Dit is een serie caches in de Doesburgerbuurt, en om te beginnen de westelijke Doesburger Eng. De route kan het best fietsend afgelegd worden, maar ook wandelend of desnoods per auto. Er is geen bepaalde cachevolgorde.
Parkeerplaatsen zijn aan de Lunterseweg (vanuit Ede, rechts ca 100m na de rotonde), en eventueel bij ‘t Doesburger Erf aan de Oude Peteweg, maar daar alleen tijdens openingstijden van de landwinkel (zie hun website), anders wordt je aangevallen door hun waakhond!
Historie
De naam ‘Doesburg’ werd voor het eerst vermeld in een akte uit 1025. In 1230 werd de in de buurt gelegen hoofdboerderij (domus) Beetrum genoemd bij een schenking en in 1360 werd Doesburg vermeld in belastinggegevens voor de Hertog van Gelre. Van de middeleeuwse periode van de buurschap Doesburg is weinig bekend. Bij de grote brand in het centrum van Ede (1684) gingen de buurtboeken van Doesburg (en deels die van de buurten Ede-Veldhuizen en Maanen) verloren. Het gebied van de buurt bestond voor een klein deel uit boerderijen met in cultuur gebrachte landerijen. Het grootste deel bestond uit onontgonnen woest land (heide en veengrond). Deze grond was gemeenschappelijk eigendom van de buurt.
Globaal werd het gebied onderverdeeld in het Doesburgerveen (westelijk), de Doesburgerheide (oostelijk) en de Doesburger Eng er tussen.
Doesburgerveen
Het grootste deel van het huidige Ederveen behoorde toe aan de buurt Doesburg. Het gebied kende vele namen, zoals Doesburgerachterveen, Turfveld, Edesche veen en Heerenveensche Buurt. In vroegere eeuwen was het natte laagveengebied nauwelijks toegankelijk en in de winter al helemaal niet. In de 17e eeuw werd er een begin gemaakt met de ontginning van het gebied. Er ontstonden enkele boerderijen, o.a. bij de Slaperdijk, in de Fliert en bij De Klomp. In 1790 scheidde de Achterveeners zich af van de buurt Doesburg en vormden samen met De Fliert (afgescheiden van ‘Het Woud’) een nieuwe buurt onder de naam Heerenveensche Buurt. De nieuwe buurt was vrij klein; de grens met Doesburg werd gevormd door de Meikade.
Doesburgerheide
De Doesburgerheide in het hoger gelegen, dus drogere deel van de buurt, had in vroegere eeuwen een zeer nuttige functie. Schapen konden er grazen, de gemaaide heide deed dienst als veevoer, plaggen werden gebruikt als ondergrond in de stallen en er was volop zand en grind beschikbaar.
De heide lag ten oosten van de Doesburger Eng, de scheiding werd gevormd door de wildwal. De beroemde Hessenweg doorsneed het gebied.
Doesburger Eng (of Enk)
De Doesburger Eng was een gebied waar voornamelijk graan (rogge) werd verbouwd. Voor de bemesting van de schrale grond werd potstalmest gebruikt, waarvoor schapen en heide nodig waren. De vruchtbaarheid van de Eng was dus sterk afhankelijk van het aantal schapen en de hoeveelheid beschikbare woeste gronden. Door negen eeuwen heideplaggencultuur ontstond de typische ‘opbolling’ van het landschap. In het gebied rond de Doesburgermolen trof men meerdere boerderijen aan, waarvan de bekendste zijn: Groot Beetrum (eerste vermelding uit 1230), De Engelenhoeve (1610) en Pothoven (1637). De Doesburger Molen (eerste vermelding uit 1401) is de oudste, werkende standerdmolen in Nederland. Het was een z.g. ‘dwangmolen’ waar de boeren verplicht waren gebruik van te maken en waardoor de landheer, de Hertog van Gelre, tijns (belasting) kon heffen.
Aan noord- en zuidzijde wordt de Doesburger Eng begrensd door de Goorsteeg en de Doesburgerdijk, respectievelijk.
Kaart uit 1655 (van Geelkercken, Gelders Archief) van een deel van Doesburgerveen en Doesburger Eng, begrensd door Slaperdijk (west), Doesburgerdijk (zuid), Goorsteeg(noord) en Hogesteeg (nu Lunterseweg, oost). Midden onder is de Doesburger molen getekend, en links onder kasteel Kernhem en Ede.
Bronnen:
- Gerard van Bruggen (2018) ”Daar bij die molen….” Verleden en heden van de Doesburgerbuurt in Ede. Historische Cahiers Ede. ISBN 978-90-79623-36-5
- Gemeente Archief Ede
- Kaarten: Geldersarchief
Cache #2: Doesburgerdijk
De Doesburgerdijk markeert de zuidgrens van de Doesburgerbuurt en de noordgrens van de Edese nieuwbouwwijk Kernhem.
De boerderij aan de Doesburgerdijk met huisnummer 22, een gemeentelijk monument, is een streek-eigen kleine hallehuisboerderij, zoals er destijds vele in deze omgeving stonden en nog staan. De (voormalige) agrarische functie van deze boerderij is nog te herkennen aan de stalvensters aan zijgevel en achterzijde en het voor boerderijen kenmerkende hooiluik in de achtergevel.
De cache kun je vinden op: 716.38 055 157.85 70
Pas op voor muggles hier, nl veel wandelaars met honden