopte wanneer de stuifkuil een bodem met vochtiger karakter bereikte en er geen zand meer kon worden aangevoerd.

( Afbeelding E )

De meeste duinen hebben hun huidige vorm gekregen tussen het jaar 1000 en 1600 en momenteel zijn er geen actieve paraboolduinen in België meer aanwezig. De grote paraboolduinen uit de middeleeuwen zijn al vrij vroeg gestabiliseerd, mogelijk al in de 16e eeuw. Vaak door fixatie ten gevolge van menselijk ingrijpen is de grootschaligheid van de verstuiving geleidelijk aan afgenomen. Kleinere paraboolduinen zijn tot in de 19e eeuw actief gebleven zoals ook deze in het gebied “in den brand”. Hierdoor werden ook delen van Hechtel op het einde van de 19^e eeuw bedreigd door het naderende zand. Dit werd tegengegaan door loofbomen aan te planten als stuifdijk. Deze loofbomen diende op hun beurt dan weer als brandhout voor de mensen vanwaar het gebied dan ook zijn naam kreeg “In den Brand”.
Tegenwoordig vind men op enkele andere plaatsen in Europa nog wel actieve paraboolduinen o.a. in Denemarken, Frankrijk & Wales.

4. LOGGEN VAN DE EARTHCACHE:

Log deze cache als "Found it" en stuur mij de antwoorden op onderstaande vragen door, via mijn profiel of via mail (Message Center). Logs zonder foto of correcte antwoorden worden onherroepelijk verwijderd conform de geldende regels van groundspeak. Plaats geen antwoorden in de log of op foto maar verstuur deze via mijn profiel of via mail (Message Center).

Beantwoord volgende vragen :

Vraag 1 : Bekijk de zandkorrels van dicht bij, zijn ze eerder hoekig of afgerond en in hoeverre heeft dit met de manier van transport te van de korrels te maken? Leg met eigen woorden uit. 

Vraag 2a&b: Begeef je richting het uitzichtpunt:

2a. Op welke plek van de paraboolduin sta je hier?

2b.  Hoe verklaar je dit?

Vraag 3: Bij nader onderzoek op de paraboolduin welke was volgens jou de heersende windrichting? Welke verklaring zie je hiervoor in het landschap?

Vraag 4: Maak op het uitzichtpunt een verplichte foto van jezelf, een mascotte of jou GPS toestel met zicht op de paraboolduin. ( Guidelines 2019 ) en plaats deze bij in jouw log. Bij het ontbreken van de gevraagde foto zal de log verwijderd worden.

Veel plezier In Den Brand, heb ter plaatse respect voor de omgeving en zijn bewoners en geniet van dit stukje mooie natuur!

Bronnen :  Wikipedia / Bos & Natuurbeheer / andere ….

met dank aan : Gemeentebestuur Hechtel-Eksel / Agentschap Natuur en Bos / Regionaal Landschap Lage Kempen/ Koen Kersen ( kersen22 )