BACÓWKA - POLANA SOSNY
TB HOTEL
⭐⭐⭐⭐⭐
⭐⭐⭐

Nieodłączny element krajobrazu Pienin oraz Tatr - rozległe hale, na których pasą się stada owiec, przebiegający gdzieniegdzie pies pasterski, juhasi na udoju, baca siedzący w kolibie formujący oscypki przy watrze. Cisza i spokój, którą tylko czasami przerywa beczenie owiec i szczeknięcie psów, sielanka dla osób żyjących w zgiełku miasta...

Tradycje pasterskie w Małopolsce sięgają średniowiecza, kiedy to w rejony podtatrzańskie zaczęli napływać pasterze Wołoscy. Swoje zwyczaje oraz umiejętności odnośnie wypasu owiec i bydła przekazywali miejscowej ludności Podhala. Przyczyną dynamicznego rozwoju były panujące na Podhalu trudne warunki klimatyczne oraz niski poziom rolnictwa, co powodowało potrzebę znalezienia innych źródeł pozyskiwania pożywienia. Pierwsze potwierdzone wzmianki o sezonowych wędrówkach pasterzy na Podhalu datowane są na XIV w. choć oficjalne dane podają, że dopiero w XVI w. nadano pierwsze hale dla osadników z Pieniążkowic i Starego Bystrego. Początkowo tereny hal były własnością królewską dopiero na przełomie XVI i XVII w. zaczęto ich nadawanie rodom sołeckim. W późniejszym czasie, gdy Małopolska znajdowała się pod zaborem Austriackim tereny te przechodziły różne formy użytkowania, najczęściej posiadacze ziemscy dzierżawili je góralom. Początkowo pasterze wypasali owce i krowy w okolicach Tatr zachodnich jednak z czasem zaczęli także przenosić się w Tatry Wysokie oraz Pieniny zajmując okoliczne polany, na których zaczęły powstawać charakterystyczne drewniane szałasy.

Jeśli już jesteśmy przy bacówkach, bacówka (zwana też kolibą lub szałasem) jest prostym budynkiem stawianym z reguły na podmurówce z kamienia i gliny lub stawianym na peckach (głazach zlokalizowanych w narożnikach budowy). Ściany stawiane z drewna łączonego na zrąb uszczelnianych gliną. Dach kryty dranicami lub gontem, później zastępowany pokryciami z blach lub dachówek choć i spotykałem pokrycia strzechą. Prowizoryczne konstrukcje z czasem ewoluowały, jednak główne założenia nie zmieniły się.

Koliba jest w którym na czas wypasu zamieszkują bacowie (czyli gospodarze zajmujący się wyrobem przetworów z mleka) oraz ich pomocnicy czyli juhasi. Zazwyczaj koliba podzielona jest na część roboczą i mieszkalną. W roboczej głównym miejscem jest watra, czyli ognisko nad którym na drewnianym drągu wisi kocioł (zazwyczaj miedziany lub żeliwny). Ogień watry musi płonąć przez cały okres wypasu czyli od kwietnia do końca września-października. W sieni siedział baca zajmujący się przetwarzaniem mleka, którego powstawały tradycyjne góralskie przetwory.

Tradycyjnymi produktami powstającymi na bacówkach są: 

• Bundz – tłusty ser biały z mleka owczego o delikatnym, lekko kwaskowatym smaku. Powstaje on poprzez ścinanie zawartego w mleku białka podpuszczką, tworząc skrzepy, które następnie wyparza się w temperaturze ok 70°C i odcedza, w wyniku czego powstają duże bloki. Doskonały świeży z dodatkiem soli i świeżego chleba. Często dostępny jest także jako bundz foremkowy po dodatkowym odciśnięciu wody w foremkach oscypkowych i wyparzeniu.

  

• Oscypek – tłusty, twardy ser wędzony z mleka owczego (lub owczego z domieszką mleka krowiego), powstający z bundzu, który dodatkowo odciska się z nadmiaru wody, wyparza się w gorącej wodzie, a następnie formuje w tradycyjnych drewnianych formach, macza w solance. Po około 24 godzinach wyjmuje się je z solanki i pozostawia do wędzenia na poddaszach koliby lub wędzarniach. Najlepiej smakuje podawany na ciepło z żurawiną, choć również po wyschnięciu doskonale sprawdza się na wszelkie posypki serowe (jak parmezan).

  

• Gołka – ser krowi lub krowi z domieszką mleka owczego (nie więcej jak 20%) powstający w procesie podobnym do produkcji oscypka, przez co jest z nim mylony. Gołka zwana także serem gazdowskim jest mniej tłusta

  

• Korbacz – ser krowi lub krowi z domieszką mleka owczego powstający w procesie podobnym do produkcji oscypka, jest praktycznie odpowiednikiem gołki, jednak z tą różnicą, że formowany w nitki splecione w pęk. Najczęściej podawany jako przekąska

  

• Bryndza – ser owczy, rodzaj twarogu o bardzo wyrazistym i intensywnym smaku, powstająca z trzymanego w wysokiej temperaturze bundzu, który dojrzewa pod wpływem enzymów wydzielanych przez szlachetne gatunki pleśni (Oidium Lactis).

• Żętyca – serwatka z mleka owczego ścięta podpuszczką, podawana zazwyczaj schłodzona w drewnianym czerpaku jest orzeźwiającym napojem o konsystencji jogurtu pitnego lub maślanki.

Serdecznie zachęcam do zapoznania się ze smakami Podhala, Tatr i Pienin. Dzięki temu keszowi mogłem choć trochę pokazać Wam tradycje podhalańskich smaków. Nie wykluczam powstania dalszej serii. Serdeczne podziękowania dla Pelpolka, za to, że przeniósł jedną ze swoich skrytek, abym mógł umieścić tego letterboxa na bacówce mojego kuzyna.

Jeśli chodzi o samego kesza, jest on dostępny codziennie przez 24h, jednak nie zaleca się podejmowania w godzinach nocnych (21:00 – 7:00), a w szczególności po zmroku. Właściciel obiektu wie o skrytce i serdecznie zaprasza do odwiedzenia, dla chętnych w odpowiednich godzinach możliwe jest także poznanie tajników wytwarzania serów. Nie ma jednak konieczności interakcji z personelem. Skrytka dostępna sezonowo, wyłącnie w okresie od maja do października (w czasie wypasu owiec).

Jako, że jest to skrytka typu letterbox, to na wyposażeniu znajduje się pieczątka, która nie jest na wymianę, którą możesz odbić we własnym notesie, a ponadto logbook wraz z ołówkiem i drobnymi przedmiotami na wymianę. Skrytka pełni również funkcję hotelu dla przedmiotów podróżnych, proszę jednak o to by zawsze choć jeden przedmiot pozostawał do odkrywania.

As it comes to the cache, it's avalible 24/7, but it's strongly recommended not to do it in the night hours (9:00 PM – 7:00 AM), and certainly not at night! The owner knows about the cache and invites you to look for the cache. If You get lucky You may also be invited to watch how the chease is traditionaly made, but it's not needed to interact with the personel.